اهمیت رصد پژوهش‌های قرآنی در غرب

به گزارش ایکنا، نشست رصد پژوهش‌های قرآنی در غرب، اهمیت و اهداف به همت مجمع بین‌المللی حوزه‌های علمیه و با حضور حجت‌الاسلام محمدرضا پی‌سپار و حجت‌الاسلام جواد اسماعیلی در بخش بین‌الملل نمایشگاه قرآن برگزار و با توجه به حجم پژوهش‌های انجام شده، اهمیت این پژوهش‌ها و اهداف آن‌ها، متدولوژی پژوهش‌های قرآنی؛ ضرورت پرداختن به این جنبه‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام جواد اسماعیلی با اشاره به فضیلت شب قدر و به ویژه نزول قرآن در این شب به جایگاه قرآن در میان کتاب‌های آسمانی پرداخت و تصریح کرد: این کتاب آسمانی آخرین پیام وحی الهی و تکمیل‌کننده و شاهدی بر حقایق و پیام پیامبران الهی و کتاب‌های آسمانی پیش از خود بوده است. لذا می‌توان گفت این کتاب الهی زبان مشترک انسان‌ها است که می‌تواند محوری برای وحدت انسان‌ها حول حقیقت الهی باشد.

 وی گفت: در سخنرانی‌های خود برای غیرمسلمانان هرگاه به قرائت آیه‌ای از قرآن پرداخته توجه حاضران به این آیات جلب شده است و این موضوع به روشنی تفاوت میان کلام الهی و بشری را هویدا می‌سازد.

اسماعیلی در ادامه با اشاره به جایگاه ویژه شب‌های قدر و اهمیت آن در عبادات و تزکیه شخصی گفت: این شبی است که خداوند وعده داده است در آن گناهان انسان‌ها را می‌بخشد و علاوه بر این بر مبنای احادیث می‌توان گفت این شبی است که سرنوشت ما در طول سال در آن مشخص می‌شود لذا از خدا می‌خواهیم که توفیق عبادت و توبه در این شب را نصیب ما سازد.

وی در ادامه با ارائه مقدمه‌ای به اهمیت رصد پژوهش‌های قرآنی در غرب پرداخت، به گفته اسماعیلی حجم این فعالیت‌ها، شیوه مطالعات، شخصیت‌هایی که به این مطالعات پرداخته‌اند از مهم‌ترین بخش‌هایی است که در این زمینه باید به طور کامل به آن پرداخته شود.

 در ادامه این نشست حجت‌الاسلام پی‌سپار نخست به بیان ضرورت رصد پژوهش‌های قرآنی در غرب، اهمیت و اهداف این پژوهش‌ها پرداخت. به گفته وی تا زمانی که رصد خوب و کاملی از این پژوهش‌ها انجام نشود نمی‌توان به شکلی مناسب با این پژوهش‌ها تعامل داشت.

وی تصریح کرد: در این زمینه می‌توان به چند بخش مهم اشاره کرد. این بخش‌ها عبارت است از حجم پژوهش‌های انجام شده، اهمیت این پژوهش‌ها و اهداف آن‌ها و متدولوژی پژوهش‌های قرآنی.

به گفته پی‌سپار، از نظر حجم پژوهش‌ها می‌توان این پژوهش‌ها را به زمینه تاریخ قرآن، ترجمه قرآن، ریشه‌شناسی و واژه‌شناسی قرآن، فقه قرآن و تأثیر قرآن بر جنبه‌های مختلف از جمله اقتصاد، حرکت‌های نظامی و اجتماعی تقسیم کرد. آمار پژوهش‌های انجام شده با نگاهی گذرا به پژوهش‌ها در قالب کتاب و مقاله که به زبان‌های مهم و علمی جهان از جمله انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی انتشار یافته با ارقام خیره‌کننده‌ای مواجه می‌شویم.

 به گفته این پژوهشگر اسلامی تنها با جستجوی کوچکی می‌توان دید که میلیون‌ها کتاب و مقاله در زمینه علوم قرآنی و مطالعات قرآنی وجود دارد. به عنوان مثال تنها در بخش علوم قرآنی با بیش از 5 میلیون کتاب و مقاله مواجه هستیم. در مورد تاریخ قرآن 1 میلیون کتاب و مقاله وجود دارد این آمار حیرت‌آور است علاوه بر این در زمینه ترجمه‌های قرآنی با 800 هزار کتاب و مقاله، در زمینه ریشه‌شناسی واژگان قرآنی با 900 هزار کتاب و مقاله، نسخ قرآنی با 140 هزار کتاب و مقاله و درباره پژوهش‌های قرآنی با 500 هزار کتاب و مقاله مواجه می‌شویم.

وی افزود: اهمیت این مطالعات از آن روست که پژوهش‌های قرآنی و اسلامی به زبان انگلیسی در دیگر مناطق جهان نیز به عنوان منبع و مرجعی برای مطالعات اسلامی به کار گرفته می‌شود چنانچه دایره المعارف اسلام که ابتدا در فرانسه و بعد در انگلیس به چاپ رسیده است حتی در ایران نیز به عنوان منبعی برای مطالعات اسلامی به کار گرفته می‌شود.

 از طرفی مخاطبان این آثار نیز از جایگاه اجتماعی والا و مهمی برخوردار هستند و لذا تأثیرگذاری بسیاری بر روی سیاست‌های اتخاذ شده در قبال مسلمانان و رویکرد عمومی به مسلمانان خواهند داشت.

 به گفته پی‌سپار اهمیت توجه به این پژوهش‌ها از طرفی می‌تواند آشنایی پژوهشگران مسلمان با ادبیات موضوع در حوزه پژوهش‌های قرآنی باشد چراکه این آشنایی شرط اولیه توفیق هر تحقیق و پژوهشی است از سویی آشنایی با متدولوژی این پژوهش‌های می‌تواند راه را برای پژوهش‌های جدیدتر در جهان اسلام نیز هموار کند.

وی افزود: علاوه بر این بررسی این پژوهش‌ها می‌تواند پژوهشگران مسلمان را با جنبه‌های جدید از مسائل روز در ارتباط با مسائل قرآنی آشنا سازد. در کنار این جنبه‌ها می‌توان به این موضوع اشاره کرد که رصد و بررسی پژوهش‌های غربی در زمینه قرآن و علوم قرآنی به نوعی بررسی موضوعات قرآنی از دیدگاه برون دینی است امری که می‌تواند جنبه‌های جدیدی را برای پژوهشگران مسلمان نیز عیان سازد.

 این پژوهشگر قرآنی در ادامه سخنان خود به موضوع اهمیت پژوهشگران نیز اشاره کرد، به گفته وی در بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی جهان به زبان‌های اروپایی بیشتر پژوهشگران غربی مطرح بوده و شهرت دارند به شکلی که با جست‌وجوی کوچکی می‌توان دریافت که یک کشیش مسیحی که مطالعاتی در قرآن داشته است تا چه میزان در فضای جست‌وجوی تخصصی وب شهرت دارد حال آنکه در این زمینه میزان شهرت پژوهشگران ایرانی بزرگی از جمله آیت‌الله جوادی آملی که عمری را صرف مطالعات قرآنی و اسلامی کرده است، بسیار ناچیز است.

 حجت‌الاسلام پی‌سپار در پایان سخنان خود تأکید کرد: ما در زمینه رصد پژوهش‌های قرآنی در غرب با یک نقص سیستماتیک مواجه هستیم و در این راه نمی‌توان به پژوهش‌ها و فعالیت‌های انفرادی تکیه کرد بلکه باید به طور سیستماتیک و نهادی به این موضوع پرداخت و از سویی به معرفی پژوهشگران و تحقیقات خود به زبان انگلیسی همت گماشت و از سویی دیگر به طور گسترده اقدام به رصد و پایش پژوهش‌های غربی در زمینه قرآن و علوم قرآنی کرد تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود از این تحقیقات و پژوهش‌ها به طور مناسب بهره برد و از سویی نسبت به معرفی چهره‌های مطرح خود در حوزه قرآن پژوهش و مطالعات قرآنی به جهان اقدام مناسبی کرد. در غیر این صورت همان‌طور که تاکنون چنین بوده است جهان، پژوهشگران ما در حوزه قرآن و علوم اسلامی را به رسمیت نخواهد شناخت.