چگونه عقد اخوت ببندیم

به گزارش ایکنا، عقد اُخوّت یا پیوند برادری (یا خواهری)، پیوندی است که میان دو مسلمان بسته می‌شود تا با یکدیگر برادر (یا خواهر) باشند. عقد اخوتی که امید است همانطور که قرآن فرموده است «وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ و ميان دل‌هايشان الفت انداخت كه اگر آنچه در روى زمين است همه را خرج می‌کردى نمى‌توانستى ميان دل‌هايشان الفت برقرار كنى ولى خدا بود كه ميان آنان الفت انداخت چرا كه او تواناى حكيم است»(آیه 63 سوره انفال)، بین دو فرد مؤمن احساس برادری و حمایت‌گری ایجاد کند و در دنیای پر از سختی و مشکلات مؤمنان بتوانند برای هم حامی و یاریگر باشند.

پیامبر گرامی اسلام با درک نیاز مسلمانان به پیوندهای عمیق برادرانه، پیش از هجرت به مدینه، بین مسلمانان مکه عقد اخوت بست تا در تحمل آزار و اذیت‌های مشرکان و نیز مشکلاتی که در آینده در راه هجرت برای آنان پیش می‌آمد، یاور یکدیگر باشند.

پس از هجرت مسلمانان به مدینه نیز روزی پیامبر(ص) به اصحاب خود فرمود: «تَآخوا فی الله أخَوَین أخوین: در راه خدا، دو تا دو تا با یکدیگر برادر شوید.» بنا بر مشهور تعداد افرادی که به دعوت پیامبر با هم برادر شدند ۹۰ نفر بودند، ۴۵ نفر از مهاجران و ۴۵ نفر از انصار.

در این مراسم، بین امام علی(ع) و پیامبر(ص) نیز عقد اخوت خوانده شد و این برادری، جزو متواترات تاریخی است. به جز منابع شیعی، بسیاری از منابع اهل سنت نیز این واقعه را نقل کرده‌اند که علامه امینی در کتاب الغدیر به پنجاه مورد از آنها اشاره کرده است.

البته این پیوند، باعث ارث بردن از یکدیگر یا مَحرمیت نمی‌شود بلکه فایده‌اش در دنیا، دعا برای یکدیگر و خیرخواهی و پیوند ایمانی است و در آخرت، احتمال شفاعت یکدیگر است. به خصوص در جامعه کنونی که بسیاری از افراد تک فرزند هستند و از داشتن خواهر و برادر محرومند، برقراری عقد اخوت می‌تواند موجب ایجاد ارتباط حمایتگرانه و عاطفی بین افراد شود و از تنهایی افراد بکاهد.

صیغه و شیوه برقراری اخوت

یک نفر از دو مرد یا دو زن، دست راست خود را روی دست راست دیگری قرار می‌دهد و یکی از آنان صیغه عقد اخوت را می‌خواند و دیگری مفاد آن را قبول می‌کند. متن عربی عقد به این صورت است که: «واخَیتُکَ فِی الله وَ صَافَیتُکَ فِی الله وَ صَافَحْتُکَ فِی اللهِ وَ عَاهَدْتُ اللهَ وَ مَلَائِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِیاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِینَ(ع) عَلَی أَنِّی إِنْ کُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِی بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مَعِی: برای خدا با تو برادری و صفا (یکرنگی) می‌ورزم و برای خدا دستم را در دستت قرار می‌دهم و در پیشگاه خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و فرستادگان او و پیامبران و امامان معصوم عهد می‌کنم که اگر از اهل بهشت و شفاعت باشم و اجازه ورود در بهشت را یابم، بدون تو وارد بهشت نشوم».

سپس طرف دیگر در جواب او می‌گوید: «قَبِلْتُ». باز نفر اول می‌گوید: «أَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمِیعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلَا الشَّفَاعَةَ وَ الدُّعَاءَ وَ الزِّیارَة: تمام حقوق برادری به جز حق شفاعت و دعا و دید و بازدید را از تو ساقط کردم» و نفر دوم می‌گوید: «قَبِلْتُ»: قبول کردم.

لازم نیست صیغه عقد اخوت حتماً به عربی خوانده شود، بلکه اگر آن را به فارسی یا زبان دیگری هم جاری کنند صحیح است؛ اما باید الفاظی را به کار برند که معنی این عقد را برساند و البته اگر دو خانم، بخواهند با هم عقد خواهری برقرار کنند در صورت خواندن عقد به عربی، باید ضمیرهای مذکر را تبدیل به ضمیر‌های مونث کنند.