بررسی حضور مفاهیم صحیفه سجادیه در شعر کودک و نوجوان

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «بررسی حضور مفاهیم صحیفه سجادیه در شعر کودک و نوجوان» در دوازدهمین شب از سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، به همت بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه، با حضور جمعی از صحیفه پژوهان و شاعران کودک و نوجوان در غرفه ترویج صحیفه سجادیه برگزار شد.

بابک نیک‌طلب، شاعر کودک و نوجوان، در این نشست ضمن بیان مقدمه‌ای درباره شعر کودک و نوجوان، اظهار کرد: شعر کودک و نوجوان تقریبا از سال‌های بعد از انقلاب شکل گرفته و رشد کرده است، قبل از انقلاب تعداد شاعرانی که برای کودک شعر می‌گفتند به تعداد انگشت‌های یک دست نمی‌رسید؛ اما بعد از انقلاب هم توجه به شعر کودک و نوجوان بیشتر شد و هم مفاهیم مذهبی و آیینی بیشتر به شعر کودک وارد شد.

وی در ادامه درباره حضور مفاهیم صحیفه سجادیه در شعر کودک و نوجوان گفت: پبش از این مجموعه آثار شعری با مضامین خدا و دین جمع‌آوری و منتشر شده است اما به صورت خاص برای کتاب‌های دینی مانند قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و دیگر کتاب‌های دینی اثری تولید نشده است. البته شاعران به تناسب نگاه مذهبی و اعتقادی خود، آثاری در این زمینه داشته‌اند که بعضا آثار خوب و درخور توجهی است، اما این مسئله تبدیل به جریان نشده است.

وی با تاکید بر اینکه در مورد خود قرآن هم کار ویژه‌ای انجام نشده و تعداد معدودی از شاعران در این زمینه کار کرده‌اند که تبدیل به جریان نشده است؛ اضافه کرد: در مورد صحیفه سجادیه تاکنون کمتر نشستی با شاعران کودک و نوجوان برگزار شده است. در حال حاضر ۲۰۰ شاعر کودک و نوجوان داریم که حاضر هستند در محفلی صمیمی جمع شوند و موضوعات مختلف صحیفه سجادیه بحث و امکان حضور آن در شعر را بررسی کنند و آثار جدیدی در این حوزه از مضامین صحیفه سجادیه تولید کنند.

این شاعر کودک و نوجوان گفت: ما باید مفاهیم صحیفه سجادیه که با زندگی مردم و جامعه مانوس است را استخراج کنیم و با توجه به این مفاهیم مسائل روز را به شعر تبدیل کنیم. باید همه این مفاهیم درونی شود و نمی‌توان یک مفهوم سطحی برداشت کرد و درباره آن شعر بگوییم.

نیک‌طلب تصریح کرد: اگر ما با قرآن، ائمه و آثار ایشان مانوس نباشیم، ممکن است بتوانیم درباره آن‌ها شعر بگوییم، اما مطمئنا اثر تاثیرگذار و ماندگاری نخواهد بود. برای خلق اثر در این حوزه باید شاعر خود با مفاهیم و عمق موضوع مانوس باشد و بعد دست به خلق بزند.

وی در بخش دیگر صحبت‌های خود ضمن بیان اینکه  شعر کودک و نوجوان جدا از مردم و بچه‌ها نیست، تاکید کرد: ما باید هر آنچه که کودک و نوجوان امروز با آن درگیر است را در شعر بیاوریم. چنانکه ائمه معصوم(ع) هم زمانی که می‌خواستند نکته یا حدیثی بیان کنند، در رابطه با وضعیت و نیاز مردم بوده، ما هم در سرایش شعر باید ببینیم نیاز کودک و نوجوان چیست.

نیک‌طلب در پایان گفت: احادیث و بیانات حضرات ائمه(ع) یک گنجینه و ذخیره همیشگی از مفاهیم تربیتی و علمی و فرهنگی و... است که می‌توان آن را متناسب به زمان حال با زبان شعر برای مخاطبان کودک و نوجوان و دیگر مخاطبان بیان کرد.

شاعران کودک ریزبینانه‌تر به قرآن بپردازند

اکرم‌سادات هاشمی‌پور، شاعر حوزه کودک و نوجوان حاضر در نشست نیز در سخنانی اظهار کرد: ما ایرانی‌ها در هر پوشش و جایگاهی که باشیم، مقید به اعتقادت و مبانی دینی هستیم و خودآگاه یا ناخودآگاه این اعتقادات و باورها را به فرزندانمان نیز منتقل می‌کنیم و دوست داریم آن‌ها نیز این مسائل را رعایت کنند و شعر قالب بسیار خوب و اثرگذاری برای انتقال این مفاهیم است.

این شاعر کودک و نوجوان با تاکید بر لزوم حضور مفاهیم قرآنی و دینی در شعر و ادبیات کودک و نوجوان، تصریح کرد: طبیعتاً کودک مجال و شرایط خواندن قرآن را ندارد و خانواده‌ها نیز عموما وقت خواندن قرآن برای کودک را ندارند، بنابراین به کودک ما جفا می‌شود؛ پس چه بهتر است ‌که هنرمندان و شاعران ما ریزبینانه‌تر به قرآن بپردازند و آیات و نکات قرآن را در قالب شعر، با زبان  شیرین شعر و کودکانه برای کودک قابل فهم کنند.

هاشمی‌پور در ادامه درباره شرایط سرایش شعر قرآنی و دینی برای کودک، گفت: شاعر باید بیشتر با کودک ارتباط بگیرد تا با داشته‌های او از دین و شناخت او از خدا آشنا شود و براساس سطح شناخت و فهم او به موضوعات بپردازد.

وی همچنین درباره چرایی عدم توجه به مفاهیم و مضامین صحیفه سجادیه در شعر کودک و نوجوان، اظهار کرد: شاید ذهن شاعر به این سمت نرود که می‌توان مفاهیم کتابی مانند صحیفه سجادیه را در قالب شعر به کودک نشان و آموزش دهد؛ چراکه به دلیل عدم شناخت از کودک تصور می‌کند کودک آمادگی پذیرش این مفاهیم را ندارد؛ در حالی که ما یک کتاب از اشعار شاعران کودک در موضوع خدا و قرآن جمع‌آوری و منتشر کردیم و با استقبال بی‌نظیر مخاطب مواجه شدیم و چندین هزار نسخه آن فروخته شد. این نشان می‌دهد که مخاطب ما آماده پذیرش است و ما کم‌کاری کردیم. حتم دارم که اگر چند کتاب اینچنینی برای کودک و نوجوان تولید شود، هیچ‌گاه در ذهن و فکر به پوچی نمی‌رسد.

در ادامه فرشته ابراهیمیان، از شاعران جوان حوزه کودک و نوجوان نوسروده خود درباره آفرینش که از مفاهیم پرداخته شده در صحیفه سجادیه است، را خواند.

صحیفه سجادیه؛ جزو مضامین ناسروده شعر

در بخش دیگر این نشست حجت‌الاسلام‌ والمسلمین غلامرضا حیدری ابهری، شاعر و پژوهشگر نیز در سخنانی کوتاه درباره ظرفیت ورود مفاهیم صحیفه سجادیه به شعر کودک و نوجوان گفت: ما یک سری مفاهیم و مضامین ناسروده در شعر داریم که یکی از آن صحیفه سجادیه است. نه‌تنها شاعران که نویسنده‌ها نیز توجه خاصی به این موضوع نکرده‌اند و حقیقتاً حیف است که این مفاهیم ناسروده بماند.

وی در بخش دیگر سخنان خود گفت: شاعران و نویسندگان کودک ما باید ابتدا صحیفه سجادیه را بخوانند و انس بگیرند، بعد  درباره آن بسرایند. شاعر و نویسنده‌ای که مطالعه نکند، خیلی به درد نمی‌خورد؛ چون بعضاً از روی مفاهیم و پژوهش‌های استخراج شده توسط دیگران دست به سرودن شعر می‌زنند که این کار مونتاژ است و چندان مطلوب نیست. شاعر باید خودش به اثر و مفاهیم آن نزدیک شود، آن را لمس کند و بعد دست به خلق اثر بزند.

حتما صحیفه سجادیه بخوانید

حجت‌الاسلام‌ حیدری ابهری در ادامه با تاکید بر اینکه اگر قرآن هم نمی‌خوانید، حتما صحیفه سجادیه بخوانید؛ افزود: در صحیفه مفاهیم و مضامین لطیفی است که در هیچ کتاب و حدیثی نیست. حتی در نهج‌البلاغه هم نیست. این مفاهیم خیلی به شاعر کمک می‌کند.

این شاعر و پژوهشگر در پایان ضمن معرفی کتاب «در ساحل صحیفه» -که نتیجه ۵ دور مطالعه و مباحثه صحیفه سجادیه با پژوهشگران صحیفه‌ سجادیه است- به شاعران و نویسندگان کودک که می‌خواهند در این زمینه دست به خلق اثر بزنند، توصیه کرد قبل از شروع کار حتماً این کتاب را بخوانند.

معارف قرآن به زبان دعا

محمدرضا فخر‌روحانی، استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه قم و صحیفه‌پژوه نیز با تاکید بر اینکه صحیفه سجادیه نمونه دیگری از معارف قرآن است که به زبان دعا نوشته شده است، اظهار کرد: صحیفه سجادیه یک کتاب دعا در فرهنگ توحیدی و تمامی ادیان است و تنها مربوط به فرهنگ شیعی و دین اسلام نیست. بسیاری از نویسندگان غیر مسلمان در کشورهای اروپایی از این کتاب را به‌عنوان منبع استفاده کرده‌اند. نمونه آن یک نویسنده انگلیسی است که با ترجمه بسیاری از دعاهای صحیفه سجادیه ان را نمونه دعاهای توحیدی معرفی کرده است.

صحیفه سجادیه؛ چکیده انسان 250 ساله

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا  فوادیان، محقق و پژوهشگر صحیفه سجادیه نیز ضمن پرسش و پاسخ با حضار در موضوع ادعیه مختلف صحیفه سجادیه، در سخنانی کوتاه اظهار کرد: طبق فرمایش مقام معظم رهبری صحیفه سجادیه عصاره تفکر اهل‌بیت(ع) است. یعنی اگر بخواهیم چکیده‌‌ای از انسان ۲۵۰ ساله که در واقع جمع زندگی ائمه معصوم(ع) است را یک‌جا جمع کنیم، صحیفه سجادیه است. صحیفه سجادیه برای همه موضوعات زندگی حرف برای گفتن دارد.

در پایان این مراسم از پنج خادم ملی صحیفه سجادیه، استاد محمدرضا پورزرگری، قاری بین‌المللی قرآن، محمدرضا فخرروحانی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا  فوادیان، محقق و پژوهشگر صحیفه سجادیه و محمدمهدی احمدی‌فراز به پاس فعالیت‌هایشان در حوزه صحیفه سجادیه تجلیل شد.