تأکید وزیر علوم بر نقش علوم انسانی در توسعه دانش‌بنیان
غلامی در مراسم تجلیل از برگزیدگان سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی اظهار کرد: وقتی از توسعه دانش‌بنیان صحبت می‌کنیم شاید اذهان به سمت رشته‌های مهندسی و فنی برود، اما در بخش مدیریت، نظریه‌پردازی و برنامه‌ریزی در حوزه‌های علوم انسانی، نیاز اساسی به محققین صاحب‌نظر و توانمند داریم، اما شاید کمتر به این مقوله توجه کرده‌ایم.
به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم تجلیل از برگزیدگان سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی و بیست و دومین جشنواره جوان خوارزمی، صبح امروز یکشنبه، 19 بهمن‌ماه، با حضور منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، و جمعی از شخصیت‌های علمی کشور برگزار شد.
وزیر، علوم، تحقیقات و فناوری در سخنانی ضمن تقدیر از دست‌اندرکاران دو جشنواره و تبریک ایام دهه فجر، اظهار کرد: برای همه کسانی که در راستای سربلندی نظام جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌کنند، آرزوی موفقیت و سربلندی داریم و یاد امام و شهدا را گرامی می‌داریم که برای سربلندی مردم و حفظ آرمان‌های انقلاب ایستادگی کردند تا در عرصه جهانی علی‌رغم فشارها و تحمل سختی‌ها، به عنوان کشوری مستقل مدلی از حکومت را ارائه دهند. قطعاً همه مردم ایران در این عرصه دارای سهم و جایگاه هستند.
بیشتر بخوانید؛
وی ادامه داد: برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌های اینچنینی فرصتی است تا از کسانی یاد و تقدیر کنیم که توانسته‌اند به علت فعالیت‌های مهم و ارزشمند در حوزه علم و فناوری به مثابه چهره موفق معرفی شوند. برگزاری این جشنواره‌ها این نگاه را حفظ می‌کند که توجه به نیروی انسانی کارآمد در جامعه به عنوان سرمایه اصلی کشور می‌تواند مسیر توسعه دانش بنیان را استمرار ببخشد و تقویت کند.
غلامی تصریح کرد: به نظرم در دو دهه گذشته در زمینه تبدیل دانش به فناوری، ثروت و توسعه اقتصادی ورود جدی پیدا کردیم. وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم کارهای خوب زیادی را می‌بینیم، اما هنگامی که به پیش‌رو می‌نگریم کار زیادی باقی است. حتماً بخش قابل توجهی از آنچه برای توسعه دانش‌بنیان لازم است، باید در بستر دانش و فناوری باشد و هیچ مسیری غیر از این پیش روی ما وجود ندارد.
نظریه‌پردازی در علوم انسانی
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: وقتی از توسعه دانش‌بنیان صحبت می‌کنیم، شاید اذهان به سمت رشته‌های مهندسی و فنی برود، اما در حوزه‌های علوم انسانی و در بخش مدیریت، نظریه‌پردازی و برنامه‌ریزی نیاز اساسی به محققین صاحب‌نظر و توانمند داریم و کمتر به این مقوله توجه کرده‌ایم.
وی تأکید کرد: نکته دیگر اینکه دانشگاه‌ها و مراکز علمی ما جزء مراکز توانمند در عرصه بین‌المللی هستند و توجه بیشتر به این مراکز به میزان بیشتری ما را از توانمندی‌های این مراکز علمی و دانشگاهی بهره‌مند می‌کند. شرایطی که در یکسال اخیر با شیوع ویروس کرونا پیش آمد، پنجره‌ای را پیش روی ما گشود و نشان داد همین بخش‌های علمی و فناوری هستند که مشکلات را از پیش روی ما برداشته و امیدآفرینی داشته‌اند؛ لذا اگر ان‌شاءالله از این سختی‌ها عبور کردیم مجموعه خانواده دانشگاه‌ها و مراکز علمی نباید فراموش کنند که چنین شرایطی ممکن است دوباره پیش بیاید؛ بنابراین برای آینده باید این بخش‌ها را تقویت کنیم.
غلامی ادامه داد: فرصت‌هایی که برای معرفی فعالان علم و فناوری پیش می‌آید در راستای معرفی نمونه‌های موفق در مسیر تحقق توسعه دانش‌بنیان است. خوشبختانه جشنواره خوارزمی در سال‌های طولانی به صورت مستمر برگزار می‌شود. در فضای این جشنواره به خوبی به ارزیابی و معرفی نخبگان علمی پرداخته می‌شود و کار همکاران ما در این زمینه قابل تقدیر است. امیدواریم در سایر بخش‌ها نیز به گونه‌ای عمل کنیم که سال به سال بر افراد موفق علمی افزوده شود تا مستمراً شاهد ارائه دستاوردهای آنها با تلاش قوی و امیدوارانه باشیم؛ این کاری است که شاید دست‌اندرکاران جشنواره، متولی آن نباشند، اما می‌توان با کمک به این عزیزان به سمت تحقق این هدف پیش برویم.
وی افزود: معتقدم حمایت از پژوهشگران و جشنواره‌های اینچنینی باید دائماً تکرار شود تا مورد توجه عموم و خصوص قرار گیرد. تلاشی که وزارت علوم به سهم خود انجام داده ایجاد مراکزی است تا از صاحبان ایده‌ها و دانش‌های روز حمایت کند. مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری از این دست هستند. ایجاد صندوق‌های پژوهش و فناوری از جمله کارهایی بوده که در سال‌های اخیر ایجاد شده و سعی کرده‌ایم در حد توان از پژوهشگران حمایت کنیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پایان سخنان خود گفت: در کنار فضا و زیست‌بومی که در اطراف دانشگاه‌ها و مراکز علمی ما شکل گرفته مجموعه‌ای از توانمندی‌ها به وجود آمده است؛ لذا باید تلاش کنیم و زمینه‌های اجتماعی را برای پیشرفت این حرکات فراهم کنیم. قطعاً نهادهای دولتی که باید حمایت، بسترسازی و رفع موانع کنند در این زمینه نقش دارند و تلاش زیادی هم صورت گرفته است تا این بخش مورد حمایت قرار بگیرد. نگاه دولت و حوزه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز مثبت بوده است و دیدگاه‌های مثبتی در مجلس برای حمایت از این حرکت وجود دارد، اما نکته مهم‌تر آن چیزی است که باید از درون این زیست‌بوم بجوشد و با توجه به اندوخته‌ها و تجربیات عمل کند. در پایان از همه کسانی‌که برای برگزاری این جشنواره زحمت کشیدند تقدیر و تشکر می‌‌کنم.
الیاسی، دبیر جشنواره در ابتدای این مراسم اظهار کرد: امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا افتخار داریم که سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی و بیست و دومین جشنواره جوان خوارزمی را با هم برگزار کنیم. این جشنواره برای حمایت و تشویق از نوآورانی است که دنیای کنونی را به سمت روشنایی و امنیت بالاتر می‌برند. این افراد با توسعه فناوری به دنبال آسایش بیشتر برای مردم خود و دیگر ملل هستند.
وی افزود: این جشنواره پس از انقلاب اسلامی در سال 1366 بنیان گذاشته شد و بیش از سه دهه افتخارآمیز از برگزاری مستمر و افتخارآمیز را پشت سر گذاشته است. مایه افتخار است که با تلاش همه مدیران و عوامل اجرایی و حمایت همه وزیران به ویژه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به درختی ریشه‌دار، رشید و پرثمر تبدیل شده است.
آینه تمام‌نمایی تلا‌ش‌های مستمر علمی
الیاسی با بیان اینکه سازمان پژوهش‌های علمی صنعتی ایران حفظ سرمایه‌های انسانی کشور را مایه مباهات خود می‌داند، یادآور شد: به راحتی می‌توان برآورد کرد که جامعه برگزیدگان جشنواره خوارزمی، اجتماعی چند هزار نفره و دارای تجربه، مدیریت و خودباوری است که موتور محرکه ارزشمندی برای توسعه دانش‌های نوبنیان در کشور محسوب می‌شود و اکنون بانک اطلاعاتی ارزشمندی را در اختیار ما قرار داده است و نمودار توسعه علمی کشور را امکان‌پذیر می‌سازد. این جشنواره یک عملکرد سازمانی، یا صرفاً یک همایش بین‌المللی نیست بلکه جشنواره خوارزمی آینه تمام‌نمایی از تلا‌ش‌های مستمر کشورمان در راستای ارج نهادن به پژوهشگران با هدف توسعه پایدار است.
دبیر جشنواره خوارزمی تأکید کرد: جشنواره جوان خوارزمی نیز شاهد حضور پرشور در راستای یافتن دانش نوین برای کاربردی‌سازی علوم با هدف آینده‌ای روشن برای کشور است. سابقه اولین دوره آن به سال 1378 برمی‌گردد و در این سال بخشی از دبیرخانه جشنواره خوارزمی به جشنواره جوان اختصاص یافت. جشنواره جوان خاستگاهی برای تمجید از جوانان خلاق و نوآور است. شایان ذکر است که محدودیت‌‌های به وجود آمده به دلیل شیوع کرونا، تأثیری بر کمیت و کیفیت طرح‌های داخلی نداشته است بلکه فقط در زمینه طرح‌های خارجی با کاهش طرح‌های دریافتی مواجه بودیم.
ظرفیت جوانان بااستعداد در رشد کشور
عبدالرضا یعقوب‌زاده، از برگزیدگان این جشنواره در ادامه به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: مهمترین عامل رشد کشورهای پیشرفته، نه معادن، پول یا موقعیت سوق‌الجیشی بوده و نه عامل خارجی عامل این پیشرفت شده است. برای مثال در کره جنوبی، سامسونگ یکی از عوامل اصلی پیشرفت بود. اگر قرار است ایران پیشرفت کند باید شرکت‌های بزرگ صنعتی شکل گرفته و شرکت‌های کوچک‌تر را به دنبال خود بکشاند. البته پیشرفت‌هایی هم داشته‌ایم، ولی پتانسیل کشور ما بسیار بیشتر است.
وی ادامه داد: پتانسیل کشور ما جوانان بااستعدادی هستند که با وجود اینکه بسیاری از آنها از کشور رفته‌اند، اما هنوز بسیاری از این جواهرات را داریم. همین جوانان در شرایط سختی و تحریم دستگاه‌هایی اختراع کرده‌اند که باعث متحیر شدن جهانیان شده است. معتقدم مسئولان باید چاره‌ای بیاندیشند که این سرمایه‌ها از کشور خارج نشوند. باید به آنها انگیزه و برای آنها هدف‌گذاری کنیم تا به نقاطی برسیم که در صنعت کشور تأثیرگذار باشیم.
یعقوب‌زاده اظهار کرد: تصور نکنید همه کسانی که از کشور می‌روند حتماً زندگی خوبی دارند، اتفاقاً بسیاری از آنها هم از وضعیت خود رضایت ندارند. درباره مشکلاتی که شرکت‌های تحقیقاتی با آن مواجه هستند باید بگویم تغییر قوانین یکی از موانع مهم شرکت‌هاست. سال‌هاست قانونی برای معافیت مالیاتی وجود داشته، اما امسال قرار است حذف کند. این در حالی است که بسیاری از این شرکت‌ها بر اساس قوانین قبلی هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی کرده‌اند، اما به یکباره همه چیز به هم می‌ریزید.
وی ادامه داد: موضوع دیگری که شرکت‌ها را به میزان زیادی اذیت می‌کند، رقابت شرکت‌های دولتی است. وقتی یک نفر چند سال برای تولید یک محصول زحمت می‌کشد، اما به یکباره سازمانی دولتی همان محصول را با قیمت ارزان‌تر از چین وارد می‌کند دیگر جایی برای کار و انگیزه و سرمایه‌گذاری باقی نمی‌ماند.
وی یادآور شد: در پروژه خودمان برای تولید ونتیلاتور شش سال کار کردیم و امسال هم کارایی زیادی در کشور داشت. بنابراین باید نوعی از امنیت برای کارآفرینان و شرکت‌های تحقیقاتی ایجاد شود تا بتوانند رقابت بیشتری داشته باشند و محصولاتی تولید کنند که چند سال بعد نیازی را از کشور رفع کند.
مطالب مرتبط
