وحدت؛ همگرایی و احترام به عقاید یکدیگر است

ماه‌منیر سادات‌ثامنی، مدرس قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، با اشاره به آیه 103 سوره آل عمران «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ...، و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده نشويد و ....»، بیان کرد: این تعبیر که به ریسمان خدا چنگ بزنید و پراکنده نشوید، به این موضوع اشاره دارد که مسلمانان باید با هم انسجام داشته باشند.
وی افزود: حضرت علی(ع)، قرآن را حبل‌الله معرفی کردند و امام صادق(ع) هم فرموده‌اند که ما اهل‌بیت، حبل‌الله هستیم؛ لذا با قرار دادن روایات در کنار یکدیگر، می‌بینیم که قرآن و اهل‌بیت(ع) در کنار هم به عنوان حبل‌الله معرفی شده‌اند.
نِیل به وحدت در پرتو قرآن و اهل‌بیت(ع)
سادات‌ثامنی، با عنوان این مطلب که خداوند در قرآن خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید: «اگر همه سرمایه‌های زمین را خرج کنی، نمی‌توانی بدون خواست خداوند بین دل‌ها ایجاد الفت کنی»، ابراز کرد: این مطلب نشان‌دهنده آن است که اگر کسی می‌خواهد به معنای واقعی وحدت برسد، باید در کنار قرآن و اهل‌بیت(ع) باشد.
«وحدت» یک وظیفه شرعی است
این مدرس قرآن کریم با بیان اینکه واژه «وَاعْتَصِمُوا» نشانه وحدت و دوری از تفرقه است، عنوان کرد: قرآن کریم با این خطاب، یک وظیفه شرعی برای ما معلوم می‌کنند که وحدت و دوری از تفرقه یکی از وظایف ما در قبال خداوند است.
وی درخصوص شأن نزول آیه 103 سوره آل عمران، ابراز کرد: این آیه زمانی نازل شد که طایفه «اوس» و «خزرج» با یکدیگر دائما در حال نزاع و جنگ بودند، رسول خدا(ص) این مطلب را بیان کردند و به همه مسلمانان هشدار دادند که به هوش باشید، تنها اسلام آوردن کافی نیست.
سادات‌ثامنی ادامه داد: اوس و خزرج هر دو از مسلمانان بودند، اما دچار اختلاف شدند، به همین علت درمی‌یابیم که فقط اسلام آوردن کافی نیست. در واقع آنها به خاطر کینه‌های دوران جاهلیت، پیروی از تعصب‌های نابخردانه و ... ایمان و اعمال پاک خود را خدشه‌دار می‌کردند، لذا در ادامه آیه می‌گوید که جز با ایمان و اسلام از دنیا بیرون نروید.
تمسک به حبل‌الله، تنها با «ایمان» محقق می‌شود
وی افزود: بالاترین تابلوی این آیه این است، کسانی که تقوا و در کنار آن ایمان دارند، معنای ریسمان الهی را می‌فهمند و مسلمانی، به تنهایی باعث نمی‌شود که مسلمانان از تفرقه جدا شوند، بلکه باید باایمانی باشند که دنبال آن تقوا است.
این مدرس قرآن کریم با بیان اینکه اسلام، قرآن، خاندان پیامبر(ص) و ائمه(ع) ریسمان الهی، هستند، ابراز کرد: این زمانی برای ما پررنگ می‌شود که باور کنیم که با مسلمانی تنها، کسی به جایی نمی‌رسد، بلکه باید به تمام معنا مؤمن بود یا در دایره‌ ایمان قرار گرفت، یعنی اسلام، زبانی نباشد، بلکه در عمل هم باید مسلمان بود.
وی عنوان کرد: وقتی فقط به زبان اقرار کنیم، مسلمانیم، ممکن است خیلی از کارها و رفتارهایمان معنای اسلام نداشته باشد، چون فقط در حیطه مسلمانی باقی مانده‌ایم، مسلمانی زمانی زیبا شده و به مقام عبودیت می‌رسد که مؤمن شود، یعنی در دایره «لااله الا الله» قرار بگیریم و این مؤمنی است.
سادات‌ثامنی ادامه داد: مؤمن یعنی عمل، اما مسلمان فقط یک حرف و یک شناسنامه است. اگر جلوتر بیایم و بخواهیم به حقیقت‌‌های زیبای قرآنی برسیم، باید مؤمن باشیم و مؤمن یعنی تبعیت از اسلام، قرآن، خاندان پیامبر(ص) و ائمه(ع) و مسلمانی جزو این ظاهر است و مانند لباسی است که انسان در ظاهر به تن دارد ولی در باطن هیچ ندارد.
این مدرس قرآن کریم در تبیین مفهوم ریسمان الهی، بیان کرد: «حبل‌الله»، یعنی هرگونه وسیله ارتباط با ذات پاک خدا و قرآن، پیامبر و اهل‌بیت(ع) که پاکند و با ذات خدا ارتباط دارند. این‌ها را اگر کنار هم بچینیم، همانی می‌شود که خداوند به خاطرش ما را آفرید. چون خدا پاک است لذا زمانی می‌توان به ریسمان الهی متمسک شد که یک ارتباط پاک با خدا باشد، در این ارتباط هم هرچه هست باید پاک باشد وگرنه جور در نمی‌آید.
وی در تبیین این مطلب که اگر «حبل‌الله» نباشد و به ریسمان الهی چنگ نزنیم چه می‌شود، ابراز کرد: در قرآن اشاره شده‌ است، کسی که بدون مربی و راهنما در این مسیر حرکت کند در قعر درّه‌ طبیعت، چاه تاریک غرایز سرکش، هواهای نفسانی و جهل و نادانی باقی می‌ماند و در عین حال اعلام کرده است اگر با قرآن، دارای ایمان و در کنار اهل‌بیت(ع) باشیم، به ریسمان الهی چنگ زده‌ایم.
نیازمند ریسمان الهی هستیم
سادات‌ثامنی تصریح کرد: ما به این رشته و ریسمان نیاز داریم که به آن چنگ بزنیم و لازم است این ارتباط را تنگاتنگ با خدا و اهل‌بیت(ع) داشته باشیم، زیرا وقتی این ارتباط برقرار شود، مسلما به یک تکامل مادی و معنوی می‌رسیم که این تکامل مادی و معنوی بی‌نهایت برای ما لازم است چون اگر لازم نبود، جزو آیات قرآن نبود.
دین خدا، محور وحدت
وی اظهار کرد: وقتی خداوند می‌فرماید: «حبل‌الله»، یعنی محور وحدت را هم مشخص می‌کند و براساس آیات قرآن معلوم است که باید محور دین خدا باشد نه نژاد، زبان و ملیت. اما متأسفانه از برکات و خدمات اسلام غفلت شده و دارند آن وحدت را از بین می‌برند، در حالی که به ما تأکید شده است، وحدت داشته باشید.
این مدرس قرآن کریم، با بیان این مطلب که اتحاد، یک نعمت بزرگ الهی و تفرقه و عداوت، پرتگاه  و گودال آتش است، مطرح کرد: با کنار هم قرار دادن آیات نورانی قرآن، این نتیجه حاصل می‌شود که در عین حال که باید یک محور وحدت داشته باشیم، باید مراقب باشیم به سمت و سوی کسی کشیده نشویم و سمت و سوی ما خدا باشد و این محور را پررنگ کنیم، زیرا وقتی پررنگ کنیم مسلما از تفرقه جدا خواهیم شد.
وی با بیان اینکه در قرآن به وحدت و دوری از تفرقه تأکید شده است، در توضیح مفهوم تفرقه و وحدت براساس آموزه‌های قرآن، ابراز کرد: واژه اتحاد و وحدت، یک رابطه اجتماعی است که خدا در قرآن به تمام مسلمانان گوشزد کرده، اما خود کلمه وحدت در قرآن نیامده‌ است.
قرآن فرهنگ‌نامه نیست، کتاب سعادت بشر است
این مدرس قرآن ابراز کرد: عده‌ای که می‌خواهند سفسطه کنند، می‌گویند کجای قرآن، کلمه وحدت آمده است اما دنباله آن را گوش نمی‌کنند که ببینند می‌خواهیم به چه چیزی برسیم.
سادات‌ثامنی در ادامه اظهار کرد: خود کلمه «وحدت» نیامده‌ است، اما همین معنا در قالبی رساتر و زیباتر، بیان شده است و البته نباید فراموش کرد که قرآن، کتاب فرهنگ‌نامه و لغت‌نامه نیست که تمام کلمات در آن باشد، بلکه کتاب هدایت بشر به سوی سعادت است.
وی با بیان اینکه، ما در قرآن عناوین کلی داریم، مثلا هیچ جای قرآن نیامده که نماز صبح دو رکعت است، بلکه بیان شده نماز بخوانید، مطرح کرد: مفهوم وحدت هم در قرآن به صورت کلی آمده و گفته شده است که اسلام و مسلمانان در برابر کفر و مسلمانان در برابر یهود و نصاری، و چقدر زیبا این اتحاد را با جملات بیان می‌کند.
آمدن کلمه امت در قرآن
این مدرس قرآن کریم با بیان اینکه به جای واژه وحدت، کلمه امت در قرآن به کار رفته است، ابراز کرد: در قرآن از وحدت استفاده نشده، چون امت جامع‌تر و به معنای جماعتی است که دارای هدف مشترک هستند و لازمه زندگی بشری نیز زندگی اجتماعی است، ما تک رو نیستیم و نمی‌توانیم تنها برای خود زندگی کنیم.
سادا‌ت‌ثامنی با اشاره به روایت پیامبر(ص) «یدالله مع الجماعة ...» افزود: لازمه زندگی اجتماعی، داشتن هدف مشترک است و این هدف مشترک نشان‌دهنده جمع و جماعت است، لذا به همین دلیل قرآن کریم رهبانیت و تک‌روی را تأیید نمی‌کند.
وی با عنوان این مطلب که میان افرادی که دارای یک هدف و مقصدند، رابطه واحدی ایجاد می‌شود، بیان کرد: به همین جهت می‌توانیم از کلمه امت استفاده کنیم، مثلا در دانشگاه ممکن است رشته‌ها متفاوت باشد، اما سمت و سو یکی است، یعنی رسیدن به مراتب بالا و ارتقای علمی.
این مدرس افزود: این مطلب یعنی، آنهایی که در دانشگاه هستند، دارند یک امت را تشکیل می‌دهند، زیرمجموعه امت، وحدت است و تا این وحدت نباشد، هیچ امتی تشکیل نمی‌شود و لذا دقیقا کاری که  گروهک‌های تروریستی انجام می‌دهند، ایجاد حالت جنگ بین ماست در حالی که سیره امامان(ع) این نبود و تمام مدت سعی داشتند، اتحاد ایجاد کنند.
ضرر و زیان تفرقه و جدایی به جامعه اسلامی بازمی‌گردد
وی عنوان کرد: علت تأکید برداشتن اتحاد این است که در نهایت زیان تفرقه و جدایی، به جامعه اسلامی برمی‌گردد و به سود دشمنان جامعه اسلامی تمام می‌شود و این بزرگترین درسی است که می‌توان از این قسمت گرفت.
سادات‌ثامنی ادامه داد: اگر بخواهیم این حرف را در نهج‌البلاغه امیرالمومنین(ع) بررسی کنیم، مشاهده می‌کنیم که حضرت، جایگاه آدم‌ها را در این عالم مثل مهره‌های تسبیح تصور کردند و فرمودند: زمانی این رشته به درد می‌خورد که این مهره‌ها کنار هم جمع باشند، اگر این رشته پاره شود، مهره‌ها پراکنده می‌شوند.
وحدت، سدّی بزرگ در مقابل دشمنان
وی با بیان اینکه با این وحدت می‌توان هزاران دشمن را از میان برداشت، افزود: وحدت، دقیقا مثل یک سد بزرگ است که با آن می‌توانیم سد عظیمی در مقابل ابرقدرت‌ها بنا کنیم و این زمانی اتفاق می‌افتد که ایمان، تقوا، خدا، پیامبر و اهل‌بیت(ع) را در کنار هم داشته باشیم زیرا اتحاد و انسجام مسلمانان آثار و برکات اعجاب‌انگیزی دارد.
سادات‌ثامنی منظور از ضرورت وحدت در قرآن را همگرایی دانست و بیان کرد: ما متأسفانه با ریشه لغت کار نمی‌کنیم، مثلا وقتی می‌گویند، غیبت نکنید، می‌دانیم نباید غیبت کنیم اما باز تکرار می‌کنیم. ولی اگر ریشه لغت بازشود و آثار زشت و بازتاب آن را در زندگی‌مان ببینیم، مسلما مرتکب این گناه نمی‌شویم.
احترام به عقاید یکدیگر
وی با تاکید بر اینکه وحدت یعنی همگرایی، ابراز کرد: اگر هر کدام از طرفین، تلاش کنند به سلایق هم احترام بگذارند، یعنی وحدت، و هیچ وحدتی بدون به رسمیت شناختن همگرایی محقق نخواهد شد.
این مدرس قرآن کریم بیان کرد: وقتی در مورد «عیدالزهرا» از رهبر معظم انقلاب سؤال شد، ایشان فرمودند: «حرمت‌ها را حفظ کنید» و این جمله، معنی وحدت است. نگفتند وحدت را حفظ کنید، بلکه دقیقا به معنا و تفسیر آن اشاره کردند.
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب به عنوان بزرگتر ما، توصیه می‌کنند که تفرقه ایجاد نکنید، تصریح کرد: علت این تأکید این است که زیانش به جامعه اسلامی باز می‌گردد و نمونه آن زیاد شدن کشتار مسلمانان است مثلا با جستجوی کلمه شیعه در اینترنت، با عکس‌های کشتار، خون و قمه‌زنی مواجه می‌شویم که شیعیان را انسان‌های وحشی، متحجر و بی‌نهایت خشک مذهبی معرفی می‌کنند، این بدان جهت است که کاری که نباید، انجام شده‌ است.
سادات‌ثامنی افزود: چرا قمه‌زنی را علنا حرام اعلام کردند، زیرا آن کسی که از فراسوی عالم به اسلام نگاه می‌کند، برداشت دیگری پیدا می‌کند و ضررش به خود ما برمی‌گردد و از همین رو تأکید شده است که تقیه داشته باشیم.
وی گفت: اما متأسفانه عده‌ای بدون داشتن علم اقدام به فحاشی می‌کنند و ناسزا می‌گویند، این فحاشی کجای اسلام آمده است و کجا به ما اجازه چنین کاری داده‌اند؟ این مسئله در کنار لعن، اولین چیزی را که زیر سؤال می‌برد دین ماست. در حالی که در قرآن آمده و پیامبر(ص) نیز فرمودند کسی که فحاشی کند از بهشت دور می‌شود و لذ از این کار نهی کردند.
به اسم حضرت زهرا(س)، وحدت‌شکنی نکنیم
وی بیان کرد: ما به اسم «عیدالزهرا»، کارهای زیادی انجام می‌دهیم که نه تنها حضرت زهرا(س) را شاد نمی‌کنیم، بلکه وحدت‌شکن هم می‌شویم. داریم برای خودمان دشمنی ایجاد می‌کنیم و از آن طرف بی‌حرمتی‌هایی که می‌کنیم باعث می‌شود، دین‌مان را مسخره کنند و هر کدام‌‌مان به تنهایی می‌توانیم در قیامت مسئول باشیم.
وی با اشاره به این مطلب که در تفسیر آیات قرآن به حوض کوثر و کلام پیامبر(ص) می‌رسیم که فرمودند قرآن و عترت از من جدا نمی‌شوند تا بر من در حوض کوثر وارد شوند، بیان کرد: یعنی کتابمان قرآن باشد، رهرو ائمه(ع) باشیم و از پیامبر(ص) تبعیت کنیم چون در این صورت مسلما به تمام معنا به ریسمان الهی چنگ می‌زنیم و به ریسمان الهی چنگ زدن، بدون دشمن هنر نیست، مهم این است که دشمنی هم کنار مسلمانان وجود دارد، اما ما به تمام معنا آسیه‌وار عمل کنیم.
این مدرس قرآن افزود: آسیه در کنار دشمن بسیار بزرگی بود، اما دست از خدای موسی برنداشت، این حقیقت باید در چشم ما پررنگ شود اگر غیر این باشد به جهت زیاد شدن شبهات، عده‌ای تنها به دنبال بهانه‌اند تا دست از مسلمانی خود بردارند، چه برسد به مؤمنی.
سادات‌ثامنی مطرح کرد: این یک مسئله است که چرا عده‌ای که نماز اول وقت می‌خواندند، دیگر نمی‌خوانند یا چرا عده‌ای که چادری بودند، بی‌چادر شدند؟ چی شد؟ دلیل آن این است که فقط مسلمان بودیم.
وی افزود: انسانی که فقط مسلمان است به‌راحتی می‌توان اعتقاداتش را از او گرفت، اما کسی که مؤمن است مسلما نمی‌تواند به سادگی از عقایدش بگذرد حتی اگر دنیایی از شبهات را وارد کنند زیرا انسان مؤمن به ریسمان الهی چنگ زده و غیر از آن کسی را نمی‌شناسد.
وی ادامه داد: ما هم اگر به این واقعیت برسیم، وحدت‌گرا می‌شویم و وحدت‌گرا؛ یعنی به اعتقادات دیگران احترام گذاشتن. وظیفه ما امروز جنگ و جدال و فحاشی و ناسزا نیست؛ ما را به تقیه توصیه و بر آن تأکید کرده‌اند.