سطوح تأثیرگذاری معنویت در سلامت/ تأثیر توسل و توکل بر بهبود بیمار

به گزاش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) نخستین جلسه هم اندیشی سلامت معنوی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه صبح امروز، دوم خردادماه‌ در فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد.

در ابتدای این نشست سیدعلیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی با اشاره به اینکه معنویت زیر بنای اخلاقیات و پایه جسم و روان است، عنوان کرد: ارتباط معنویت و دین به شکل های مختلف در دنیا مطرح شده؛ و در معارف اسلامی ، معنویت زیر بنای اخلاقیات و پایه سلامت جسم و روان است .

وی افزود: سلامت معنوی نه تنها یکی از ابعاد سلامت است بلکه مهم‌ترین بعد آن  بوده و در ابعاد دیگر سلامت نیز دخیل است.

تأثیر توسل و توکل بر بهبود بیمار

مرندی با اشار بر تأثیر معنویت بر بیماری اظهار کرد: در بسیاری از موارد دیده شده است که شخصی برای دیگری دعا می‌کند و فرد بیمار از آن بی‌اطلاع است اما تحت تاثیر توسل و توکل بهبود پیدا کرده است.

استفاده از منابع غربی در سلامت معنوی ممکن است موجب انحراف در ایران شود/ لزوم همکاری حوزه و دانشگاه
وی بیان کرد: در بسیاری از کشورها سلامت معنوی وارد دروس دانشگاهی رشته پزشکی شده است.

رئیس فرهنگستان علوم پزشکی  با تاکید بر اینکه منابع غربی مطابق با اعتقادات خود سلامت معنوی را پی می‌گیرند، بیان کرد: استفاده از این منابع ممکن است موجب انحرافاتی هرچند جزئی در ایران شود.

وی یاد آور شد: در این راستا نیازمند مشارکت و همکاری حوزه و دانشگاه هستیم و باید مطابق اعتقادات دینی و مذهبی خود در زمینه سلامت معنوی گام برداریم.

مرندی خاطر نشان کرد: امید است با کوشش در زمینه سلامت معنوی و همچنین با تمرکز بیشتر بر پیشگیری تا درمان بتوانیم در راه ارتقاء سلامت معنوی بیشتر از پیش قدم برداریم.

سلامت معنوی انسان را برای حیات باقی و آخرت مهیا می‌کند

در ادامه این نشست نیز فریدون عزیزی، معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی نیز طی سخنانی  ضمن اشاره به تأثیر معنویت و ابعاد مختلف آن در سلامت انسان واظهار کرد: در الهیات اسلامی معنویت عبارت است از معرفت و ایمان به غیب و تبیین توحیدی از نظام هستی «هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن و هو بکل شی علیم» کسی اگر این جهان بینی را  داشته باشد که هر گونه حرکت و سکونی متکی به مبدأ هستی لایزال و ابدی است، هر گونه غم و اندوه و مشکلات روانی را به خود راه نمی‌دهد، بعلاوه از آیات و روایات این‌طور استنباط می‌شود که سلامت معنوی اعم از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است و نه تنها در دنیا مفید است بلکه انسان را برای حیات باقی و آخرت مهیا می‌کند.

سلامت معنوی وضعیتی هدفمند و معنادار از حیات انسانی است
وی همچنین در ادامه به تعریف سلامت معنوی پرداخت و بیان کرد: سلامت معنوی وضعیتی است هدفمند و معنادار از حیات انسانی که حاصل ایمان و اعتقاد و ارتباط فرد به قدرت و کمال لایتناهی الهی و زندگی ابدی پس از مرگ است. سلامت معنوی منجر به ایجاد نشاط، امید، رضایت‌مندی، اطمینان قلبی، آرامش و داشتن قلب سلیم در فرد و رستگاری در دنیا و آخرت شده و ارتباط پویای مبتنی بر مکارم اخلاق، عشق و محبت با خود، دیگران و جهان پیرامون ایجاد می‌کند.

عزیزی سپس به بیان شاخص‌های سلامت معنوی پرداخت و عنوان کرد: اعتقاد به وجود قدرت لایتناهی هستی، اعتقاد به وجود ذات اقدس خداوندی که خالق و پروردگار عالم است، همچنین ارتباط با منشأ لایتناهی هستی شامل ارتباط از طریق وحی و نیز ارتباط مستقیم با خداوند متعال می‌شود و نیز ارتباط و توجه به ابعاد مختلف عالم پیرامون، از جمله خویش، سایر انسان‌ها و سایر اجزای طبیعت و احترام به آنها و تلاش برابر حفظ و توسعه جهان پیرامون می‌تواند شاخصه های سلامت معنوی باشند.

وی ادامه داد: همچنین احساس رضایت و امید به زندگی مبتنی بر اعتقاد و ارتباطات مذکور، هدفمندی در زندگی، شامل هدفمندی کلی جریان زندگی و اعتقاد به معاد و نیز هدفمندی در زندگی روزمره و تلاش برای دستیابی به آن و معناداری زندگی، شامل معناداری کلی جریان زندگی و اعتقاد به معاد و نیز معناداری در زندگی روزمره و تلاش برای آن نیز از جمله دیگر شاخص های سلامت معنوی هستند.

حقیقت انسان روح متعالی اوست و سلامت حقیقی نیز مرتبط با بعد معنوی انسان است

رئیس گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی با اشاره به نیاز کشورهای اروپایی به گسترش سلامت معنوی در کشور‌های خود گفت: در دهه‌های اخیر نیز که در اروپا احساس نیاز به توجه به سلامت معنوی دیده می‌شود بیشتر از این ناحیه است که سلامت جسم و روان را نیازمند توجه به آن دیده‌اند، و این نقص بزرگ وجود دارد که معنویت را برای آسایش و آرامش مادی و دنیوی طلب می کنند، در حالی که بر اساس انسان شناسی ادیان الهی و از جمله اسلام، حقیقت انسان، روح متعالی اوست و سلامت حقیقی او نیز مربوط به بُعد معنوی انسان است و سلامت دیگر ابعاد باید به عنوان مقدمه ای برای آن لحاظ شود.

سطوح تأثیرگذاری معنویت در سلامت

وی با بیان تأثیر معنویت در سلامت عمومی انسان، خاطر نشان کرد: معنویت در سه سطح رفتار بهداشتی، حمایت اجتماعی و سایکونوروفیزیولوژیک بر سلامت تأثیر دارد، رفتارهای بهداشتی تعهد دینی و معنویت، موجب فعال سازی مسئولیت پذیری شخص در زمینه اصول و باورهای مندرج شده در دین می شود که اثرات جسمانی و روانی را نیز به خود اضافه می‌کند. در سطح حمایت اجتماعی نیز انجام مناسک دینی و معنوی توصیه شده در دین موجب افزایش حمایت اجتماعی می‌شود که خود یکی از تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت شناخته شده است. در سطح سایکونوروفیزیولوژیک هم احساس رضایت ناشی از دیدگاه معنوی از طریق نوروپپتیدهای پیام رسان روی سیستم‌ها و ارگان های بدن مانند قلب و عروق، ایمنی  تاثیر تقویت کننده دارد.