مقایسه تمدن الهی با غیر الهی

به گزارش ایکنا، نشست تخصصی مؤسسه بنیاد قرآن در بخش مؤسسات مردمی سی‌امین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل گندمکار، اسلام‌شناس و مدرس دوره‌های اسلامی در خارج از کشور برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین گندمکار با بیان اینکه در نگاه شیعی، پیغمبر خاتم انبیاء بوده و بعد از او ائمه(ع) به دستور الهی آمدند تا امام زمان که در غیبت است. موتور حرکت شیعی زنده و در حال تپش هست. تمدن شیعی، تمدن‌های بعدی خود را هم به چالش و هم به اثرگذاری کشانده است.

وی افزود: اسلام که به ایران وارد شد، قدیمی‌ترین آتشکده‌ها تبدیل به مساجد شدند. همین‌طور در کشورهای دیگر اسلام شروع به پیشروی کرد. بر خلاف اینکه برخی نویسندگان می‌گویند اسلام با زور شمشیر جهان را فتح کرد، این‌طور نبود بلکه با تسخیر قلوب جهان را فتح کرد.

گندمکار بیان کرد: انقلاب اسلامی در اصل انقلابی است که قرآن کریم ایجاد کرده است. امام خمینی تأکید می‌کرد که فردی و جمعی قیام کنید و بسیار بر آیه 11 سوره رعد تأکید داشت. قرآن و شخصیت پیامبر(ص) و ائمه(ع) میان بزرگترین اندیشمندان اروپایی و غربی محور است. در غرب و شرق عالم قرآن به عنوان یک رفرنس معرفتی و الهی مطرح شد.

وی با بیان اینکه کارکرد اسلام تمدن‌سازی است، اظهار کرد: تمدن اسلامی و جهانی با دو مؤلفه فرهنگ و ایدئولوژی ساخته می‌شود. دین را ایدئولوژی و مکتب نمی‌دانم. اسلام دین خداست و مکتب و «ییسم» نیست، مکتب ساخت بشر است اما دین بالاتر از مکتب است. مکتب محصول فکر بشر و قرآن قطره‌ای از علم خداست. مولانای بزرگ، سعدی حکیم و حافظ شیرین‌سخن، استادانه گوهرهای قرآن را در لسان ادب استفاده کرده‌اند.

معرفی انسان‌شناسی در قرآن

گندمکار عنوان کرد: قرآن، انسان‌شناسی را معرفی می‌کند. برخی می‌خواهند قرآن را معادل یک تئوری غربی قرار دهند و متأثر از پارادایم فکر غربی هستند. از سرچشمه و آبشخور قرآنی استفاده نمی‌کنند. برخی علمای ما هم برداشتی از معارف قرآن دارند که کاملاً غربی است. قرآن دریای متلاطم معارف الهی است. تفسیر و تأویل قرآن فقط کار معصومین است. امام زمان که بیاید تفسیری غیر از تفسیرهای موجود ارائه می‌دهد. در تفسیر و تأویل قرآن میزان امام معصوم است و لاغیر.

وی ادامه داد: قله امام معصوم است، اما معنای این سخن انسداد اجتهاد نیست، باب اجتهاد مفتوح است ولی قله امام معصوم است. میزان را در تمدن اسلامی، قرآن و اهل بیت(ع) مشخص می‌کند. پایه‌های محکم تمدن اسلامی بر قرآن و محمد و آل محمد است. حتی علمای بزرگ اهل سنت هم قائل به این بودند که مرجعیت علمی از آن امام معصوم و امیرالمؤمنین(ع) است.

این اسلام‌شناس گفت: تمدن اسلامی یعنی فرهنگ اسلامی که به همه رشته‌های علوم تقسیم می‌شود. ایدئولوژی یعنی اموری که ساخته ذهن بشر است. قرآن و معارف اهل بیت(ع) علم الله است. موضوع دیگر این است که پایه‌های تمدن اسلامی بر فرهنگ و دین است و دین رفرنس و اصل است. قرآن فقط یک سلسله مفاهیم نیست بلکه می‌خواهد حکومت خدا را تحقق بخشد. در قرآن حکومت از آن خداست و از آن کس دیگری نیست. پیغمبر و ائمه(ع) حکومت خدا را تحقق می‌بخشند. مشروعیت حکومت را خدا تعیین می‌کند و مقبولیت آن نیز دست مردم است.

وی اظهار کرد: ما یک تمدن الهی و یک تمدن شیطانی داریم. سمت و سوی غرب به سمت یک نوع تمدن شیطانی می‌رود یعنی به دنبال سود، لذت و قدرت هستند. در تمدن اسلامی محور همه چیز خداست. غرب می‌گوید توسعه، قرآن می‌گوید عدالت. پایه‌های تمدن اسلامی بر معنویت، عدالت، حاکمیت ارزش‌ها و رشد و تعالی فرد و اجتماع است و در خدمت به مردم تجلی پیدا می‌کند، چون خدمت عبادت است.