به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، فضای مجازی امروز در سراسر جهان علاقمندان بسیاری دارد، بهنحویکه به جرات میتوان گفت بیش از نیمی از مردم جهان در شبکههای مجازی حضوری فعال دارند. اینستاگرام یکی از شبکههای پرمخاطب فضای مجازی است که این روزها طرفداران فراوانی در بین مردم و هنرمندان دارد. این گرایش نیز عمدتاً با یک انگیزه مشترک رخ میدهد، این انگیزه جلوهگری نام دارد.
منظور از جلوهگری نیز این امر است که بخواهیم با ابزاری چون اینستاگرام خود را به نمایش بگذاریم، البته این رویکرد بر مبنای فطرتی شکل گرفته که ممکن است در تمامی انسانها وجود داشت باشد، اما نکته مهم اینجاست که تا چد حد میتوان آن را کنترل کرد. این مقدمه بهانهای است تا بخواهیم به حضور هنرمندان در صفحات مجازی بپردازیم که این روزها به شدت جدی است.
در اکثر صفحات هنرمندان، آنچه بیش از همه نمود دارد، خودنمایی ظاهری است که با گرفتن عکسهای فردی در لوکیشنهای مختلف نمود پیدا میکند. این اتفاق نشان میدهد که فرد بر این باور است که دنیا هیچ دغدغهای ندارد جز اینکه عکسهای شخصی وی را ببیند،البته این نقد تمامی کاربران اینستاگرام را در بر نمیگیرد بلکه به افرادی بر میگردد که جز عکس شخصی، پیام دیگری در صفحه شخصی خود نمیگذارند.
آسیب دیگر که من از آن به عنوان خودباختگی فرهنگی نام میبرم به پوششهایی بر میگردد که در فضای مجازی وجود دارد. منظور اینکه هنرمندان یا ورزشکاران ما با گذاشتن عکسهایی که در عرف دینی ما مطلوب نیست به نوعی هنجارشکنی میکنند. این اتفاق نیز تنها به زنان مربوط نمیشود، بلکه مردان هم چنین آسیبهایی را رواج میدهند. این اقدام جدا از اینکه مروج بیاخلاقی مذهبی در جامعه است به نوعی تصویرسازی دینی را هم در اذهان عموم مردم دچار مشکل میکند، زیرا هنرمندی که نقش دینی و مذهبی بازی میکند برای خود جایگاهی ویژه در جامعه ایجاد میکند که شکستن آن باعث بدبینی میشود. برای همین وقتی مردم میبینند بازیگر نقشهای دینی یا دفاع مقدسی خود مقید به شعارهایی نیست که خود آن را تبلیغ میکند به کل ماجرا بدبین میشود.
اما در کنار حجم گسترده بیاخلاقی در صفحات برخی هنرمندان، سینماگرانی نیز وجود دارند که از این ابزار استفاده شایسته میکنند. برای مثال وقتی فاجعه سانچی رخ میدهد پیرامون آن مانور میدهند یا اینکه به موضوعات اجتماعی نگاهی دغدغهمند دارند، حتی برخی از آنها این رسانه را ابزاری برای ترویج فرهنگ دینی و اسلامی میکنند. با این توضیح خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفتوگویی با مسعود دهنمکی کارگردان سینما و روزنامهگار پیرامون این موضوع انجام داده است. این هنرمند حضوری فعال در اینستاگرام دارد و همه کارهایش نیز به نحوی، موضوعات اجتماعی و مذهبی را در بر میگیرد.
شما به عنوان سینماگر از فضای مجازی به عنوان ابزاری برای بیان آرمانهای خود استفاده میکنید، به همین دلیل هم هیچ وقت تصاویری که در آن جلوهگری امری بارز باشد، دیده نمیشود. میخواستم درباره انگیزهتان برای ورود به این حوزه جویا شوم؟
من از ابتدای ورودم به عالم فرهنگ، کار خود را با رسانه آغاز کردم، اما رسانه امروز دیگر شکل و شمایل دهه 60 و 70 را ندارد، بلکه حوزههای آن بسیار گستردهتر از گذشته شده و به راحتی هر فرد میتواند رسانه خود را داشته باشد. برای همین فضای مجازی برای من حکم یک رسانه فراگیر را دارد که میتوان به واسطه آن حرفها و آرمانهای خود را تبلیغ کرد، بنابراین در چنین شرایطی که رسانههای مکتوب به سمت رسانههای دیداری شنیداری رفته من نیز لازم دانستم تا در این فضا حضور جدی داشته باشم.
مطلب دیگر این است که این رسانه به اندازهای قدرتمند و تاثیرگذار شده که به نظر من نادیده گرفتن آن منطقی نیست، چون اگر در پی رواج دادن آرمان هستیم باید از ابزارهای فراگیر برای تبلیغ آن بهره ببریم.
همیشه در مطالبی که در صفحات مجازی میگذارید جلوگری وجود ندارد، آیا تمایل شما برای قرار دادن مطالبی اجتماعی بنا به خواست مخاطبانتان است یا انگیزههای دیگری نیز برای آن میتوان در نظر گرفت؟
من چگونگی استفاده از رسانه را وابسته به وسعت نظر مخاطبانش میدانم. برای مثال برخیها از اینستاگرام برای تبلیغ خود بهره میبرند و عدهای دیگر سعی میکنند، دغدغههای خود را در آن مطالبشان نشان دهند.
شما به عنوان یک سینماگر، جلوهگری برخی بازیگران در صفحات مجازی را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا جلوهگری یک امر شخصی و خصوصی است یا اینکه هنرمند پیرامون حضور خود در شبکههای اجتماعی مسئول و متعهد است؟
اگر از دیدگاه رسانهای بخواهیم موضوع را بررسی کنیم باید بگویم که جلوگری امری عادی است. برای همین نمیتوان به آن بار منفی داد، اما اگر معیار ما اعتقادی باشد، جلوهگری به شکل امروزی کاری ناپسند است. دلیلم نیز این است که عموماً این جلوهگریها چندان با آموزههای اسلامی و شیعی همخوان نیست. در مجموع میخواهم مجدد به همان موضوع ابتدای اشاره کنم. آنهم اینکه آدمها یا خود را در شبکههای اجتماعی جلوه میدهند یا دغدغههایشان را، این امر نیز به ظرفیت و آگاهی آنها مربوط میشود.