قرآنسوزی، هتک حرمت مقدسات و اسلامهراسی سه کلیدواژه پربسامد این روزها به واسطه اقدام تنفربرانگیز یک شخص با حمایت کامل دولت سوئد و تکرار آن در دانمارک طی سه هفته اخیر است.
برهمین اساس ایکنا در گفتوگویی با ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، به بررسی جایگاه قرآن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ماهیت و پشت پردههای قرآنسوزیهای اخیر و اقدامات ضروری دولتهای اسلامی پرداخته که متن این گفتوگو به شرح ذیل است:
ایکنا ـ اساساً جایگاه قرآن و آموزههای قرآنی را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چگونه تعریف میکنید؟ این آموزهها چه تأثیری در جهتگیری کلان سیاست خارجی داشته است؟
انقلاب اسلامی ایران اساسا مبتنی بر نگاه قرآنی امام راحل، بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی ایران، یک انقلاب قرآنی بود و مبتنی بر همین نگاه، مبانی و اصول قرآنی مبنای حرکت ما در سیاست خارجی و تنظیم روابط خارجی است. خوشبختانه قرآن رکن رکین وحدت امت اسلامی است که میتوانیم بر روی آن به عنوان محور وحدت اتفاق کرده و با هم همکاری کنیم.
الحمدلله جمهوری اسلامی ایران در حوزه قرآن کریم اقدامات بسیار خوب و ارزشمندی انجام داده است. تردیدی نداریم که قرآن نقطه قوت قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی و روابط خارجی و به طور خاص در ارتباط با کشورهای اسلامی، افکار عمومی جهان اسلام و افکار عمومی دیگر ملتهای دنیا است. توان جمهوری اسلامی ایران در این حوزه با توجه به فعالیتهای بسیار ارزشمندی که حوزههای علمیه، مجامع و گروههای قرآنی و مراکز و مؤسسات اسلامی انجام دادند، بسیار بالاست و خوشبختانه میتوانیم بگوییم که ایران در حوزه قرآن تبدیل به کشور شاخص در حوزههای فرهنگی، دینی و در مجامع منطقهای و بینالمللی است. بنابراین با توجه به اهمیت قرآن به عنوان محور وحدت، توانایی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه و جایگاه قرآن به مثابه رکن رکین سیاست و روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران میتوان گفت که ما در حوزه قرآنی اکنون میتوانیم تلاشهای خودمان را در میان کشورهای اسلامی و همچنین در میان کشورهایی که مردم آن به آموزههای آسمانی احترام دارند به منزله یک محور جدی همکاری در حوزه فرهنگی و دیپلماسی عمومی قرار بدهیم.
در شرایط اخیر نگاه ملتهای دنیا به مبانی دینی و اخلاقی ارتقاء زیادی پیدا کرده و به رغم اینکه نظام سلطه بینالمللی در تلاش برای دینزدایی و اخلاق زدایی از زندگی بشری است اما در عین حال خوشبختانه نگاه فطرتهای پاک در دنیا به آموزههای دینی و اخلاقی همچنان یک نگاه جدی و مهمی است، لذا این عطشی که وجود دارد نیازمند توجه و تغذیه است و جمهوری اسلامی ایران هم به طور مستقل و هم در حوزه فعالیتها و همکاریهای مشترک با کشورهای اسلامی میتواند پاسخگوی این نیاز و عطشی که در حوزه افکار عمومی ومردمی وجود دارد باشد.
ایکنا ـ به سراغ ماجرای تلخ قرآنسوزیهای اخیر برویم. تکرار این قرآنسوزی به وسیله همان فرد در سوئد و بعد در دانمارک این تحلیلها را به ذهن متبادر میسازد که گویا این مرتبه قضیه فرق میکند؛ چرا که این بار شاهد صحبت از مجوزهای قانونی دولت و سیستم قضایی سوئد برای این اقدام تنفربرانگیز هستیم. تحلیل و ارزیابی شما از تکرار اتفاقات اخیر چیست؟
اساساً موضوع اسلامهراسی به ویژه در حوزه غرب ریشه در طراحیها و سناریوسازیهای نظام سلطه و همچنین رژیم صهیونیستی به عنوان مولود ناپاک نظام سلطه دارد. لذا به نظر نمیآید این یک اتفاق عادی یا ناشی از اراده شخصی باشد و دستهای پشت پرده در این زمینه کاملاً روشن است. ما در شرایطی شاهد تشدید اقدامات سازمانیافته برای اهانت به مقدسات اسلامی و به طور خاص، قرآن کریم و کتب آسمانی هستیم که علائق و گرایشها نسبت به اسلام در حوزه فرهنگی و اجتماعی غرب به مراتب افزایش پیدا کرده و مراکز رصد در غرب این را کاملاً پایش میکنند و از آن اطلاع دارند.
نکته بعدی این است که رژیم صهیونیستی امروز در حوزه داخلی و امنیتی در بدترین شرایط طول تاریخ حیات ناپاک خودش قرار دارد و این رژیم هم در حوزه اجتماعی و داخلی دچار گسلها و شکافهای بیسابقه و صف آراییهای میدانی و کنش و واکنشها و برخوردهای خشونت آمیز روزانه است و هم در حوزه مقاومت اکنون ملت فلسطین دایره مقاومت خود را از حوزه محدوده و بسته نوار غزه به کرانه غربی و همچنین به داخل سرزمینهای اشغالی 1948 گسترش داده، مضاف بر اینکه نفرت از رژیم صهیونیستی در حوزه افکار عمومی کشورهای اسلامی به مراتب بالا و در حال افزایش است و هر میزان جنایت صهیونیستها تشدید میشود تنفر عمومی در حوزه جهان اسلام نیز نسبت به این رژیم بیشتر شده است.
تلاشهای دولت آمریکا در چند سال اخیر برای عادیسازی روابط رژیم صهیونیستی با برخی از کشورهای اسلامی اگر چه در برخی کشورها منجر به عادیسازی روابط سیاسی شد اما این عادیسازی هیچگاه در حوزه مردمی اتفاق نیفتاد و به عبارت دیگر به حوزه افکار عمومی و بدنه ملتها ترجمه نشد و تسری پیدا نکرد و این یک شکست فاحش برای رژیم صهیونیستی است. لذا ما بخشی از این طراحیها در اهانت به ساحت مقدس قرآن کریم را نتیجه نگرانی نظام سلطه و همچنین نگرانی حوزه تمدنی و فکری غرب از افزایش اقبال عمومی به سمت آموزههای دینی و اسلامی میدانیم.
همچنین بخشی از این اتفاقات ناشی از طراحیهای رژیم صهیونیستی برای انحراف از وضعیت متزلزل داخلی این رژیم و بخش دیگر را در راستای استمرار تلاش برای بحرانسازی در روابط کشورهای اسلامی به ویژه در حوزه روابط خارجی تلقی میکنیم. بنابراین در این زمینه حتما دستهای ناپاک نظام سلطه و رژیم صهیونیستی وجود دارد.
در عین حال قرآن رکن رکین وحدت امت اسلامی و کتاب انسان و هدایت است. لذا آنانی که قرآن را مورد هجوم قرار دادند اساساً با فطرت انسانی و موضوع هدایت بشریت به سوی آموزههای آسمانی مشکل دارند. این امر به طور اساسی در طراحیهای رژیم صهیونیستی و نظام سلطه وجود دارد که بخواهند افکار عمومی جهان را از آموزههای دینی به سمت دیگری منحرف کمند و مقابله با آن نیازمند اقدام جمعی کشورها است. در این زمینه باید تلاش کنیم که موضوع اهانت به قرآن کریم را نه براساس طراحی نظام سلطه که به دنبال ایجاد تفرقه در نظام و امت اسلامی است بلکه به عنوان محور وحدت قرار بدهیم و هم در حوزه جهان اسلام اقدام جمعی بکنیم و هم اهانت به قرآن کریم را اهانت به همه ادیان و کتب آسمانی معرفی کنیم ولذا باید از همه ظرفیتهای موجود در همه ادیان و مذاهب الهی ما استفاده کنیم.
هیچ کشوری نمیتواند ادعا بکند که براساس قوانین داخلی اهانت به مقدسات را در چارچوب آزادی بیان تعریف بکند؛ زیرا اولا آزادی بیان نمیتواند در تضاد با آزادی افراد و شهروندان دیگر و همچنین شهروندان ملتهای دیگر قرار بگیرد. آزادی بیان داخلی در یک کشور نمیتواند مبنای هجوم به اعتقادات، ارزشها و مقدسات دیگر ملتها شود و این کاملا مردود است. ثانیا برخی از کشورها از جمله سوئد و دانمارک این را به عنوان یک اقدام فردی تلقی میکنند در حالی که یک اقدام فردی نمیتواند تحت حمایت پلیس انجام شود. دادن مجوز رسمی، ایجاد سپر حمایتی پلیس برای تجری و تعدی به اعتقادات اسلامی دیگر ملتها به هیچ وجه پذیرفته نیست. حتی براساس منشور ملل متحد این اقدام ناقض زندگی مسالمتآمیز و صلحآمیز میان ملتها است و لذا چنین اقدامی به هیچ وجه پذیرفته نیست.
ایکنا ـ در واکنش به قرآنسوزیهای اخیر آیا این بار واکنشهای جهان اسلام با توجه به بهبود روابط کشورهای اسلامی با یکدیگر از جمله ایران و عربستان و افزایش تمایل کشورهای عربی به بهبود روابط با ایران تفاوتی پیدا کرده و آیا این ظرفیت وجود دارد که یک واکنش مؤثر، هماهنگ و یکپارچه از سوی کشورهای اسلامی نسبت به این اقدام انجام بگیرد؟
اهانت به قرآن و مقدسات امت اسلامی به طور جمعی است؛ نسبت به این موضوع هم دولتها، هم ملتها و هم نخبگان اسلامی مسئولیت دارند. دولتها در چارچوب مسئولیتهای رسمی و همچنین مبتنی بر ارتباطات و مناسباتی که با یکدیگر دارند و در چارچوب ساختارهای بینالمللی مثل سازمان ملل متحد و شورای حقوق بشر میتوانند اقداماتی را انجام بدهند اما این را باید بپذیریم که سازمانهای بینالمللی غالباً تحت مدیریت کشورهایی قرار دارند که اتفاقا خودشان در این گونه اهانتها اکنون متهم ردیف اول هستند. برای این حائز اهمیت هست که مجموعه کشورهایی اسلامی متوجه شوند این یک تهدید برای کلیت امت اسلامی و ملتهای مسلمان هست. دوم اینکه علاوه بر حوزه رسمی و دولتی نیازمند همگرایی و اقدام جمعی در حوزه علمایی، نخبگان، روشنفکران و حتی در حوزه رسانهها هستیم. تبیین این موضوع حائز اهمیت است که این موضوع صرفا اهانت به یک کتاب نیست بلکه تعدی و تجری نسبت به آموزهها و فرهنگ قرآنی و تعدی نسبت به همه ادیان سماوی و کتب آسمانی است. اگر این نگاه شکل بگیرد که این اتفاق یک تهدید و حمله به کلیت دین و هجمه علیه آموزههای اسلامی و دینی است، آن وقت اقدامات و واکنشها هم وسیعتر و هم اثرگذارتر خواهد بود.
در حوزه رسمی، وزارت امور خارجه اقدامات زیادی را در همین بازه زمانی انجام داده است؛ نامههای وزیر امور خارجه به دبیر کل سازمان ملل متحد و دبیر کل سازمان همکاری اسلامی و گفتوگوی تلفنی با ایشان، گفتوگوی تلفنی با تعداد قابل توجهی از وزرای خارجه کشورهای اسلامی، فعالیت سفارتخانههای ما، اعلام عدم پذیرش سفیر جدید سوئد، عدم اعزام سفیر جدید کشور به سوئد و تلاش دستگاه دیپلماسی برای متقاعد کردن کشورهای اسلامی برای برگزاری جلسه فوقالعاده و اضطراری وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی که در این زمینه پیشرفتهای انجام شده توافق اولیه شکل گرفته است.
بخش دیگر اقدامات باید در حوزه دینی، علمایی، روشنفکری، دانشگاهی و رسانهای انجام و تبدیل به یک حرکت جمعی شود تا به یک بازدارندگی اطمینانبخش برسیم. این اطمینان تقریبا وجود دارد که همه ملتهای اسلامی اکنون نسبت به این موضوع حساسیت دارند و این را اهانت به خود و آرمانهای دینی خودشان تلقی میکنند اما یک حرکت جمعی بازدارنده نیازمند تبیین و تلاشهای جمعی است.
اکنون این توجه را بیش از گذشته در سایه تحولات جدید در جهان اسلام میبینیم و امیدواریم با ادامه پیگیریها شاهد اقدامات جدیتری باشیم یک اقدام جدی که در مرحله قبل انجام شد، تشکیل جلسه فوقالعاده در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو با رایزنی جمهوری اسلامی ایران با برخی کشورهای اسلامی بود که به صدور یک قطعنامه علیه اهانت به قرآن کریم منجر شد اما این اقدامات باید تقویت و تکرار بشود.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام