اسلام در حال تبدیل‌شدن به بخشی از فرهنگ روسیه است
«آلفرد بوستانوف»، پژوهشگر جوان روسی در سخنرانی با عنوان «زبان روسی ـ اسلامی» در دانشگاه اروپایی سنت پترزبورگ با اشاره به ویژگی‌های جامعه اسلامی روسیه گفت اسلام در حال تبدیل‌شدن به بخشی از فرهنگ روسیه است.
به گزارش ایکنا به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، بخشی از این سخنرانی بدین شرح است: در طول ربع قرن گذشته مسلمانان به زبان روسی صحبت کرده‌اند، نوشته‌اند و تفکر کرده‌اند. آیا این به معنای مرگ سنت‌های کلامی در زبان است؟ چه اتفاقی برای اسلام می‌افتد زمانی که اصطلاحات آن با زبان «پوشکین» و «لرمونتوف» بیان می‌شود؟ چه اتفاقی برای زبان روسی می‌افتد زمانی که مسلمانان از آن در موقعیت‌های خاص اسلامی استفاده می‌کنند؟
گویش‌های معاصر روسی ـ اسلامی تنوع زیادی در مباحث اسلامی دارد. گویشوران این اجتماع نه تنها ساکنان روسیه، بلکه دانشجویان خارجی، ساکنان جمهوری‌های همسود و همچنین مهاجران از روسیه به کشورهای دیگر هستند. در ابتدا در زبان روسی، برخلاف عربی و فارسی، پیشینه زیادی در مورد مباحث اسلامی وجود نداشت. اما اکنون برای بسیاری از ملیت‌ها، زبان روسی ابزار اصلی ارتباط است. از زبان‌های به اصطلاح اقلیتی نیز استفاده می‌شود، اما در حجم بسیار کم و اغلب در ملاحظات خاص سیاسی یا ادبی. در چارچوب توسعه این گویش اجتماعی سه استراتژی ثابت وجود دارد.
اولین آنها «روسی‌سازی» است یعنی برداشت از اسلام به واسطه زبان روسی اصیل صورت می‌پذیرد. به عنوان مثال، شمیل علیا الدینوف، امام جماعت مسجد پاکلونایا گارا، در متون خود به جای نام «الله» اغلب از کلمه روسی «خداوند» استفاده می‌کند.
استراتژی دوم «آکادمیسم» نام دارد یعنی استفاده از ارجاع‌ها، توصیفات و سبک علمی که نوعی زبان اجتماعی شده اسلام است. بنابراین، نویسندگان این متون سعی می‌کنند مخاطبان روشنفکر را به خود جلب کنند. نمونه‌هایی از آکادمیسم‌ها را می‌توان در نوشته‌های مسلمان روسی خانم «فاطیما یژوا» مشاهده کرد.
استراتژی سوم «عربی‌سازی» است، یعنی استفاده از اصطلاحات عربی – اسلامی و ساختارهایی که در زبان روسی قابل درک نیستند.
توجه به این نکته مهم است که گویش روسی ـ اسلامی عمدتاً از آثار شرق‌شناسان روسی و اندیشمندان اسلامی گرفته شده است. ترجمه قرآن و کتب مربوط به فرهنگ‌های عربی ـ روسی که از سوی عرب‌شناسان شوروی انجام شده است، در محافل مسلمانان هنوز بسیار رایج است. در دهه ۹۰، ترجمه قرآن که توسط کراچکوفسکی(ایگناتای یولیانوویچ کراچکوفسکی، شرق‌شناس و ایران‌شناس روس) انجام شده بود، حتی در معابر زیرزمینی فروخته می‌شد.
در جهان اسلام، بسترهای گفتمانی وجود دارد که به دلیل شفافیت و درک موضوعات مورد بحث، به عاملی وحدت‌بخش تبدیل می‌شود. بعضی اوقات متون اسلامی از عربی به روسی و سپس به زبان‌های ملی ترجمه می‌شوند. برخی کلمات از توصیفات اداری کارمندان به گویش اجتماعی اسلامی نفوذ می‌کنند.
همه این مثال‌ها نشان می‌دهد که گسترش و به کارگیری گویش اجتماعی اسلامی از استراتژی‌های خلاقانه و غیرمعمول نشئت می‌گیرد.
انتهای پیام
