بر مدار علم / از تبیین سیره و گفتمان فاطمی تا واکنش به تحریف وقایع شهادت حضرت زهرا(س)
در هفته‌ای که گذشت، جدا از جریان ثابت محافل علمی در حوزه علمیه، به مناسبت ایام شهادت حضرت زهرا(س) نشست‌های متعددی در تبیین سخنان، خطبه‌ها و تاریخ زندگانی حضرت(س) برگزار شد. همچنین واکنش‌هایی نیز در برابر اظهارنظرهای امام جمعه خاش درباره وقایع تاریخی شهادت حضرت زهرا(س) مطرح شد.
به گزارش ایکنا، در هفته‌ای که گذشت، طبق روال هر سابق، شاهد برگزاری رویدادهای مختلف علمی در سطح حوزه علمیه بودیم که از جمله آنها برپایی دروس و نشست‌های علمی بود. جدا از نشست‌های ایام فاطمیه، افتتاح مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی از جمله وقایع مهم هفته بود. در ادامه مروری بر مهمترین رویدادهای هفته خواهیم داشت. برای مشاهده متن کامل اخبار بر روی تیتر خبرها کلیک کنید؛
مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات افتتاح شد
مراسم افتتاح مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی، ۳۰ دی‌ماه، با حضور سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، گفت: گرچه مرکز نوآوری و خلاقیت امروز افتتاح می‌شود، ولی این به معنای آن نیست که دفتر توجهی به نوآوری و خلاقیت نداشته است. از سال ۹۴ اداره تبلیغ نوین و مرکز فرهنگی و هنری داشتیم و کارهایی از این جنس مانند فعالیت در فضای مجای، تبلیغ نوین و ... در حال انجام بوده و هست و میلیاردها تومان در این مسیر صرف شده است و خرده برندهایی را در حوزه و فعالیت‌های دینی مورد حمایت قرار دادیم.
وی خطاب به معاون رئیس جمهور افزود: در زمان حضرتعالی تحول عظیمی در بحث فناوری و نوآوری‌ها رخ داد و شرکت‌های دانش بنیان در عرصه نانو، بیوتکنولوژی و ... رشد قابل توجهی داشتند که وقتی گزارش آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی قرائت شد اعضای شورا به وجود آمدند.
واعظی بیان کرد: اعتقاد بسیاری از افراد بر این است که اگر نوآوری و خلاقیت به خوبی پشتیبانی و تجاری‌سازی شود، از فروش نفت مستغنی خواهیم شد و جهش فراوانی در کشور ایجاد خواهد شد که اهل فن بر آن تأکید دارند. برای پیشرفت در هر عرصه‌ای اگر خلاقیت و نوآوری و ابتکار وجود داشته باشد و این ایده‌ها به عمل درآیند پیشرفت حاصل خواهد شد، به ویژه توجه به فرهنگ و به خصوص فرهنگ دینی نقش مؤثری در پیشرفت کشور دارد.
ادعاهای واهی در عصر اطلاعات خریدار ندارد
چندی پیش بود که امام جمعه محترم خاش در سخنانی در نمازجمعه بیان کردند که حضرت زهرا، شش ماه بعد از رحلت رسول خدا(ص) فوت کردند و حضرت علی(ع) به خلیفه اول فرمودند که تو بر جنازه حضرت زهرا(س) نماز بخوان، ولی ایشان نپذیرفت. آیت‌الله علیدوست در بیاناتی به تحلیل این سخنان و وقایع پیرامون شهادت حضرت صدیقه طاهره(سلام الله علیها) پرداختند بیان کرد: فرض میکنیم که گوینده این سخن، درس خوانده و عالم است و کتابها را دیده است. به هر حال وقتی کسی امامت جمعه را عهده‌دار است، برای خویش تعیّنی قائل است! منتهی مخاطب کلام بنده فقط امام جمعه خاش نیست، بلکه تمام علاقه‌مندان و اهل تسنن هستند که مذهبشان را دوست دارند، و نمی‌خواهند این مذهب مورد، سؤال قرار گیرد.
وی افزود: نکته دوم اذعان به اهمیت و اعتقاد به مسئله همگرایی اسلامی است. ما به شدت به همگرایی شیعیان و اهل تسنن و همه مذاهب اسلامی، قائل بوده و به آن معتقد هستیم؛ خصوصاً همگرایی شیعیان و اهل تسنن و مذاهب اسلامی در ایران. اینکه شما میگویید هیچ مسئله بین حضرت زهرا (س) و دیگران نبوده، و حضرت بر اثر بیماری، شش ماه بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) از دنیا رفته است، اگر کسی جوانان، دانشجویان و طلاب شما را به معتبرترین منابع کتب شما، مانند صحیح بخاری، صحیح مسلم و ... ارجاع دهد، که همین مطالب را گزارش کرده‌اند، و ایشان همین مطالب را در منابع اصیل اهل تسنن ملاحظه کنند، آن وقت نتیجه این ادعای واهی شما چه می‌شود؟ آیا نسبت به دین، نسبت به مذهب اهل تسنن و بزرگان شما و خود شما به عنوان امام جمعه چه دیدگاه و نگاهی پیدا می‌کنند؟ و آیا اعتقادشان به تمام ریشسفیدانتان، از آنها سلب نمیشود؟ امروز، روزی نیست که بتوان چیزی را پنهان کرد! الان هر مطلبی که گفته شود، با یک جستجوی ساده قابل ردیابی است!
آیت‌الله علیدوست با طرح پیشنهاد بررسی این موضوع در کرسیهای نظریه‌پردازی گفت: بنده مسئول کرسی نظریه‌پردازی علوم نقلی هستم. در کرسیها جای این بحث‌هاست. امام جمعه خاش، به جای اینکه این مباحث را در قالب سخنرانی و برای عوام بیان کند، باید بیاید در یک جمع علمی و بگوید من چنین نظر علمیای دارم، و ما ناقدان و داورانی را از خود اهل تسنن می‌گذاریم، منتهی با سند و مدرک، بحث شود و اگر ایشان توانست نظرش را ثابت کند، خیلی رسمی آن را پخش خواهیم کرد، اما اگر دید کلامش ناپخته و روی هواست، دیگر تکرار نخواهد کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی، دوم بهمن در صد و چهاردهمین جلسه شورای پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، گفت: از سال ۱۳۹۴ تاکنون برای حل مسائل پنج‌گانه قطب نظام سیاسی و اجتماعی اسلام و ایران ۱۱۰ فعالیت پژوهشی به سرانجام رسیده است و ۱۰۰ فعالیت نیز در دست تحقیق است.
وی افزود: برای حل مسائل تعمیق اندیشه ولایت فقیه در حوزه‌های علمیه و ارتقاء کارآمدی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران در میز نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تاکنون ۵۷ فعالیت به سرانجام رسیده است و ۴۳ فعالیت نیز در دست تحقیق است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی تصریح کرد: برای حل مسائل فقدان نظریه جامع عدالت در جمهوری اسلامی ایران و ضعف روحانیت و حوزه در امداد فرهنگی در میز مسائل اجتماعی اسلام و ایران، تاکنون ۱۷ فعالیت به سرانجام رسیده است و ۲۰ فعالیت نیز در دست تحقیق است.
پیشرفت آموزش و پرورش ارتباط مستقیم با ارتقای جایگاه معلم دارد
ششمين كنگره كانون تربيت اسلامى صبح امروز، پنجشنبه، دوم بهمن‌ماه، از طريق فضاى مجازى در تهران و با پیام آیت‌الله نوری همدانی آغاز به كار كرد. در بخشی از پيام این مرجع عالیقدر می‌خوانیم: یکی از نکاتی که باید در آموزش و پرورش مورد توجه باشد همین تبیین و اهمیت جایگاه علم و عالم و معلم در اسلام است و تا وقتی معارف اهل بیت علیهم السلام در این رابطه مورد توجه قرار نگیرد، حرمت و جایگاه معلم روشن نخواهد شد. قطعاً پیشرفت آموزش و پرورش، ارتباط مستقیمی با ارتقای جایگاه معلم در جامعه دارد و اگر خواهان رشد و سعادت فرزندانمان در آموزش و پرورش هستیم باید برای معلم حریمی قائل شویم و معلم هم بداند که کار او هم بُعد تربیتی دارد و هم بُعد علمی را داراست و تعلیم و تربیت باید با هم باشد، همان‌طور که پیامبران نیز تزکیه و خودسازی و تعلیم کتاب و حکمت را با هم پیش میبردند.
در بخش دیگری از این پیام آمده است: البته رسیدگی به امور معیشتی آموزگاران و کادر آموزش و پرورش هم بسیار مهم است و متولیان امور از مجلس و دولت باید نسبت به احقاق حقوق معلمان و جایگاه والای آنان تلاش مضاعف داشته باشند. از جمله معلمان نمونه و بزرگواری که در قبل و بعد از انقلاب اثرگذار بوده و نفوس بسیاری را پرورش دادند و تلاش آنان در آموزش و پرورش به عنوان الگو همیشه می‌تواند مطرح باشد، معلم مهذب و دانشمند جناب آقای سید علی اکبر پرورش (ره) بودند که الحق و الانصاف در امر تعلیم و تربیت و خدمتگزاری در آموزش و پرورش کم نظیر بوده و شایسته است یاد و نام آنان همیشه زنده بماند.
نشست‌های علمی و قرآنی
افترابستن به خدا بزرگترین ظلم است
آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، اول بهمن‌ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه «صف»، گفت: در آیه ۵ و ۶ «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَقَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ ﴿۵﴾ وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۶﴾ خداوند اشاره به ماجرای حضرت موسی(ع) و عیسی(ع) کرده و فرموده است که موسی و عیسی با اینکه معجزات فراوانی برای قومشان آوردند، باز آنان را انکار کردند تا جایی که حضرت موسی(ع) از قومش سؤال کرد که چرا مرا اذیت می‌کنید، در حالی که می‌دانید من پیامبر و رسول از ناحیه خدا هستم.
وی افزود: در آیه هفتم این سوره «وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُوَ يُدْعَى إِلَى الْإِسْلَامِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ» بیان کرده چه کسی ظالم‌تر از آن است که دروغی را به خداوند نسبت می‌دهد، در حالی که خدا و رسولش او را به اسلام دعوت می‌کنند، در اینجا مقصود از اسلام، تسلیم در برابر خداوند است و نه اسلام اصطلاحی.
آیت‌الله هادوی تهرانی اظهار کرد: دو آیه قبل، ناظر به داستان موسی و عیسی(ع) است، اما آیه هفتم می‌تواند به نبی اعظم ناظر باشد؛ یعنی چه کسی ظالم‌تر از افرادی است که با پیامبر خاتم مخالفت می‌کنند، در صورتی که براساس آیه ششم، حضرت عیسی(ع) بشارت آمدن ایشان را داده بود. در ادامه خداوند فرموده کسانی که به خدا افترا می‌بندند، چون از مسیر خارج شده‌اند، خداوند هم قلوب آنان را تیره و آنان را از مسیر حق منحرف می‌کند.
تربیت دینی بدون در نظر گرفتن توان مخاطب توفیقی ندارد
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدامین امامی‌پناه، دوم بهمن ماه در نشست «اصالت تدریج در ابلاغ دین» از مجموعه نشست‌های تبیین اصول تربیتی حاکم بر فقه گفت: نگاه ما به دین نگاه تربیتی است؛ زیرا خدا خود را مربی انسان معرفی کرده و رسالت انبیاء و امامت ائمه(ع) هم برای هدایت و تربیت انسان بوده است.
وی با طرح این سؤال که یک فقیه چگونه می‌تواند مدعی شود که نسبت به دینی که برای تربیت آمده شناخت کامل دارد در حالی که به اصول و روش‌های تربیتی آن آشنا نیست؟، افزود: خداوند نگاه تربیتی به دنبال ارسال رسل و انزال کتب دارد؛ لذا اگر فقیه به اصول تربیتی آشنا نباشد قطعاً نمی‌تواند نقش و رسالت خود را به عنوان استمراردهندگان راه انبیاء ایفا کند. تفکیک فقه از اخلاق درست نیست و آن را قبول نداریم. فقه ابزاری برای تربیت است، همان‌طور که کلام ابزاری برای تربیت، اصلاح و رشد است، لذا باید از روش‌های تربیتی برای تحقق اصلاح و رشد فکری و رفتاری انسان بحث شود.
امامی‌پناه با بیان اینکه اراده و اختیار از جمله ویژگی‌های انسان به عنوان موضوع و هدف تربیت است، اضافه کرد: درست است که انسان مختار است، ولی این اختیار یله و رها نیست؛ یعنی انسان هر کاری بخواهد بتواند انجام دهد. به همین دلیل اصلاح یک رذیله در انسان کار دشواری است. بنابراین در مقام تربیتِ انسانی که اختیار محدود دارد، نمی‌توانیم آرمان‌گرای صرف باشیم بلکه باید با مدارا و واقع‌بینانه با او برخورد کنیم.
تحقیق درباره شکل‌گیری و تحول ایمان؛ اولویت نهادهای تربیتی
حجت‌الاسلام و المسلمین محمود نوذری، استاد حوزه علمیه، ۲۹ دی‌ماه در نشست علمی «آشنایی با قلمرو مطالعات روان‌شناختی تحول ایمان» به تعریف ایمان پرداخت و اظهار کرد: ایمان به خدا از مهمترین و اساسی‌ترین مقولات دینی و شالوده دین‌داری محسوب می‌شود، لذا شناخت ماهیت و ابعاد مختلف و تلاش برای تحقق آن ضرورت دارد. ایمان به معنای شناخت انسان از خدای یگانه است که سبب محبت انسان به خدا، التزام و اطاعت انسان از خداوند می‌شود و فرد دیندار برای التزام و اطاعت از خداوند متعال، به تعالیم دینی رو می‌آورد.
نوذری با اشاره به مفروض روان‌شناسان در رویكرد تحولی به ایمان، تصریح کرد: شكل‌گیری ایمان امری تدریجی است و پایه‌های اولیه آن در كودكی فراهم می‌شود. البته فرد در نوجوانی می‌تواند به فهمی معنادار از آن دست یابد. تحول در آن نیز به منظور دست‌یابی به مراحل بالاتر برای كسانی استمرار پیدا می‌كند كه این راه را انتخاب می‌كنند و كوشش مجدانه دارند.
استاد حوزه افزود: یک روانشناس با واقعیتی به نام ایمان سر و کار دارد. از منظر روانشناس، شناخت‌ها و باورهای دینی فرد در طول مدت زندگی از بدو تولد تا کهنسالی در حال تغییر است. همچنین احساسات دینی مانند حس محبت، توکل، ترس از خدا هم در حال تغییر است. عمل کردن و التزام به تعالیم دینی نیز در حوزه‌های مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی در طول زندگی فرد تغییر می‌یابد؛ ضمن اینکه ایمان بر اساس اصول و قواعد عامی در حال تغییر است.
عقل‌گرایی در علم و تقریب در رفتار؛ محور خدمات سیدمرتضی به اسلام
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابولحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، ۲۹ دی ماه در نشست علمی «سیدمرتضی(ره) و تفاهم با مذاهب اسلامی» گفت: سیدمرتضی به حق از بزرگترین شخصیت‌های عالم تشیع بلکه جهان اسلام است، او بنیانگذار نخستین مکتب کلامی عقل‌گرا در شیعه است و تألیفات وی از امهات مکتب شیعه محسوب می‌شود؛ برای اخبار واحد و فقهی چاره‌جویی و اصل اجماع را برای فقه امامیه به صورت منظومه‌وار تبیین کرد.
وی افزود: وقتی به رد قیاس در اهل تسنن پرداخت، بیشتر به دنبال ارائه نظریه کلامی برای مذهب امامیه و صورت‌بندی برای آن به شیوه عقلی و کلامی‌محور بود؛ تقسیم‌بندی پنج‌گانه اصول دین که رایج شده ریشه در میراث کلامی سید دارد. حضرت امام خمینی(ره) درباره کتاب «الشافی» سید که به مناسبت رد نظریات قاضی عبدالجبار در المغنی نوشته، می‌نویسند: هر چه متأخرین درباره امامت نوشته‌اند کمتر از آن است که سیدمرتضی در شافی تحقیق کرده است.
نواب با بیان اینکه ایشان ۲۶ سال رهبری بلامنازع شیعه را بر عهده داشته است، افزود: شرافت نسبی و اصالت خانوادگی، فضل و درجه بالای علمی و مناصب و سمت‌های حکومتی در سید جمع شده است؛ وی از طرف پدری و فقط با ۵ واسطه از سمت پدر به امام کاظم(ع) و از سمت مادر به امام سجاد(ع) می‌رسد. همچنین او در فقه، اصول، تفسیر، حدیث، شعر و ادب آثار کم‌نظیری دارد و از جهت مناصب، از طرف عباسیان به منصب نقابت رسیده بود، که در حقیقت سرپرستی مرد و زنانی را داشت که نسبشان به حضرت ابوطالب(ع) می‌رسید و امیرالحاج و ریاست دیوان مظالم را هم برعهده داشت.
قرآن کریم اصلی‌ترین ملاک کرامت را تقوا می‌داند / فلسفه تکریم سادات
آیت‌الله سیدمنذر حکیم، رئیس مؤسسه الذریة النبویه و استاد حوزه علمیه، ۲۷ دی‌ماه در نشست علمی «عیار سیادت در احادیث عیون اخبارالرضا(ع)؛ تحلیل موردی داستان زیدالنار» از سلسله نشست‌های همایش کتاب عیون اخبارالرضا(ع)، با اشاره به آیه شریفه ۲۴ ابراهیم(ع) «أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ»، گفت: اهل بیت(ع) و ذریه نبوت، مصداق اتمّ این آیه شریفه به عنوان کلمه طیبه هستند که از ریشه محکم برخوردار هستند و شاخ و برگ آن در سراسر گیتی نورافشانی می‌کند.
وی با بیان اینکه در روایات اهل بیت(ع)، تکریم خاصی برای ذریه اهل بیت(ع) در نظر گرفته شده است، افزود: حتی در برخی روایات بیان شده کسانی که جزء سادات و ذریه آن بزرگان هستند، در صورت داشتن لغزش‌هایی به خاطر انتساب به این خاندان، تکریم شوند؛ در اینجا این سؤال مطرح است که قرآن کریم شرط تکریم را تقوا بیان فرموده و این مسئله در تضاد با این اصل قرآنی است.
منذر حکیم با اشاره به محکمات و متشابهات قرآن، بیان کرد: یکی از محکمات قرآن، «فتبارک الله احسن الخالقین» و خلق انسان در احسن تقویم است؛ در نظام تکوینی که خدا آفریده است، نیازهای انسان به دو دسته تقسیم می‌شود که دسته‌ای از آن تکوینی و برخی اکتسابی است. مثلاً در مورد رزق بیان شده که دو نوع است؛ رزقی که اگر انسان تا تلاش نکند، به دست او نمی‌آید و آن رزق علم و دانش است، همینطور بحث تقوا و ایمان و فضیلت.
افزایش بودجه حلال مشکلات خانوادگی نیست
حجت‌الاسلام والمسلمین مجید دهقان، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، در نشست نقد کتاب «سیاست خانواده در جهان»، گفت: در نظام با وجود قوانین متعدد حمایتی درباره خانواده، کاستی‌هایی در سیاست‌های بالادستی خانواده در کشور وجود دارد و امنیت، مسکن، سلامت، باروری و فرزندآوری و خانواده‌های پرخطر و معتاد و حاشیه‌نشین وضع مطلوبی نیست.
وی با بیان اینکه تحولات اجتماعی در راستای تقویت خانواده نیست و چه بسا برخی قوانین ممکن است درصدد تضعیف خانواده و تقویت افراد خانواده را داشته باشد، افزود: سیاست خانواده موضوعی نوپدید است و طوری نیست که مانند خیلی از حوزه‌های اجتماعی دارای ادبیات جا افتاده و با قدمت باشد. این کتاب مباحث نظری ندارد و تأکید بر برنامه‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌های عملی دارد؛ همچنین چون خیلی از اظهارنظرهای یک دهه اخیر درباره سیاست‌های خانواده با نگاه کلان‌نگرانه نیست؛ مطالعه این کتاب مفید است. درست نیست که با شیب تندی عیال دولت را افزایش دهیم بلکه باید در سیاست‌های خانواده با دقت بیشتری جلو برویم و خانواده صرفاً تسهیل‌گری برای خانواده‌های خودتنظیم داشته باشد و مطالعه این اثر از این جهت هم قابل توصیه است.
دهقان با اشاره به ویژگی‌های این اثر از جمله واقع‌بینی در نگرش به مسائل خانواده با توجه به زیست‌بوم کشورهای مختلف، افزود: متأسفانه در کشور ما چرخه تولید نظریات و آراء تا استفاده در تصویب قوانین به خوبی کار نمی‌کند و فعال نیست. آثار فاخری تولید می‌شود ولی به هنگام تصویب قانون کسی سراغ این آثار نمی‌رود یا رانت و گزینش به میان می‌آید یا در چند سند بالادستی به خاطر نگاه تقدس با خانواده واقعی روبرو نیستیم.
ادعاهای دروغین مصیبتی برای جهان اسلام است
حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی کلباسی، رئیس مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه، دوم بهمن ماه در نشست علمی «یاد مهدی(عج) و نفی اخبار از زمان ظهور در عیون اخبارالرضا(ع)» از سلسله نشست‌های همایش عیون اخبارالرضا(ع) که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، به روایتی مهدوی در این کتاب پرداخت و گفت: در روایتی که از دعبل خزاعی(*) از امام رضا(ع) منقول است، بیان شده که ظهور همانند قیامت، ناگهانی و بسیار واقعه سنگینی است و هیچ کسی از زمان وقوع آن جز خداوند خبر ندارد.
وی با بیان اینکه سند این روایت معتبر است، اضافه کرد: اولین نفر در سند این روایت احمدبن زیادبن جعفر الهمزانی است که فردی ثقه، فاضل و مورد وثوق و اطمینان و دیندار بوده است. دومین راوی علی بن ابراهیم است که او هم فردی معتمد، صحیح المذهب و دیندار است و ایشان هم از پدرش که فرد معتبر و از اجلاء است، نقل حدیث کرده است، او از عبدالسلام بن صالح الهروی نقل کرده که علامه حلی او را ثقه و صحیح الحدیث می‌داند و جالب اینکه در توصیف او آورده که فقط جرمش این است که بسیار محب اهل بیت(ع) بوده است.
کلباسی افزود: ادامه سند روایت هم به دعبل خزاعی از مشاهیر اصحاب امامیه و مشهور در ایمان و علو منزلت و عظیم‌الشأن می‌رسد؛ او فقط شاعر نیست و احادیث معتبری هم نقل کرده است؛ بنابراین در سند حدیث حرف و خدشه‌ای وجود ندارد، این روایت نشان می‌دهد که مسئله مهدویت و امام عصر به قدری مطرح بوده که در اشعار دعبل و سایر شعرای عصر ائمه(ع) ذکر و به عنوان قطعیات و حتمیات و مسائل مسلم بوده است و البته این انحصار به دوره امام رضا(ع) ندارد و در بیانات همه ائمه(,ع) این موضوع تأکید شده است.
تقوای اجتماعی حرکت‌های پرنشاط و پاک در جامعه ایجاد می‌کند
آیت‌الله احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، اول بهمن‌ماه، در دیدار تعدادی از طلاب با وی که با رعایت دستورات بهداشتی برگزار شد، گفت: چند نگاه به تقوا وجود دارد؛ نگاه نخست تقوا را امری فردی و البته ضروری می‌داند، گرچه اقدام برای تحقق آن را تنها در توصیه دیگران به آن می‌بیند. این دیدگاه تعریف دقیقی از تقوا در منظومه شریعت و اخلاق ندارد و به ویژه در هسته اصلی این نگاه، رابطه تقوا با جامعه و تأثیر اساسی آن در فرایند‌های اجتماعی مورد توجه و ملاحظه قرار نگرفته است.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: برخی بر خلاف نگاه اول، نگاه فراتری دارند و تقوا را به مقولاتی مانند تقوای خانوادگی، کسب‌وکار و مدیریت سنخ‌بندی کرده و سعی می‌کنند لباس اجتماعی بر تن آن بپوشانند؛ درست است که این گروه می‌کوشند تا تقوا را از حالت فردی محض خارج کنند، اما مسئله این است که آنها بازتعریفی از تقوا به عنوان روح تعبیه شده در شریعت از یک طرف و رابطه آن با ماهیت کنش اجتماعی از طرف دیگر ندارند؛ لذا این‌ها هم برای تحقق تقوا صرفاً به دیگران توصیه می‌کنند تا تقوا داشته باشند.
وی افزود: دیدگاه سومی را می‌توان مطرح کرد و آن اینکه برای تقوا حضورى نیرومند در لایه لایه شریعت قائل باشیم و از این رهگذر و نیز با اتکا به بازتعریف رابطه اخلاق و تقوا، بکوشیم تا تقوا بتواند در سه ساحت اندیشه، فرهنگ و قانون حضور و استقرار پیدا کند. اگر چنین شود جامعه و نهادهای اجتماعی به سمت چشیدن طعم شیرین حضور عینی و عملی تقوا در عرصه‌های زندگی به حرکت در می‌آیند.
دیدارهای علما
مرزبانی از مذهب بدون دامن زدن به اختلافات صورت گیرد
آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، شامگاه سه‌شنبه، ۳۰ دی‌ماه، در دیدار با مسئولان مجمع جهانی اهل بیت(ع) ضمن قدردانی از مجموعه فعالیت‌های مجمع جهانی اهل بیت(ع) به ویژه در برگزاری همایش جهانی حضرت ابوطالب(ع) اظهار کرد: مجموعه فاخر، خبیر و بصیر مجمع جهانی اهل بیت(ع)، کار شریف و شایسته‌ای را در تبیین جایگاه حضرت ابوطالب(ع) انجام می‌دهند و ما هم از باب وظیفه شرعی و دینی حاضر هستیم همکاری لازم را در فضای حوزه انجام دهیم.
مدیر حوزه‌های علمیه رویکرد راهبردی و فراگیر را در این گونه موضوعات مهم برشمرد و تأکید شد: از یک منظر بحث مرزبانی، تقویت و تحکیم عقاید شیعه و دفع شبهات مطرح است که مرتب علیه مکتب تشیع پمپاژ می‌شود و از سوی دیگر باید از منظر کلان به مسائل نگاه کرد؛ یعنی ورود به این گونه موضوعات باید راهبردی، فراگیر و بدون هیچ گونه ایجاد اختلافی صورت بگیرد.
استاد حوزه علمیه سیره امام خمینی(ره) و شهید صدر در تبیین عقاید شیعه را الگو و نقشه راه خواند و یادآور شد: رویکرد ایشان تمدنی و فعال، کاربردی و فراگیر، راهبردی و در راستای وحدت جامعه اسلامی بود که درعین قاطعیت بر مواضع شیعی و جذابیت، دافعه نداشتند.
آیت‌الله اعرافی، استفاده از نظریات و سخنان بزرگان، شعرا و مشاهیر جهان را پدیده‌ای مبارک و ارزشمند در شناسایی بزرگان اسلام عنوان کرد و گفت: معرفی شخصیت حضرت ابوطالب(ع) از دیدگاه متفکران در سطوح مختلف، مسیر تفکر و تحقیق را باز کرده و حساسیت‌ها را کاهش می‌دهد.
تفاهم‌نامه همکاری شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و حوزه علمیه
تفاهم‌نامه همکاری میان شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و مرکز مدیریت حوزه های علمیه کشور، با هدف تقویت تعامل و همکاری در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، با حضور آیت‌الله اعرافی، رئیس مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور و حجت‌الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، منعقد شد.
رئیس مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور در این مراسم با اشاره به اولین برنامه پنج‌ساله حوزه‌های علمیه کشور افزود: در گام دوم برنامه پنج ساله حوزه علمیه را داریم که آماده‌سازی آن ۲ سال به‌طول انجامیده است و سال ۱۴۰۰ به صورت رسمی آغاز اولین برنامه ۵ ساله حوزه علمیه خواهد بود. این برنامه ۵ ساله، از تجاربی که در موسسه جامعه المصطفی، چند نهاد دیگر و تجارب خود حوزه علمیه جمع آوری شده به‌وجود آمده و شامل۴۰ مضمون اصلی و ۹۰۰ شاخص، ردیف و برنامه است که ذیل آن ده‌ها طرح کلیدی و بنیادی وجود دارد.
همچنین، این تفاهم نامه همکاری در ۶ ماده و ۲۶ بند، تقویت همکاری‌ها در عرصه‌های آموزشی، پژوهشی و تبلیغی تنظیم شده و به امضا رسیده است.
علما و روحانیون، مطالبه‌گر دغدغه مؤمنان جامعه هستند
آیت‌الله مرتضی مقتدایی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه و رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران کشور در دیدار فرمانده قرارگاه فرهنگی جهادی حضرت مهدی(عج) سپاه محمدرسول الله(ص) استان تهران ضمن تأکید بر لزوم پیگیری و انعکاس دغدغه‌های گروه‌های جهادی، اظهارکرد: ترغیب، تشویق و حمایت مسئولین از گروه‌های جهادی و فعال‌سازی و بهره‌برداری بیش از پیش از ظرفیت این عزیزان، مطالبه‌ای به حق است.
وی با اشاره به مجاهدت جوانان ایثارگر، تلاش و فعالیت جهادی جوانان انقلابی و خدمات سازندگی آنان را مایه مباهات دانست و ابراز کرد: رفع بی‌توجهی به فعالیت گروه‌های جهادی، نیازمند مطالبه‌گری، شنیدن و برطرف‌سازی گلایه‌های بر حق و روشن خادمان ملت شریف ایران است. اگر انسان بتواند مشکلی از مشکلات مخلوقات خدا، انسان‌ها و مومنین را برطرف کند، عبادتی والا را انجام داده است؛ قطعاً اجر این خدمات و تلاش‌های جدی خادمان ملت، نزد خداوند متعال محفوظ است.
در ابتدای این دیدار، مهرشاد سهیلی، فرمانده جوان قرارگاه فرهنگی جهادی حضرت مهدی(عج) بسیج سازندگی سپاه محمد رسول الله(ص) استان تهران ضمن تسلیت ایام شهادت فاطمه زهرا(س)، گزارشی از فعالیت گروه‌های جهادی بسیج سازندگی ارائه کرد و افزود: بحث اطعام نیازمندان، آزادی زندانیان و کمک به ایتام مهمترین رسالت قرارگاه جهادی حضرت مهدی(عج) است؛ این قرارگاه فعالیت خود را در قالب ۵۰ گروه جهادی و با مشارکت ۱۵۰۰ بسیجی در ۳۱ استان کشور آغاز کرده است.
کتاب «درآمدی بر مؤلفه‌های نظام اخلاقی قرآن» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی اکبر حسینی رامندی، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی به همت این پژوهشکده منتشر شد.
در معرفی این کتاب آماده است: تأمل در آموزه‌های قرآنی به منظور پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات پیرامون اخلاق و بسترسازی برای تدوین نظام اخلاقی قرآن بنیان از نمونه‌های ژرف‌اندیشی در مطالعات دینی، فریضه الهی (توبه: ۱۲۲) و جهاد در راه خدا است(عنکبوت: ۶۹).
پژوهش پیش رو، مبتنی بر این فرضیه است که تنها با اتکا به قرآن و مبانی و معیارهای وحیانی، امکان تدوین نظام اخلاقی برتر و کارآمد وجود دارد و می‌توان در پرتو آموزه‌های قرآنی، مبانی، اهداف، اصول و روش تربیت اخلاقی را استخراج کرد و از رهگذر نظام اخلاقی قرآن، فرایند تربیت و تکامل اخلاقی و پیش نیازهای نظری حیات اخلاقی را فراهم آورد. در این پژوهش، بازشناسی مؤلفه‌های اساسی نظام اخلاقی قرآن مد توجه قرار گرفته است.
کتاب «تفسیر تربیتی قرآن؛ چیستی و مؤلفه‌های آن» منتشر شد
کتاب «تفسیر تربیتی قرآن؛ چیستی و مؤلفه‌های آن» به قلم علی اسعدی به همت پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی منتشر شد.
در معرفی این کتاب آماده است: قرآن کریم منشور تربیت آموزگار حکیمی است که از افق خاور برآمد تا آدمیان فرو غلطیده در ظلمات جهل و هواپرستی را به سرای سعادت رساند. تفسیر ترتیبی به عنوان نزدیکترین رویکرد به اهداف و مقاصد بلند قرآن، متکفل تبیین این منظر است.
این اثر می کوشد به تبیین بخشی از مباحث نظری و بنیادین آن بپردازد که از جمله آنها می‌توان به چیستی، قلمرو، گونه‌ها، رسالت‌ها، ویژگی های نگرشی و ابزارهای تفسیر ترتیبی اشاره کرد که به عنوان گامی در جهت خدمت به اهداف قرآن کریم مقبول درگاه حضرت احدیت قرار گیرد.
