اعتبارسنجی روایت ذلت‌پذیری امام سجاد(ع) در مقابل یزید در الکافی
گروه اندیشه: مقاله اعتبارسنجی روایت ذلت‌پذیری امام سجاد(ع) در مقابل یزید در الکافی به قلم محسن رفعت به رشته تحریر در آمد.
به گزارش خبرگزاری بین‌اللملی قرآن(ایکنا) مقاله «اعتبارسنجی روایت ذلت‌پذیری امام سجاد(ع) در مقابل یزید در الکافی» به قلم محسن رفعت استادیار دانشگاه حضرت معصومه(س) قم و در شماره دوم از دوره سوم نشریه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» منتشر شد.
در چکیده این مقاله می‌خوانیم: در کتاب الکافی روایتی صحیح السند مبنی بر ذلت پذیری امام سجاد(ع) در مقابل یزید نقل شده است. این کُرنش به حدی است که امام خود را تسلیم یزید کرده و اقرار به بندگی او نموده است. در تاریخ یعقوبی این اقرار اضطراری به صورت شدیدتر، در مقابل مسلم بن عقبه بیان شده است، به حدی که امام کیفیت بندگی‌شان را خود مشخص می‌کند. این حدیث تاریخی گرچه صحیح السند است، اما برای ارزیابی حدیث به دلیل متقن دیگری نیاز است و آن نقد متن است. این مقاله در صدد است با بررسی خبرهای مشابه در دیگر مصادر تاریخی، روایت شیخ کلینی را مورد نقد قرار دهد. روایت موجود در روضه کافی ضمن تعارض با اخبار تاریخی وارد شده در کتب اهل سنّت و یا حتی کتب شیعی، از نظر عقلی، رکاکت معنا و نیز تعارض با روایات و سنت معصومین دچار خدشه است.
مولف در ادامه مقاله به نقل روایت و بررسی سندی آن پرداخته و در این قسمت اثبات کرده که سند دارای صحت و اتصال است و در ادامه به بررسی و نقد متن حدیث پرداخته است و در این بخش نیز از سنجه‌های مختلفی استفاده کرده است.
نگارنده بخش اول را به بررسی تاریخی اختصاص داده و ذیل این عنوان بخش‌هایی مانند بررسی و تطبیق روایت در منابع تاریخ، بررسی اخبار بیعت امام سجاد(ع) و بررسی حضور یزید در مدینه را ذکر کرده و روایت را طبق این سرفصل‌ها بررسی کرده است، بخش دیگری که در آن به نقد روایت پرداخته شده بررسی عقلی و روایی روایت است.
یکی از زیر مجموعه‌های این عنوان نیز رکاکت معنای حدیث است، وی در این بخش می‌نویسد هرگاه روایتی با منش انسانی و شخصت اسلامی معصوم(ع) در تعارض باشد فاقد اعتبار شناخته می‌شود، همچنین حدیث مورد بحث نیز از رکاکت معنوی برخوردار است، علاوه بر این در ادامه نیز از ملاک‌هایی مانند تعارض روایت با روایات و سنت و جعل حدیث یا توجیه بیعت بیعت کنندگان برای نقد حدیث محل بحث استفاده کرده است.
مولف در مقام جمع بندی نکاتی را آورده است، از جمله این که معتقد است علی رغم این که سند روایت صحیح است اما بنا بر نقدهایی که به متن آن وارد است نمی‌تواند مورد اعتماد و تمسک قرار گیرد، همچنین احتمال قریب به یقین هست که این خبر با سندسازی صحیح، بعدها ساخته شده تا از سوی نوادگان توجیهی بر بیعت بندگی اجادشان با یزید باشد.
یادآور می‌شود، علاقه‌‌مندان می‌توانند نسخه کامل مقاله را از اینجا دریافت کنند.
