قربانی کردن؛ نزدیک شدن بی‌نهایت کوچک به بی‌نهایت بزرگ + فیلم

حجت‌الاسلام سیدجواد بهشتی، پژوهشگر قرآنی به مناسبت فرارسیدن عید قربان در گفت‌وگو با ایکنا، با تأکید بر اینکه حج و اسرار و معارف آن فقط مربوط به حجاج نیست و برای عموم مسلمانان است، گفت: مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران حج عنوان کردند: حج مخصوص حاجیان نیست و متعلق به مسلمانان است. قرآن می‌فرماید منافع حج برای عموم مردم است پس باید مراسم حج را در شهرها و خانه‌های خودمان برای بچه‌هایمان تعریف و درس‌های آن را بیان کنیم.

وی اضافه کرد: این از دیدگاه‌های مترقی اسلام است که سفید و سیاه، عرب و عجم، شرقی و غربی، زن و مردم همه و همه در یک جا جمع شوند و همه با هم خدا را صدا کنند و این بسیار زیباست. پیروان سایر ادیان مثل مسیحیت و بوداییان چنین گردهمایی سالانه‌ای ندارند که همه با هم و کنار هم خالقی که ما را آفریده و در کتاب آسمانی برای ما دستوراتی فرستاده را لبیک بگویند، لباس‌های متنوع را کنار بزنند و لباس سفید بپوشند و بگویند لبیک اللهم لبیک؛ پروردگارا مطیع، فرمانبرم و بنده‌ام و به خانه‌ات همراه با بقیه بندگانت آمد‌ه‌ایم.

این پژوهشگر قرآنی در ادامه گفت: زائران دور خانه‌ای را که حضرت ابراهیم(ع) با پسرس حضرت اسماعیل(ع) ساخته طواف می‌کنند، همه با هم در یک زمان مشخص، با نظم و انضباط و در این آئین هر فردی غیر از خودش به دیگران هم توجه دارد که به کسی بی‌احترامی نشود و حقوق کسی ضایع نشود. هزاران درس در این سفر است؛ البته نه فقط برای حاجیان. وقتی سفرنامه‌های حج را می‌خوانیم لذت می‌بریم که کسانی که به سفر حج رفته‌اند چه سفر درس‌آمورش داشته‌اند.

قهرمانان توحید باید در شهرهای ما نمادهایی داشته باشند

وی با اشاره به وجود مقام ابراهیم(ع) در جوار کعبه، گفت: ابراهیم(ع) بعد از اینکه کعبه را ساخت اثرجای پای او شد یک نماد وخدا این کار را کرد. «وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى؛ در مقام ابراهيم نمازگاهى براى خود اختيار كنيد»(آیه 125 سوره بقره). یعنی قهرمانان توحید باید در شهرهای ما نمادهایی داشته باشند تا وقتی به آن نماد نگاه می‌کنیم یا امام راحل، شهید سلیمانی و شهدای دیگر بیفتیم.

حجت‌الاسلام بهشتی در ادامه تشریح اسرار اعمال حج، گفت: ابراهیم(ع) از سوی خدا به مأموریتی رفت و همسرش هاجر و کودکش اسماعیل بدون آب ماندند. هاجر از دور آبی دید و از کوه صفا به سمت کوه مروه و از مروه به سمت کوه صفا دوید و دید که سراب است اما همچنان امیدوار به فضل خدا ادامه داد. ما در زندگی‌هایمان با این مشکلات روبه رو هستیم و می‌گوییم خدایا در زندگی مانده‌ام؛ بچه‌ام را چطور تربیت کنم؟ کارم را چطور انجام دهم؟ و ... . هاجر بالاخره به آب رسید و دید از زیر پای طفلش آب جوشیده است. حاجیان تا روز قیامت هفت بار این مسافت را طی می‌کنند؛ تا خاطره این بانوی مجاهد را تکرار و بعد تقصر می‌کنند یعنی مو و ناخن خود را کوتاه می‌کنند و این کار نمادی از این است که خدایا حاضرم از داشته‌هایم بگذرم و به داشته‌های ظاهری و مادی خودم دل نبسته‌ام. بعد حاجیان مجدداً هشتم ذی‌الحجه محرم شده و همان لباس سفید را می‌پوشند. وقتی همه لباس سفید یک شکل می‌پوشند دیگر معلوم نیست چه کسی سرهنگ است چه کسی سرباز، آیت‌الله است یا طلبه، دکتر است یا بی‌سواد و ... . همه لباس سفید ساده و تمیز می‌‌پوشند.

حج مدل و الگویی برای زندگی کردن

وی اضافه کرد: اینها نمادهایی هستند که سبک زندگی را در بازگشت به حجاج یاد می‌دهند. اینها فقط محدود به حاجیان نیست و یک مدل و الگویی است برای زندگی کردن. حاجیان به سرزمین عرفات می‌روند. آنجا هیچ کاری ندارند به جز اینکه تجربه کنند که از زندگی ماشینی و هتل‌ها به صحرا بروند و از راحتی‌هایی که داشته‌اند دور شوند و خودشان را بشناسند. روز عرفه خود و خدایشان را بشناسند و تکالیفشان را بدانند و بعد شب که شد چند میلیون نفر به صحرای مشعر می‌روند؛ یعنی جای شعور. خداوند متعال به انسان فهم و عقل داده است و انسان شعور دارد اما گاهی غافل می‌شود. قرآن می‌فرماید غافل‌ها از حیوانات پست‌تر هستند. نکند از این سرمایه‌های خدادادی فاصله بگیریم. بعد یک شب تا صبح باید در مشعر باشند.

این پژوهشگر قرآن اضافه کرد: بعد عید قربان فرا می‌رسد. قربان یعنی نزدیکی؛ نزدیک شدن مخلوق به خالق، نزدیک شدن بی‌نهایت کوچک به بی‌نهایت بزرگ که این تقرب و قربان است که ما را بزرگ می‌کند؛ چه قدر ما بزرگ هستیم و چه قدر خدا به ما وسعت و امکانات داده است. اولین کاری که روز قربان حاجیان انجام می‌دهند مبارزه است و سنگ‌هایی که شب قبل مهیا کرده‌اند به ستون‌هایی که نمادهایی از شیطان هستند می‌زنند و این یعنی من دشمن دارم و دشمن خیالی و خرافی نیست. کسانی در کمین هستند من را بدبخت کنند و فکر، روح، اخلاق و زندگی مرا خراب کنند و من باید آنها را بشناسم در مقابل آنها بایستم، و با آنها مقابله کنم.

وی در خصوص اسرار و معارف قربانی کردن نیز گفت: بعد از آن حاجیان به قربانگاه می‌رسند یعنی گوسفندی را قربانی می‌کنند تا در زندگی هم احساس بخشندگی داشته باشند و پولی را که برای به دست آوردن آن سختی کشیده‌اند در راه خدا بدهند. قرآن می‌فرماید اگر آرامش می‌خواهید انفاق کنید. آنهایی که در زمانی که دارند و ندارند و دوران سختی و آرامش انفاق می‌کنند آرامش پیدا می‌کنند. قربانی کردن را باید تمرین کنیم. می‌خواهیم دارایی‌هایمان را چه کنیم؟ قربانی کردن بسیار شیرین است؛ یعنی برای نزدیک شدن به خالق از دارایی‌هایی که خود خدا به من داده است بخشی را بدهیم که در حج به عنوان نماد، یک گوسفند را قربانی می‌کنیم اما بعد که به شهر خودمان بر می‌گردیم باید وسیله ازدواج جوانان را فراهم کنیم، برای دختران جهیزیه فراهم کنیم، خرج تحصیل دانشجویان نیازمند را بدهیم و به همسایه‌‌هایمان رسیدگی کنم. مراسم حج مخصوص حاجیان نیست همه باید سر این سفره بنشینند.