بلخاری عنوان کرد:
ویژگی هنر اسلامی؛ ارائه معنا در قالب زیبا
گروه معارف: عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و پژوهشگر فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی با اشاره به این مطلب که اصل اصیل هنر اسلامی به تفکیک میان فرم و محتوا معتقد نیست، گفت: یکی از ناب‌ترین اصول حاکم بر هنر اسلامی این است که محال است زیبایی در قالبی نازیبا ارائه شود لذا از آن جهت که زیبایی ظرف ظهور معناست باید در قالبی زیبا ارائه شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از
خراسان رضوی، حسن بلخاری، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و پژوهشگر فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی در «همایش تجلی هنر و
معنویت در سیره رضوی» بزرگداشت مقام علمی قائم آل محمد(ص)، که امروز، ۱۱
مردادماه در دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) برگزار شد، با بیان اینکه امام رضا(ع) در روایتی فرمودند که اگر مردم زیبایی کلام ما را بدانند، قطعا تبعیت خواهند کرد، افزود: در این روایت حضرت به جای اینکه بگویند اگر مردم حقیقت کلام ما را بدانند از آن تبعیت می کنند، از کلمه محاسن یا زیبایی‌ها استفاده کرده‌اند.
این استاد فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی عنوان کرد: در حوزه کلام اسلامی، تکثر میان صفات نیست، اگر هم باشد اعتباری است و ذاتی نیست، لذا محال است که کلامی از حقیقت حق برخیزد و زیبا نباشد، پس زیبایی همان حقیقت است.
بلخاری با اشاره به اینکه زیبایی ظرف ظهور معناست، ادامه داد: معنا باید در قالبی زیبا ارائه شود، زیرا میان معنا و ظرف ظهور معنا تفاوتی وجود ندارد.
وی ضمن اشاره به این مطلب که اصل اصیل هنر اسلامی به تفکیک میان فرم و محتوا معتقد نیست، اظهار کرد: میان ظاهر و باطن، تفکیک و تمایز ذاتی وجود ندارد، زیرا اگر ظاهر نقطه مقابل باطن بود در خداوند جمع نمی شد، این یکی از ناب‌ترین اصول حاکم بر هنر اسلامی است، محال است زیبایی در قالبی نازیبا ارائه شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ابراز کرد: تکلیف ما فقط گفتن نیست بلکه ابلاغ و رساندن است، به همان اندازه که در گفتن تکلیف دارید در فهماندن آن نیز تکلیف دارید، از همین رو اگر نمی‌توانیم معنایی را به مردم بفهمانیم، بهتر است ساکت بمانیم و آن را نگوییم.
این استاد فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی با بیان اینکه هنر، یعنی تنزیل امر معقولِ مجردِ اندیشهِ گریز در جمال محسوس، اضافه کرد: زمانی کار هنری انجام می شود که امری معقول در قالب محسوسی زیبا ارائه شود، لذا هنرمندی، یعنی این دو امر را به هم نزدیک و فطرت را شکوفا کردن.
بلخاری زیبایی‌شناسی را زبان فطرت عنوان کرد و افزود: هنر از طریق تمثیل دور را نزدیک می کند و آنچه را که نافهمیدنی‌ست در بستر زیباشناسی قابل فهم می‌کند.
وی در ادامه اظهار کرد: خداوند در آیه 25 تا 28 سوره طه در توصیف داستان حضرت موسی(ع) می‌فرماید: «قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي، وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي، وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي، يَفْقَهُوا قَوْلِي، گفت پروردگارا سينه ام را گشاده گردان و كارم را براى من آسان ساز و از زبانم گره بگشاى،[تا] سخنم را بفهمند»، در اینجا «يَفْقَهُوا قَوْلِي» بعد از شرح صدر آمده است، یعنی شرح صدر می خواهم که بتوانم حقیقت را به مردم بفهمانم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: باید از امام رضا(ع) تعالی روح بخواهیم و فقط شفای جسم را از ایشان نخواهیم که برای این خواستن باید تشنگی و عطش وجود داشته باشد و از این عطش معنا می آید، زیرا آن زمان که به تشنگی برسیم معنا در درون‌مان می‌نشیند.
این استاد فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی عنوان کرد: در حوزه کلام اسلامی، تکثر میان صفات نیست، اگر هم باشد اعتباری است و ذاتی نیست، لذا محال است که کلامی از حقیقت حق برخیزد و زیبا نباشد، پس زیبایی همان حقیقت است.
بلخاری با اشاره به اینکه زیبایی ظرف ظهور معناست، ادامه داد: معنا باید در قالبی زیبا ارائه شود، زیرا میان معنا و ظرف ظهور معنا تفاوتی وجود ندارد.
وی ضمن اشاره به این مطلب که اصل اصیل هنر اسلامی به تفکیک میان فرم و محتوا معتقد نیست، اظهار کرد: میان ظاهر و باطن، تفکیک و تمایز ذاتی وجود ندارد، زیرا اگر ظاهر نقطه مقابل باطن بود در خداوند جمع نمی شد، این یکی از ناب‌ترین اصول حاکم بر هنر اسلامی است، محال است زیبایی در قالبی نازیبا ارائه شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ابراز کرد: تکلیف ما فقط گفتن نیست بلکه ابلاغ و رساندن است، به همان اندازه که در گفتن تکلیف دارید در فهماندن آن نیز تکلیف دارید، از همین رو اگر نمی‌توانیم معنایی را به مردم بفهمانیم، بهتر است ساکت بمانیم و آن را نگوییم.
این استاد فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی با بیان اینکه هنر، یعنی تنزیل امر معقولِ مجردِ اندیشهِ گریز در جمال محسوس، اضافه کرد: زمانی کار هنری انجام می شود که امری معقول در قالب محسوسی زیبا ارائه شود، لذا هنرمندی، یعنی این دو امر را به هم نزدیک و فطرت را شکوفا کردن.
بلخاری زیبایی‌شناسی را زبان فطرت عنوان کرد و افزود: هنر از طریق تمثیل دور را نزدیک می کند و آنچه را که نافهمیدنی‌ست در بستر زیباشناسی قابل فهم می‌کند.
وی در ادامه اظهار کرد: خداوند در آیه 25 تا 28 سوره طه در توصیف داستان حضرت موسی(ع) می‌فرماید: «قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي، وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي، وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي، يَفْقَهُوا قَوْلِي، گفت پروردگارا سينه ام را گشاده گردان و كارم را براى من آسان ساز و از زبانم گره بگشاى،[تا] سخنم را بفهمند»، در اینجا «يَفْقَهُوا قَوْلِي» بعد از شرح صدر آمده است، یعنی شرح صدر می خواهم که بتوانم حقیقت را به مردم بفهمانم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: باید از امام رضا(ع) تعالی روح بخواهیم و فقط شفای جسم را از ایشان نخواهیم که برای این خواستن باید تشنگی و عطش وجود داشته باشد و از این عطش معنا می آید، زیرا آن زمان که به تشنگی برسیم معنا در درون‌مان می‌نشیند.
