İnsanın məada fitri meylinin əlamətləri
Bəzi insanlar zahirən məadı (ölümdən sonra insan həyatının davam etdiyi dünyanın varlığını) qəbul etməsələr də, özləri də istəmədən, ruhlarının dərinliklərində insanlara sonsuzluq hissi bəsləyir. Bəzən də özlərindən əlamətlər göstərirlər ki, bu da ölümə və bədənin çürüməsinə baxmayaraq, onun insanlığını və həqiqi şəxsiyyətini məhv edilmiş hesab etmək istəmirlər. Bu əlamətlərin bəzi nümunələri:
1_ Məadı inkar edənlərin hamısı öz əcdadlarının qəbirlərinə hörmət edirlər.
2_ Ölən şəxsiyyətlərin adını küçələrə, müəssisələrə, məktəblərə, universitetlərə və s... verirlər.
3_ Hamısı öldükdən sonra adlarının çəkilməsini istəyirlər.
4_ Övladlarına atalarının adını qoyurlar.
5_ Bəzən ölüləri mumiyalayırlar ki, çürüməsin.
Əgər məadı inkar edənlər ölümü insanın məhvi hesab edirlərsə, bu davranışların əsası nədir? Onlar ölümü yoxluq və heç bir şey hesab etdikləri üçün, onlara görə, ölüyə hörmət heç bir şeyə hörmət etmək, ölünün adı isə yoxluğun adıdır. Bəs niyə yox olmuş biri üçün qəbirlər tikib qəbirlərin üzərinə güllər qoyub ölülərin adını yazırlar?! Bütün bunlar göstərir ki, məadı inkar edənlərin də qəlbində insanın ruhu, insanlığı və şəxsiyyəti barədə ölümlə birlikdə yox olmayan bir iman növü (çox zəif olsa da) vardır.
İnsan öz fitrətinə əsasən, ölməzliyi hiss edir. Tarixdə yaxşı ad qazanmağı həvəsləndirici vasitələrdən biri hesab edir. Digər tərəfdən insanın daxili hisslərindən biri də qəriblik hissidir. Deyəsən, dünya onun üçün darıxdırıcıdır, müvəqqəti olaraq həyat yoldaşı, bağçası, səyahətləri ilə başını qarışdırır. Amma bir müddət sonra yenidən daxildən bir əskiklik hiss edir. Bütün rahatlıqlar onu qane etmir, bəzən intiharı düşünür, bəzən yaradılışın məqsədini soruşur. Nədir? Niyə mən varam? Bütün bu batini vəsvəsələr göstərir ki, insan özünü qərib hiss edir və bu dünya onun üçün bütün genişliyi ilə dar gəlir. Bədən onun üçün qəfəs, dünya onun üçün zindandır. Bu hiss həm də insanın razı olacağı, bütün istək və məqsədlərinə çatacağı günə imanın əsaslarından biridir, çünki hər bir daxili ehtiyacın, hissin və vəsvəsələrin cavabı kənarda mövcuddur. Məsələn, susuzluq hissi su ilə, şəhvət hissi evliliklə, qəriblik hissi isə məad ilə cavablandırılır.
- Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri (məad)" kitabından götürülmüşdür.
