مهمترین درسی که از زندگی یوسف(ع) باید بیاموزیم

حجت‌الاسلام سیدرضا هاشمی، معاون فرهنگی دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت خراسان‌جنوبی در تبیین معنوی و اخلاقی آیات سوره مبارکه یوسف در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، اظهار کرد: با نگاهی به داستان حضرت یوسف(ع)، به این مورد می‌رسیم که برادران یوسف، آن حضرت را از چاه نجات می‌دهند و برای اینکه به دست پدر نیفتد ایشان را با قیمت بسیار ارزان به کاروانیان می‌فروشند.

وی با بیان اینکه هر کس ارزش دارایی‌های خود را نداند آنها را ارزان خواهد فروخت، تصریح کرد: هر انسانی در درون خود یک یوسف دارد که شامل ظرفیت‌های خدادادی است؛ استعدادهایی که خدا به انسان داده، فرصت فراغتی که انسان دارد، دوران جوانی، طهارت و ایمان قلبی، اینها هر کدام یک یوسف است.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: اینها همه یوسف‌هایی است که برخی به خاطر یک پست و سمت ممکن است آن را بفروشند و برخی ممکن است به کمتر از اینها بفروشند؛ خداوند می‌فرماید که آنها با قیمت کمی یوسف را فروختند و البته پشیمان هم شدند، اما پشیمانی فایده‌ای نداشت.

هاشمی ادامه داد: زندگی حضرت یوسف(ع) دو بخش داشت؛ بخش اول زندگی حضرت یوسف(ع) مربوط به زندگی در کنار پدر و برادران و حسادت‌هایی که می‌بیند و بخش دوم جریان زندگی حضرت یوسف(ع) در شهر مصر است و سرنوشت جدیدی که خدا برای ایشان مقدر می‌کند.

وی با بیان اینکه حضرت یوسف(ع) توسط عزیز مصر به کاخ وارد می‌شود و احترام می‌یابد، افزود: باید دید که کاخ عزیز مصر و زندگی حضرت در این فضا، چه ویژگی داشت که خداوند به خاطر آن علم تعبیر خواب را به حضرت یوسف(ع) آموزش داد؛ وقتی توطئه‌ها و وسوسه‌های شیطانی همسر فرعون برای حضرت یوسف(ع) به‌وجود آمد، او با نفس و شیطان مبارزه کرد؛ بنابراین شایستگی علم تعبیر خواب پیدا کرد.

معاون فرهنگی دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت خراسان‌جنوبی با بیان اینکه به مقام پیغمبری رسیدن بدون حکمت نیست، افزود: خداوند ظرفیت‌های فرد را می‌بیند و این جایگاه را عنایت می‌کند؛ لذا در اثر این برخوردها و مبارزه با نفس بود که حضرت یوسف(ع) توانست خود را پیدا کند و هر کس دیگری هم که در مبارزه با شیطان درون و برونی مقاومت کند خداوند به او عزت و جایگاه می‌دهد.

هاشمی ادامه داد: خداوند در آیه 21 این سوره می‌فرماید «وَقَالَ الَّذِي اشْتَرَاهُ مِنْ مِصْرَ لِامْرَأَتِهِ أَكْرِمِي مَثْوَاهُ عَسَىٰ أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا ۚ وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ وَلِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ ۚ وَاللَّهُ غَالِبٌ عَلَىٰ أَمْرِهِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ؛ و عزیز مصر که او را خریداری کرد به زن خویش سفارش غلام را نمود که مقامش بسیار گرامی دار که این غلام امید است به ما نفع بسیار بخشد یا او را به فرزندی برگیریم. و ما این چنین یوسف را به تمکین و اقتدار رسانیدیم و برای آنکه او را از علم تعبیر خوابها بیاموزیم، و خدا بر کار خود غالب است ولی بسیاری مردم بر این حقیقت آگاه نیستند.»

استاد حوزه علمیه بیان کرد: بیشتر انسان‌های اطراف حضرت یوسف(ع) نمی‌دانستند ایشان چه ظرفیتی دارند؛ حال نکته این است که با این ندانستن چیزی از حضرت یوسف(ع) کم می‌شود؟ خیر؛ پیام این است که اگر شما در درون خود یک پیشرفت و استعدادی را داشته باشید و تمام دنیا قدر شما را نداند ذره‌ای در اراده‌ شما نباید تأثیر کند. جمله معروفی است که می‌گوید شما برای موفقیت بدون سر و صدا تلاش کن خود موفقیت سر و صدا می‌کند.

هاشمی بیان کرد: خداوند در آیه 23 این سوره می‌فرماید « وَرَاوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِهَا عَنْ نَفْسِهِ وَغَلَّقَتِ الْأَبْوَابَ وَقَالَتْ هَيْتَ لَكَ ۚ قَالَ مَعَاذَ اللَّهِ ۖ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوَايَ ۖ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ؛ و بانوی خانه به میل نفس خود با او بنای مراوده گذاشت و روزی درها را بست و یوسف را به خود دعوت کرد و اشاره کرد که من برای تو آماده‌ام، یوسف جواب داد: به خدا پناه می‌برم، او خدای من است، مرا مقامی منزه و نیکو عطا کرده چگونه خود را به ستم و عصیان آلوده کنم، که هرگز ستمکاران رستگار نمی‌گردند.»

وی تصریح کرد: این یک سنت الهی است که انسان در مشکلات و گرفتاری‌ها دست به دامن خدا می‌شود و از خدا امداد می‌خواهد تا خداوند کار را درست کند، چراکه خداوند کار را درست کند بهتر خواهد بود.

معاون فرهنگی دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت خراسان‌جنوبی بیان کرد: آلوده به گناه نشدن می‌تواند جهت داشته باشد، یک جهت اینکه ترس باشد که حضرت علی(ع) می‌فرماید این نوع عبادت، عبادت برده ‌است. این پایین‌ترین مرتبه عبادت است که انسان بخواهد به خاطر ترس عبادت کند.

گناه نکردن از شوق خداوند؛ بالاترین مرتبه انسانیت 

هاشمی ادامه داد: نکته دوم این است که شاید حضرت یوسف(ع) به طمع بهشت گناه نکرد؛ این هم وجه دوم است که امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند که این عبادت؛ عبادت تجار است که سود و ضرر را می‌سنجند.

وی بیان کرد: بالاترین مرتبه این است که انسان از بابت شوق خداوند گناه نکند که این از همه بالاتر است؛ لذا حضرت یوسف(ع) می‌فرماید پناه می‌برم به خدا. حضرت یوسف(ع) در ادامه آن دلایل اخلاقی می‌فرماید: او رب من بوده، مرا پرورش داده و به من احسان کرده؛ بنابراین جزای احسان نیز احسان است. من نباید به او خیانت کنم و با همسرش رابطه برقرار کنم. دومین دلیل اخلاقی آن حضرت این بود که ظالمان رستگار نمی‌شوند. اولین دلیل حضرت یوسف(ع) را فردی اخلاقی معرفی می‌کند و می‌گوید چون تعهد اخلاقی دارم نباید کاری خلاف اخلاق انجام دهم.

 معاون فرهنگی دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت خراسان‌جنوبی اظهار کرد: در تفسير «مَعاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوايَ» دو احتمال داده‌اند؛ یک نکته اینکه خداوند پروردگار من است كه مقام مرا گرامى داشته و من به او پناه مى‌برم و دوم اینکه عزيز مصر مالک من است و من سر سفره او هستم و درباره‌ من به تو گفت: «أَكْرِمِي مَثْواهُ» و من به او خيانت نمى‌كنم.

هاشمی با بیان اینکه انسان‌هایی که بخواهند از راه ناصواب به هدف خود برسند رستگار نمی‌شوند، تصریح کرد: نکته اینجاست که گناهان بزرگ با نرمش و مراوده شروع می‌شود.

وی بیان کرد: در قرآن بارها از همت و تصميم دشمنان خدا براى توطئه نسبت به اولياى الهى، سخن به ميان آمده كه خداوند نقشه‌هاى آنان را نقش بر آب کرده است.

هاشمی یادآور شد: براساس این داستان و زندگی حضرت یوسف(ع) بهترین نوع تقوا آن است که به خاطر محبت و دوستی با خداوند گناه نکنیم؛ نه از ترس رسوایی در دنیا و آتش عقبی و این مهم‌ترین درس از زندگی حضرت یوسف(ع) و بالاترین مرتبه عبادت و بندگی است که می‌تواند راهگشای اصلی زندگی ما باشد.