نمایش تصویری متمدنانه از ایران و پرچمداری انقلاب از ویژگی‌های خامه‌یار است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی پیامی در مراسم تکریم عباس خامه‌یار در ابکنا تأکید کرد: عباس خامه‌یار یکی از چهره‌های فرهنگی به شمار می‌رود که سال‌های مهمی از عمر خود را در راه اعتلا و ارتقای سطح روابط فرهنگی ایران و کشورهای مسلمان منطقه سپری کرده و تصویری مترقی و متمدنانه از فرهنگ اصیل ایرانی در اذهان دیگر ملت‌ها ارائه داده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم تکریم عباس خامه‌یار، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ادیان و مذاهب و رایزن فرهنگی سابق ایران در لبنان با عنوان «عصر دلنشین» در راستای تکریم چهره‌های قرآنی و فرهنگی بین‌المللی و هم‌زمان با سالروز تبلیغ و اطلاع‌رسانی دینی، عصر دیروز، چهارشنبه، یکم تیرماه در ایکنا برگزار شد و با قرائت پیام محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سخنرانی محمدحسین حسنی، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و مدیرعامل ایکنا، پخش پیام شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان، سخنرانی آنلاین حجت‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، سخنرانی محمد وسام المرتضی، وزیر فرهنگ لبنان، سخنرانی ابوذر ابراهیمی ترکمان، رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و محسن حاجی‌میرزایی، وزیر سابق آموزش و پرورش همراه بود.
همچنین در این برنامه كه خانواده عباس خامه‌یار نیز حضور داشتند، جمال رحیمیان، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی و محمود شالویی، مشاور و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور یافته و سخنرانی کردند که در ادامه گزارش تکمیلی آن در ادامه می‌آید.
خامه‌یار به تنهایی یک رسانه است
محمدحسین حسنی، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و مدیرعامل ایکنا در آغاز مراسم میزبانی ایکنا از چهره‌های فرهنگی در مراسم عصر دلنشین به بهانه گرامیداشت یکی از چهره‌های شاخص دیپلماسی در کشورمان را افتخار بزرگی خواند و به آنها خیر مقدم گفت.
وی افزود: مجموعه رویدادهای عصر دلنشین ایکنا در طول 10 سال گذشته در راستای تقدیر از مفاخر قرآنی کشور است که به شکلی خودمانی و فارغ از تشریفات رسمی با حضور شخصیت‌های فرهنگی برگزار می‌شود تا یک عمر تلاش آنها در عرصه فرهنگی ارج نهاده شود و به آنها اعلام کنیم که حضورشان در عرصه تقریب کشور ارزشمند است.
حسنی با بیان اینکه خامه‌یار در طول چندین دهه فعالیت فرهنگی خود بر فعالیت‌های قرآنی به طور خاص متمرکز بوده است، گفت: این باعث افتخار بوده که ایکنا مطالب و اخبار مربوط به ایشان در خارج از کشور را برای سال‌ها پوشش می‌داد.
مدیرعامل خبرگزاری ایکنا، خامه‌یار را چهره برجسته در حوزه وحدت اسلامی و تقریب بین مذاهب توصیف کرد و گفت: شاید بتوان گفت کمتر رایزنی در بین دیپلمات‌های جمهوری اسلامی ایران از ویژگی تلاش برای ایجاد وحدت اسلامی برخوردار است.
وی همچنین خامه‌یار را یک شخصیت رسانه‌ای خواند و گفت: خامه‌یار به تنهایی یک رسانه است. صفحه ایشان از طرفداران زیادی برخوردار است و دیدگاه‌های او در صفحه اش مورد استفاده رسانه‌های مختلف است و در واقع ما در اینجا از خامه‌یار به عنوان یک همکار رسانه‌ای خود نیز تجلیل می‌کنیم.
حسنی افزود: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای پوشش فعالیت‌های فرهنگی اسلامی ایران در خارج از کشور حمایت‌های فراوانی از ایکنا داشته اما شخص خامه‌یار حمایت ویژه خود را در طبق اخلاص گذاشت و فعالیت‌های ایکنا به ویژه در کشورهای عربی فارغ از هر قید و بند و رسوم اداری مدیون راهنمایی‌های آقای خامه‌یار است.
مدیرعامل ایکنا در پایان گفت: در واقع تجلیل از خامه‌یار بیشتر بیانگر پاسداشت دیپلماسی عمومی در کشور است تا به این نکته توجه کنیم که دیپلماسی عمومی می‌تواند از دیپلماسی رسمی کشور پیشی بگیرد، دیپلماسی عمومی می‌تواند ارتباط فرهنگی و ارتباط بین دل‌ها ایجاد کند و نه تنها عامل پیشبرد دستگاه رسمی دیپلماسی کشور باشد؛ بلکه پیش از هر چیز کمک حال نظام جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد.
ارائه تصویری متمدنانه از ایران
در ادامه پیام محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط مهدی نورعلیشاهی، مدیرکل روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرائت شد که بدین شرح بود:
بسم الله الرحمن الرحیم
هر چه رفت از عمر، یاد آن به نیکی می‌کنند/ چهره امروز در آیینه فردا خوش است(صائب)
بخش قابل توجهی از جهش انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ و هنر، مرهون تلاش و مجاهدت مؤمنانه و ارزش‌آفرینی فرهنگ‌سازانی است که همتشان معطوف به تاباندن فروغی نو در دل مخاطبان از مسیر گفتوگو و تعامل سازنده است و فرهنگ در اذهانشان، منظومه‌ای بی بدیل و رو به گستره آرمان‌جویی و وارستگی آدمی و امکانی بایسته برای روایت شایستگی‌ها، ارزش‌ها و هنجارهای مشترک انسانی است و از این خیل ارجمند جناب آقای عباس خامه‌یار نیز یکی از چهره‌های فرهنگی به شمار می‌رود که سال‌های مهمی از عمر خود را در راه اعتلا و ارتقای سطح روابط فرهنگی ایران و کشورهای مسلمان منطقه سپری کرده و به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در برخی از کشورها موفق گردید تا تصویری مترقی و متمدنانه از فرهنگ اصیل ایرانی در اذهان دیگر ملت‌ها ارائه دهد.
بنابراین فرصت را مغتنم دانسته و ضمن قدردانی از برگزارکنندگان چنین محفلی که به تجلیل از خادمان فرهنگ و ادب ایران اسلامی همت می‌گمارند، مراتب سپاسگزاری خویش را از خدمات و زحمات خالصانه ایشان ابراز نموده و از خداوند بزرگ موفقیت همه خدمتگزاران به فرهنگ و ادب این مرز و بوم عزیز اسلامی را تحت توجهات حضرت ولی عصر(عج) و زعامت مقام عظمای ولایت حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه ای (مد ظله العالی) مسئلت می‌نمایم.
محمدمهدی اسماعیلی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
خامه‌یار؛ مدافع مقاومت
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید شهریاری دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی هم طی سخنانی آنلاین با ابراز خرسندی از حضور خود در برنامه عصر دلنشین ویژه تکریم عباس خامه‌یار گفت: خامه‌یار سال‌های زیادی از عمر با برکت خود را در مسیر اعتلای دیپلماسی عمومی فرهنگی سپری کرده و در جهت ارتقای سطح روابط فرهنگی، فکری و دیپلماتیک میان ایران و لبنان فعالیت‌های گسترده انجام داده است، در کنار آن دفاع از فرهنگ مقاومت علیه رژیم صهیونیستی که در حقیقت لبنان در خط مقدم آن قرار دارد، از ویژگی‌های خامه‌یار است.
وی افزود: گرچه در سال‌های اخیر همه گیری کرونا مشکلاتی را برای ارتباطات بین المللی ایجاد کرده بود اما در عین حال در سفر به لبنان در محضر خامه‌یار ملاحظه کردم که هیچ مانعی نتوانسته از توسعه ابعاد ارتباطات فرهنگی خامه‌یار جلوگیری کند.
شهریاری تصریح کرد: او همچنان در فضای متعدد فرهنگی و فعالیت‌هایی که موجب ارتقای روابط فرهنگی میان ایران و لبنان می‌شود حضور جدی داشت و گفت‌وگوهای فرهنگی و سلسله نشست‌های هم اندیشی میان ایران و لبنان با حضور چهره‌های سیاسی، فکری و دینی برگزار می‌کرد.
وی ادامه داد: در یکی از سفرها به لبنان که خامه‌یار نیز با ما همراهی می کرد و در نشست‌هایی که ما در راستای موضوع تقریب مذاهب با شخصیت‌ها از گروه‌های مختلف لبنانی اعم از شیعیان، اهل سنت، مسیحیان و دیگر مذاهب داشتیم، همه شخصیت‌های این گروه‌ها از خامه‌یار به نیکی یاد می‌کردند و نوع معارفه و سلام و علیک با ایشان حاکی از روابط گرم و صمیمی و دارای پیشینه بود.
دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی گفت: اینها نشان می‌دهد که اگر ما در منطقه ی از حوزه فرهنگی شخصیت‌هایی مانند خامه‌یار را بگماریم که هم در حوزه نظری دارای سوابق و فعالیت‌هایی هستند و هم در حوزه عملی از خود توانمندی نشان دادند ما می‌توانیم توفیق خود را در حوزه دیپلماسی فرهنگی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی شاهد باشیم.
تألیف سه کتاب ارزشمند
شهریاری به سه کتاب ارزشمند خامه‌یار اشاره کرد و گفت: این سه کتاب شامل «سیاست خارجی جمهوری اسلامی درآمدی بر اصول و مبانی نظری» که به زبان عربی هم ترجمه شد، «زخم و زیتون» در شصت و سومین نمایشگاه بین المللی بیروت رونمایی شد و کتاب ارزشمند «ایران و اخوان المسلمین، همگرایی و واگرایی» که بنده به دلیل حوزه مسئولیت خود در تقریب مذاهب آن را مطالعه کردم، است.
وی افزود: در کتاب ایران و اخوان المسلمین به علل رشد انقلاب اسلامی در صحنه جهانی اشاره و نکاتی بیان شده که هر خواننده‌ای را تشویق می‌کند که تا پایان کتاب را مطالعه کند. خامه‌یار در این کتاب مباحث انقلاب اسلامی و اصول‌گرایی انقلاب اسلامی و اصول گرایی که برخی دیگر از مکاتب گروه‌های فکری داشتند علل رشد تفکر انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی معرفی کرده است.
دبیرکل مجمع تقریب همچنین تأکید کرد: ناکارامدی دولت‌های اسلامی طی 300 سال اخیر و عقب ماندگی آنها درحوزه علم و فناوری، موجب شد جوامع اسلامی تکانی به خود بدهند و متوجه شوند که گدایی علم وفناوری غربی آنها را به جایی نخواهد رساند و وابستگی عاقبتی ندارد؛ بلکه باید وابستگی فرهنگی و اقتصادی را کاهش دهیم و روی پای خود بایستیم .
شهریاری افزود: بسیاری از کشورها که به مدل‌های غربی تکیه و فناوری‌ها و سامانه‌های نظامی خود را نابود کردند، غرب کمکی به آنها نکرد، برای مثال در مورد اوکراین اگرچه اوکراین سلاح هسته‌ای داشت و آن را غربی‌ها نابود کردند، اما همین غرب پشت این کشور را خالی کرد.
وی افزود: نکته دیگر بیداری اسلامی، مقابله با بنیادگرایی رژیم صهیونیستی و رفتارهای جنگ طلبانه، ظالمانه و کودک کشانه این رژیم است؛ گرچه سابقه پیدایش این رژیم به 70 سال بازم گردد اما در این مدت رفتار آن در ضدیت با اعراب مسلمان در داخل فلسطین موجب شده تا بیداری جدیدی در کرانه باختری هم شکل بگیرد. اهالی کرانه باختری با یادگیری از نوار غزه متوجه شدند تنها راه این است که مقاومت کنند و مسلح شوند و در شرایطی که شهرک‌سازی صهیونیستی همچنان در حال توسعه است و محدودیت‌های بیشتری برای فلسطینی‌ها ایجاد شده است، هیچ راهی جز مقاومت نیست و این مقاومت، صهیونیست‌ها را مضطرب کرده است.
شهریاری تأکید کرد: خامه‌یار همچنین در کتاب خود به سیاست دولت‌هایی اسلامی پرداخته که در راستای همگرایی با استکبار ملت‌ها را سرکوب می‌کنند و همچنین به موضوع شکست مکتب‌های وارداتی در جهان عرب، راه و شیوه بیداری برخی جوامع اسلامی و توسعه فرهنگ مقاومت و ملت‌های در حال خیزش از انقلاب اسلامی پرداخته است.
وی همچنین گفت: سال‌های طولانی از عمر خود را در راه اعتلای دیپلماسی عمومی فرهنگی صرف کرده و برای ارتقای روابط ایران و لبنان فعالیت گسترده‌ای انجام داده است. خامه‌یار در کتاب زخم و زیتون درباره دفاع از فرهنگ مقاومت علیه اسرائیل اثری ارزشمند از خود به جای گذاشته است.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پایان برای موفقیت خامه‌یار در مسئولیت‌های جدید و پیش روی خود آرزوی توفیق کرد.
سرباز دیپلماسی فرهنگی در عرصه بین‌الملل
ابوذر ابراهیمی ترکمان، رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز طی نطقی یکی از ویژگی‌های خامه‌یار را تبدیل شدن او به یک دیپلمات فرهنگی خواند و گفت: دانش دیپلماتیک را خیلی‌ها دارند؛ اما آنها در عرصه میدان نمی‌توانند به وظیفه خود عمل کنند.
وی با بیان اینکه خامه‌یار به یک سربار دیپلمات فرهنگی برای نظام جمهوری اسلامی تبدیل شده است، گفت: این ثروت ملی ما محسوب می‌شود. این‌گونه افراد، سرباز دیپلماسی فرهنگی در عرصه بین‌المللی هستند.
ابراهیمی ترکمان گفت: تمام دنیا برای رساندن کسانی در توان و دانش خامه‌یار هزینه می‌کنند و حاضر نیستند آن را از دست بدهند زیرا به شخصیتی تبدیل شده که در عرصه فرهنگی بین المللی نقش آفرینی‌های بزرگی کرده است.
وی با بیان اینکه خامه‌یار هیچ گاه در مسئولیت خود منتظر فراهم شدن امکانات و مقدمات نبوده است، گفت: او را می‌توان به مرحوم مدرس تشبیه کرد. مرحوم مدرس در 58 سالگی به جزیره خارک تبعید شد. او 9 سال در آنجا ماند یعنی تا سال 1316 و سپس از آنجا به کاشمر منتقل شد . در خاطرات مدرس آمده است که می‌گوید: «من در زندان در تبعید در زیر زمین هیچ چیزی جز قرآن و مثنوی نداشتم»؛ اما با این اوصاف باز هم رساله‌ای را در زندان به رشته تحریر درآورد. یعنی در اوج مصیبت‌ها و دوری‌ها و مشکلات مدرس، انسان متحیر می‌شود که این پیرمرد در شصت و چند سالگی منتظر امکانات نماند و رساله‌ای نوشت که امروز قابل استفاده و بهره برداری در محافل علمی است.
ابراهیمی ترکمان تصریح کرد: خامه‌یار در دوران تصدی مسئولیت رایزن فرهنگی ایران در کویت، معاون بین الملل در سازمان فرهنگ و رایزن فرهنگی در لبنان هیچ گاه ابراز نارضایتی و شکایت از مشکلی نمی‌کرد و ابراز رضایت در کار فرهنگی مهم است.
رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: در دعاهای 10 شب آخر ماه مبارک رمضان یک دعا تکرار شده که خداوندا ما را از زندگی و آنچه تقسیم کردی و به من رسیده راضی کن. رضایت از ویژگی‌های بین انسان و خداست و این گونه انسان‌ها عاقبت بخیر می‌شوند. خامه‌یار نسبت به وضعیت موجود در حین پذیرش مسئولیت راضی بود و چیزی را مانع تلاش برای انجام مسئولیت خود نمی‌دید.
در ادامه جمال رحیمیان، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی نیز طی سخنانی کوتاه اظهار کرد: خامه‌یار افتخارآفرین و سردار عرصه فرهنگ و رسانه و عرصه مقاومت است، تلاش و خستگی ناپذیربودن ایشان برای ما درس است.
خامه‌یار برای خدا کار کرد
همچنین محمود شالویی، مدیرکل حوزه وزرارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه خامه‌یار از جمله افرادی است که برای خدا کار کرد و برای خدا کار کردن توفیق الهی است، گفت: خامه‌یار را خدا مأجور خواهد کرد و این گونه تعریف و توصیف‌ها برای ایشان محدود است.
وی افزود: من چون در لبنان از نزدیک با خامه‌یار ارتباط داشتم، دلسوزی‌ها، مراقبت‌ها و مواظبت‌های ایشان را به خوبی درک کردم. خامه‌یار هر جا که بود منشأ اثر بوده است. امروز خبرگزاری قرآنی ایران با تجلیل از مقام خامه‌یار به مناسبت جایگاه معنوی افراد شناخته شده حاضر در صحنه فعالیت‌های قرآنی و دارای سابقه بسیار زیاد کار ارزشمندی را انجام می‌دهد به خصوص که قدر موقعیت خامه‌یار را بیش از دیگران شناخته است و از این حیث ایکنا دارای اقتدار و پشتوانه است که باید تبریک گفت.
شالویی گفت: خامه‌یار همچنان در بین ما حاضر است. کار او تمام نشده و باید در ترجمه و نشر آثار از تجربیات ایشان بهره مند شویم.
او افزود: خامه‌یار هر کاری را بسیار دلسوزانه و مجدانه پیگیری می‌کند. ایشان به کنج انزوا نخواهد رفت. ما باید فرصت را برای بهره مندی از او مغتنم بشماریم؛ او هر چه دارد در طبق اخلاص می گذارد.
محسن حاجی میرزایی، وزیر سابق آموزش و پرورش نیز ضمن تشکر از حضور در جمع فرهیختگان و رویکرد تربیتی و فرهنگی ایکنا که آن را بسیار کم نظیر، مفید و ارزشمند خواند، گفت: خوب کار کردن ابزاری است که انسان را تعالی می‌بخشد در فرهنگ ما همه جلوه‌های هستی جلوه یادگیری است.
وی افزود: در آیات قرآن مواردی مانند «الم تری ان الله...» و غیر از آن نشان می‌دهد که هم طبیعت و هم تاریخ همه و همه عرصه‌های یادگیری برای انسان است .همه اندیشمندان معتقددند که یادگیری فرآیند آزمون و خطاست و این خیلی پرهزینه است.
حاجی میرزایی با بیان اینکه رویکرد قرآن مبتنی بر تفکر، تأمل، تعقل و هوشیاری است، گفت: کار ایکنا تربیتی است و هر کاری که نقش آدمی را پررنگ‌تر کند، در مقام تربیت قرار می‌گیرد. این عرصه‌ای است که می‌خواهد درک ما را از پدیده‌ها عمیق‌تر کند.
وفادار به انقلاب و خستگی‌ناپذیر
محسن حاجی میرزایی تصریح کرد: خامه‌یار در حیث وفاداری و پایداری به آرمان‌های امام و انقلاب در طول دهه‌های بعد از انقلاب مشی روشنی داشت که پیوستگی و پیوند آن را با آرمان‌های مقام معظم رهبری هم حفظ کرد. خامه‌یار بسیار پرتلاش و خستگی ناپذیر است.
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: انتخاب افراد و معرفی آنها به جامعه کمک بزرگی به تربیت می کند. سابقه آشنایی من با عباس خامه‌یار به 45 سال قبل برمی‌گردد که با فعالیت‌های انقلابی آغاز شد.او بخشی از کتاب‌هایی که در دسترس ما نبود به دستمان می‌رساند.
وی ادامه داد: البته ایشان رزودتر فعالیت‌های انقلابی خود را آغاز کرد. پس از درگذشت شریعتی و سید مصطفی خمینی حال و هوای قم جور دیگری شد از آن زمان تا پیروزی انقلاب به ندرت در خانه بودیم و بیشتر در دل فعالیت‌های فرهنگی و انقلابی بودیم.
وزیر سابق آموزش و پرورش کشورمان تأکید کرد: من به صورت اتفاقی اوایل انقلاب برای مأموریت به تبریز رفتم و متوجه شدم خامه‌یار در تبریز است. با هم هم‌خانه شدیم. بعد از 29 بهمن و تعطیلی دانشگاه ها روزهای زیادی در کنار هم بودیم تا انقلاب به پیروزی رسید و او فعالیت‌هایش را مصروف تقریب مذاهب و ادیان کرد، جامعیت و دقت نظر ایشان در کمتر کسی سراغ دارم.
حاجی میرزایی با بیان اینکه خامه‌یار کارنامه بسیار درخشانی در دوره تصدی رایزنی سفارت ایران دارد، گفت: او در عرصه ایثار و شهادت هم قدم‌های متمایزی را برداشت. در حوزه حج هم در بعثه رهبری رکن اصلی بودند. ایشان را خلاق و نو آور می‌شناسم. راهگشایی خلاقانه، صفت بارز ایشان است خامه‌یار مسئولیت پذیر و درد آشناست هر کاری که انجام می دهد از سر مسئولیت پذیری است. شناخت عمیق او از مسائل بین الملل و توزیع کار و پیشبرد کار از خصائص اصلی خامه‌یار است.
سخنوری باهوش و پرچمدار انقلاب
سخنرانی تصویری شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان از دیگر بخش‌های برنامه بود و وی تأکید کرد: به اعتقاد من عباس خامه‌یار شخصیتی عاقل و اندیشمند است که سابقه طولانی در روابط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارد. او سخنوری باهوش است که می‌تواند طرف مقابل خود را قانع کند به کسی که با او صحبت می‌کند به خوبی گوش فرا می‌دهد. او شایستگی‌های علمی و فرهنگی قابل توجهی دارد.
وی افزود: خامه‌یار نماینده واقعی جمهوری اسلامی ایران و صدا و پرچمی از پرچمهای انقلاب امام خمینی(ره) و امام خامنه‌ای(دام ظله) است. به او به خاطر داشتن همه این پویایی و همه این فعالیت‌ها تبریک می‌گوییم. از همین‌جا اعلام می‌کنم که جای شما در عرصه [فعالیت‌های فرهنگی] ما خالی است گرچه همه عرصه‌ها و میدان‌ها یکی است. کاملاً می‌دانم که شما (آقای خامه‌یار) هیچ‌وقت آرام نمی‌گیرید و در حرکت و جنب و جوشی دائمی برای تثبیت و تعالی شأن اسلام اصیل باقی خواهید ماند، ان شاء الله که موفق باشید.
پل ارتباطی ایران و لبنان
سخنرانی محمد وسام المرتضی، وزیر فرهنگ لبنان نیز در ادامه مراسم پخش شد و وی گفت: پیش از این در فرصتی دیگر درباره دوستم دکتر عباس خامه‌یار گفتم که او تاج کار فرهنگی خود را در لبنان با کتابی به نام «زخم و زیتون، یادگاران و روزگاران» گذاشت، گویی می‌خواهد مسیر فرهنگی خود را در لبنان با تأثیری ادبی و انسانی به قله برساند که عنوان زیبای آن به ما می‌گوید: همان گونه که روغن زیتون مرهم زخم است و بزرگان، تاریخ را می‌سازند، فرهنگ نیز بهترین وسیله ارتباط بین ملت‌هاست، مرهم زخم‌ها و آرام‌بخش دل‌هاست و زمان را برای نوآوری‌ها به خدمت می‌گیرد.
وی افزود: دکتر خامه‌یار در طول سالیان حضور خود در جمع کارکنان سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت و پیش از این در سایر مناصب فرهنگی فعالیت گسترده ای داشت، کار او بیان روشنی از اعتقاد ایشان به نقش جامعی بود که هر فرد دیگری هم به جای او شایسته بود این گونه آن را ایفا کند.
وزیر فرهنگ لبنان تأکید کرد: او نه تنها لبنانی‌ها را با مظاهر فرهنگ در سرزمین خود آشنا می‌کرد، بلکه پل ارتباطی دو طرفه بین فرهنگ و روشنفکران دو کشور بود و این همان چیزی است که مجامع و اماکن فرهنگی در سراسر لبنان از پایتخت تا جنوب و شمال و منطقه بقاع و جبل عامل به آن گواهی می‌دهد؛ جاهایی که او به آنجا رفت و آمد می‌کرد و با مردمان آن به تبادل نظر می‌پرداخت؛ بنابراین او بدون تبعیض بین یک منطقه و منطقه دیگر، یا فرقه و فرقه دیگر در زمینه مسائل فرهنگی فعالیت کرد و بر ماهیت تکثرگرای فرهنگ واقعی تأکید داشت.
وی گفت: کمک‌های فرهنگی زیادی توسط دکتر خامه‌یار در لبنان انجام شده است. جدیدترین آنها هفته فرهنگی ایران در بیروت ویژه ایام فرهنگی دهه فجر است که به اتفاق جناب سفیر، محمد جلال فیروزنیا و جناب آقای دکتر محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی ایران افتتاح کردیم و آن رویداد فرهنگی عالی در شکل، محتوا و سطح، تصویر واقعی و باشکوه ایران، میراث فرهنگی، خلاقیت فرهنگی ایران و شعور بشردوستانه ایران را منعکس کرد، بنابراین بسیاری را خرسند و باورهای غلط ایجاد شده در ذهن بسیاری از مردم که ناشی از گمراه‌سازی‌هاست، اصلاح کرد.
محمد وسام المرتضی همچنین بیان کرد: فضائل فرهنگی جناب خامه‌یار در ذهن، قلب و وجدان حک خواهد شد و با این کار طلوع جدیدی از دوستی مستحکم بین مردم لبنان و ایران پدید خواهد آمد که اساساً مبتنی بر آزادی، مخالف با اشغالگری و براساس صلح واقعی، توسعه پایدار و رفاهی است که لبنانی‌ها و ایرانی‌ها سزاوار آن هستند.
وزیر فرهنگ لبنان یادآور شد: جناب آقای خامه‌یار پس از ترک لبنان به عرصه‌های دیگری از علم، نویسندگی و سایر حوزه‌های فرهنگی خواهد رفت. ممکن است از زخم و زیتون بنویسد، غیر از آنچه نوشته و شاید در کشورها و دوره‌های دیگر با افراد سرشناس دیگری ملاقات کند، اما از این پس او عطر سروهای لبنان و دانه‌های شن ساحلِ آزاد شده ما و نسیمی از سوی فلسطین را با خود هدیه خواهد برد.
وی همچنین گفت: همه اینها برای او گنجینه‌هایی خواهند بود که ذهن، قلب و قلم را پر می‌کند و افق‌هایی را برای دستاوردهای جدید به روی او می‌گشاید و طلوع روزهای مختلف فرهنگی را پیش روی او قرار می‌دهد و اما دکتر خامه‌یار خودش و سرنوشتش با ما باقی خواهد ماند؛ در دیدار ما با او وداع نیست. او را دوست داریم و از وی قدردانی می‌کنیم و برای او در مسیر پیش رویش آرزوی توفیق داریم.
در ادامه آلاء خامه‌یار، دختر عباس خامه‌یار در سخنانی کوتاه گفت: پدرم در تمام زمینه‌ها مایه افتخارم بوده است، همیشه به ما می‌گفت خودتان باید تلاش کرده و به جایی برسید، از بزرگوارانی که این برنامه را برگزار کرده اند، تشکر می‌کنم.
مقداد خامه‌یار، پسر عباس خامه‌یار
مقداد خامه‌یار، پسر عباس خامه‌یار نیز گفت: مهم ترین ویژگی پدر خستگی ناپذیر بودن ایشان است، پدر بسیار مقید و با خدا هستند و از جایگاه خود هیچ گاه سوء استفاده نکرده و برای فرزندانشان مناصبی را در نظر نگرفته اند. در اینجا از مادرم یاد و از ایشان تشکر می‌کنم که در مأموریت‌های پدر، در کنار ایشان بوده و وظیفه مهم تربیت فرزندانشان را انجام می‌دادند.
ضرورت مدیریت بودجه در کار فرهنگی
عباس خامه‌یار، آخرین سخنران برنامه نیز ضمن تشکر از برگزارکنندگان مراسم بیان کرد: اگرچه راه طی شده از ابتدای ورود به میدان فرهنگ تا خدمت در راه معرفی و شناساندن فرهنگ ایران و انقلاب اسلامی در خارج از ایران، راهی بسیار دشوار بوده است، اما امروز بیش از پیش بر درستی این راه معتقد هستم.
وی با اشاره به اینکه ما در حوزه تبلیغ و اطلاع‌رسانی ظرفیت‌های زیادی داریم، تأکید کرد: این ظرفیت به طور نسبی در همه حوزه‌ها وجود دارد و هنر ما مدیریت این ظرفیت‌ها است، با این حال ما فاقد این هنر هستیم. بودجه‌های اختصاص یافته به معرفی این ظرفیت‌ها در مقایسه با بودجه اختصاص یافته به فعالیت‌های مشابه از سوی کشورهایی مانند قطر، امارات و حتی ترکیه قابل مقایسه نیست. برای مثال تنها دانشگاه خواجه احمد یسوی که در ایالت ترکستان و در جنوب قزاقستان از سوی ترکیه احداث شده است، در زمینی به وسعت حدود 7 هزار هکتار قرار دارد.
رایزن فرهنگی سابق ایران در لبنان در ادامه افزود: با این حال مشکل ما بودجه نیست و قدرت نرم ایران می‌تواند این کمبود بودجه را جبران کند. ظرفیت اصلی ما در این قدرت نرم و هنر مدیریت آن است و این امر در اقبال مردم کشورهای دیگر به آموختن زبان فارسی در رایزنی‌های فرهنگی ایران در کشورهای مختلف به خوبی هویداست.
خامه‌یار تصریح کرد این قدرت نرم نیز نشئت گرفته از فرهنگ و تمدن کهن ایران است و این امر نقطه قوتی برای ماست و من خرسندم که در این زمینه از این ظرفیت به خوبی استفاده کرده‌ام.
به گفته وی نکته دیگر برای معرفی فرهنگ ایران و انقلاب اسلامی خلق‌وخویی صادقانه و صمیمانه است این امر می‌تواند منجر به تأثیرگذاری بر جریان‌های مختلف شده و این جریان‌ها پس از مدتی خود به سکویی برای تبلیغ ایران و فرهنگ انقلاب اسلامی تبدیل خواهند شد.
خامه‌یار تأکید کرد به طور عمده می‌توان گفت کمبود اصلی در حوزه معرفی صحیح فرهنگ ایران و آثار مرتبط با این فرهنگ است، ارتباطات صادقانه و عاطفی در زمینه معرفی فرهنگ معجزه می‌کند.
فرهنگ را سیاسی نکنیم
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ادیان و مذاهب قم افزود: نکته دیگر این است که فرهنگ را نباید سیاسی کرد، تبلیغ به شکلی مستقیم و با استفاده از نهادهای رسمی در سفارت می‌تواند اقبال عمومی به فرهنگ ایران و انقلاب را کاهش دهد حال آنکه اگر به شکلی فراسیاسی، فرامذهبی و فراقومیتی عمل کنیم شاهد اقبال گسترده‌ای در بین گروه‌های سیاسی، مذهبی و قومی مختلف نسبت به فرهنگ ایران خواهیم بود.
وی با اشاره به مسئولیت خطیر نمایندگان سیاسی ایران در سایر کشورها در راستای معرفی جایگاه و همچنین ترسیم وجهه مثبت یا منفی از ایران در خارج از کشور، تأکید کرد: با وجود حساسیت بسیار جایگاه دیپلمات‌ها و زیر ذره‌بین بودن تمام اقدامات آنها در کشور میزبان باید به امر نیز واقف باشیم که نمی‌توان تنها از خلال عمل به پروتکل‌ها و رعایت تشریفات به اهداف خود دست یابیم بلکه موفقیت ما در زمینه معرفی فرهنگ ایران و ترسیم وجهه مناسب از کشور و انقلاب در خارج از ایران، نیازمند تلاشی فراتر از تشریفات و دستورهای رسمی است.
به گفته خامه‌یار، عرصه فرهنگ دستوربردار نیست و در این زمینه باید دست هنرمندان و اهل فرهنگ را باز گذاشت و باید زمینه ارتباط این هنرمندان با کشورهای دیگر به ویژه بخش خصوصی این کشورها را فراهم کنیم.
ملت‌ها و نخبگان تشنه آشنایی با ایران هستند
رایزن فرهنگی سابق ایران در بیروت تصریح کرد: بسیاری از ملت‌ها و نخبگان دانشگاهی آنها تشنه آشنایی با فرهنگ و هنر ایران بوده و متمایل به تحصیل در دانشگاه‌های کشور هستند، با این حال استفاده از این ظرفیت در گروِ بهره بردن از زبانی مشترک و متناسب با وضعیت و استفاده صحیح از رسانه‌هاست، حال آنکه در این زمینه توفیق چندانی نداشته‌ایم.
خامه‌یار در ادامه موازی‌سازی و عدم همپوشانی و تأکید زیاد بر کارهای اجرایی به جای تمرکز بر محتوی را از دیگر مشکلات حوزه معرفی فرهنگ ایران به دیگر کشورها توصیف کرد.
وی در بخش پایانی سخنانش گفت: دو نکته مهم در رابطه با روابط کشورهای اسلامی و عربی همواره منجر به ایجاد زمینه مشترکی برای گفتوگو و همچنین ارتباط ایجابی بین طرفین شده است. نخستین امر تأکید بر تقریب یا به عبارتی وحدت اسلامی بوده است و با این حال تحولات اخیر منطقه و درگرفتن درگیری‌های مذهبی، بر این جنبه سایه افکنده و تا اندازه زیادی آن را به محاق برده است.
خامه‌یار تصریح کرد: دومین امر را نیز باید مسئله قدس و آرمان فلسطین دانست، چرا که این امر مسئله نخست جهان اسلام بوده و در واقع بحثی انسانی است که دامنه آن فراتر از جهان اسلام است. ازاین‌رو می‌توان دید با وجود تلاش‌های صورت گرفته در زمینه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی و عادی جلوه دادن آن، مردم کشورهای مختلف عربی و اسلامی همواره علیه این جریان بوده و هیچ‌گاه این عادی‌سازی را نپذیرفته‌اند. تأکید امام خمینی (ره) از ابتدا بر مبارزه با رژیم صهیونیستی و بعدها تداوم این مسیر در زمان رهبر معظم انقلاب ناشی از شناخت صحیح آنها از ارتباط میان استبداد، استعمار و وضعیت کنونی جهان اسلام است.
عباس خامه‌یار در کنار فرزندان و محمدحسین حسنی، مدیرعامل ایکنا
عکس یادگاری شرکت‌کنندگان در مراسم تجلیل از دکتر عباس خامه یار در ایکنا
