محمد تقی فهیم، منتقد سینما در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره فیلم سینمایی «استرداد» اظهار کرد: من با فیلمهایی که از پروداکشنهای بسیار بزرگ بهره بردهاند به هیچ وجه مشکلی ندارم و حتی معتقدم وجود چنین کارهایی برای سینمای کشورمان ضروری است، به شرطی که این تولیدات با هویت ما یکی بوده و به نوعی بومی بودن کار را بتوان در آن احساس کرد.
وی افزود: منظور از گفته فوق این است که اگر ما میخواهیم به لحاظ فرم و ساختار به استانداردهای بالای سینما دست پیدا کنیم این امر نباید دلیلی برای تقلید از نمونههای هالیوودی یا بالیوودی باشد، دلیل این مسئله نیز مشخص است، چون مخاطب سینما به راحتی میتواند نمونههای اصلی این دست تولیدات را ببیند، پس دیگر نیازی ندارد که روی فیلمهایی که کپی هستند هزینه کند.
این منتقد به مطلب فوق اضافه کرد: وقتی ما از ساختار و بومی بودن سخن میگوییم یکی از بخشهای اصلی بحث مربوط به شخصیتپردازی است؛ منظور از این گفته این است که باید ذات واقعی شخصیتها را در فیلم درک کنیم، اما در «استرداد» آن گونه که باید چنین امری را مشاهده نمیکنیم. برای مثال نقش اصلی فیلم (تکین) به هیچ وجه دارای شناسنامه نیست و برای بیننده مشخص نمیشود که وی دارای چه سابقه و گرایشی است و به چه علت و انگیزهای برای رسیدن به هدفش تلاش میکند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: احساس من این است که این فیلم ساخته شده تا گفته شود ما نیز قادریم فیلمبرداری هوایی داشته باشیم یا اینکه تصاویر هوایی از پل ورست بگیریم، هرچند گرفتن پلانهای عظیم به خودی خود امری پسندیده است اما همانطور که گفتم به شرطی که هویت ایرانی هم در کار مورد توجه قرار بگیرد. در این میان باید انصاف را رعایت کرد و گفت در بخش فنی کارگردان توانسته به خوبی از عهده کارش برآید به ویژه قابهای تصویری محمود کلاری خیلی زیباست. در کنار این امتیازات باید از موسیقی و جلوههای ویژه کار به عنوان دیگر امتیازات این کار نام برد.
تاریخ نگاری در سینما با تعهد همراه باشد
وی درباره تاریخ نگاری این کار گفت: این فیلم سعی دارد نگاهی بدون جهتگیری به موضوع غرامت ایران از شوروی داشته باشد، به اصطلاح «استرداد» تنها میخواهد راوی تاریخ باشد، اما باید توجه داشت برای بیان تاریخ، نیاز است که قلمها متعهدتر و آگاهتر کار کند. نکته دیگر اینکه، نمیتوان فیلم تاریخی با بودجه بیتالمال ساخت، اما روایتی شخصی از موضوع را تصویر کرد، چون اگر میخواهیم چنین عمل کنیم باید از سرمایه بخش خصوصی برای آن استفاده کنیم.
این کارشناس سینما اضافه کرد: فیلم «استرداد» را نمیتوان کاری عنوان کرد که میخواهد روایتگر تاریخ انقلاب باشد، بلکه باید گفت این اثر تنها روایتگر بخشی از تاریخ بدون هیچ گرایش و جانبداری است، چون در آن دوران مبارزات علیه شاه به دو نحو بود؛ ابتدا از طرف حزب توده که سعی میکرد در ارتش نفوذ کند سپس جریانات مذهبی که در پی ورود مردم به عرصه مبارزات بودند.
فهیم متذکر شد: هنگامی که از لزوم هویت ایرانی فیلمهای داخلی سخن میگویم به این دلیل نیست که تنها مخاطب داخل کشور را جذب کارمان کنیم، زیرا این دست فیلمها قادرند در بین کشورهای مسلمان هم تماشاگر داشته باشند، پس اگر آنها ببینند که فیلم مورد نظر فاقد هویت ایرانی است به هیچ وجه آن را باور نخواهند کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: دولت وقتی روی کاری سرمایهگذاری میکند در پی دستیابی به استراتژهای فرهنگی است که تا به حال مغفول مانده است، اما «استرداد» کاری است که تنها در پی ایجاد سرگرمی است؛ ویژگی که به خودی خود امری ناپسند نیست، حتی برای سینما لازم است، به شرطی که سرمایه گذاری آن توسط بخش خصوصی انجام شود.