اعزام مبلغ قرآنی به خارج کشور محصور در کسب رتبه‌ قاری نباشد

چهل‌وپنجمین دوره مسابقات سراسری قرآن، دی ماه سال جاری در اهواز برگزار شد. به منظور بررسی سطح کیفی این دوره از رقابت‌ها و بررسی نقاط ضعف و قوت مسابقات قرآن با مهدی دغاغله، قاری و مدرس پیشکسوت قرآن و رئیس هیئت داوران این دوره از مسابقات به گفت‌وگو پرداختیم.

وی در ابتدا با اشاره به سطح این دوره بیان کرد: هنگامی که مسابقات در سطح کشوری برگزار می‌شود، طبیعی است که بهترین افراد در رشته‌های حفظ و قرائت در آن شرکت می‌کنند و می‌توان انتظار داشت که بهترین و زیباترین صداها را شنید. چه‌‌اینکه مسابقات کشوری ایران سطح بالاتری نسبت به مسابقات بین‌المللی دارد و این هم مسئله عجیبی نیست؛ زیرا سطح تلاوت قاریان ایرانی بسیار بالا است.

دغاغله تصریح کرد: دلیل سطح بالای تلاوت قاریانی ایرانی هم این است که برای تلاوت زحمات زیادی کشیده می‌شود و از طرفی حمایت‌های خوبی هم در این زمینه صورت می‌گیرد. بر همین اساس قاریان ایرانی معمولاً در آوردگاه‌های بین‌المللی هم موفق‌اند و می‌توانند مقام‌های برتر را کسب کنند.

مسابقات تنها راه رشد نیست

این مدرس پیشکسوت قرآن در پاسخ به این پرسش که در سال‌هایی که مسابقات برگزار شده، چنین رویدادی چه خدماتی به روند فعالیت‌های قرآنی در ایران داشته است؟ گفت: بر این باوریم که مسابقات تنها راه رشد و توسعه فرهنگ قرآنی در ایران باشد و مسابقات یکی از راه‌ها محسوب می‌شود؛ زیرا فضایی است که به ایجاد یک رقابت سالم کمک می‌کند و همواره قاریان را سرزنده و فعال و آماده نگه می‌دارد.

دغاغله بیان کرد: نکته‌ای که نباید از آن غافل شویم، این است که مسابقات نباید اصل و هدف غایی باشد، بلکه باید به مثابه یکی از راه‌های نشر و توسعه فرهنگ قرآنی تلقی شود تا از این رهگذر به مفاهیم قرآن هم جامه عمل پوشیده شود. زمانی می‌توانیم بگوییم قرآن در کشور ما مهجور نیست که رفتار و اخلاق ما قرآنی باشد و حتی قانون اساسی ما هم برآمده از قرآن باشد. در این صورت به معنای واقعی و در عمل قرآنی خواهیم بود، ولی تا هنگامی که نابرابری و مشکلات وجود دارد، ادعای قرآنی داشتن هم دشوار است. مسابقات گامی است که کمک می‌کند تا بتوانیم به قله نزدیک شوم.

این داور مسابقات قرآن در پاسخ به این پرسش که مسابقات تا چه میزان در این راستا کمک کرده است؟ گفت: در مسابقات همواره ابعاد هنری و فنی تلاوت قاریان و حافظان محل سنجش قرار می‌گیرد و چنین نیست که ایمان و اخلاق افراد هم مورد توجه باشد، پس می‌توان از این حیث به موضوع نگاه کرد. البته کسانی که توفیق تلاوت قرآن را پیدا می‌کنند، حتماً انسان‌هایی هستند که توانسته‌اند، توفیقات الهی را نصیب خود کنند، به هر حال بیشتر ابعاد هنری ارزیابی می‌شود و مسابقات توانسته در رسیدن ما به قله کمک‌کننده باشد.

مسابقات آسیب شاخصی ندارد

وی در پاسخ به این پرسش که مسابقات قرآن چه آسیب‌هایی را می‌تواند در پی داشته باشد؟ بیان کرد: آسیب شاخصی را نمی‌توان برای مسابقات در نظر گرفت؛ زیرا هر چه هست خدمت در زمینه فرهنگی و دینی است، اما نکته مهم این است که مسابقات نباید به تنها کانال برای شناسایی قاریان ممتاز تبدیل شود، متأسفانه در حال حاضر اگر قرار باشد، قاریان برای اعزام به کشورهای دیگر یا تلاوت در صدا و سیما و ... دعوت شوند باید در مسابقات درخشیده باشند، اما نباید اینگونه باشد.

این قاری و مدرس پیشکسوت قرآن تصریح کرد: اگر مسابقات به عنوان تنها کانال شناسایی قاریان ممتاز در نظر گرفته شود، چون قاریان باید طبق آئین‌نامه تلاوت کنند تلاوت‌های متحدالشکلی ارائه می‌شود؛ زیرا همه قاریان برای کسب بالاترین امتیاز خود را ملزم به رعایت اصول آیین‌نامه‌ای می‌کنند. پس در ای نصورت تلاوت‌ها کلیشه‌ای خواهند شد و تنوع و خلاقیتی هم نمی‌توانیم، ببینیم. این در حالی است که مصری‌ها مسابقات قرآن به این شکل که ما داریم ندارند و بر همین اساس در تلاوت‌هایشان تنوع و نوآوری وجود دارد و هر یک دارای مکتب یا سبک خاص خود هستند. اما در ایران چنین نیست و حتی اگر قاری بخواهد در زمینه تجوید هم اجتهادی داشته باشد نمی‌تواند در مسابقات این کار را انجام دهد؛ زیرا عرصه برای او فراهم نیست.

حمایت از جلسات خانگی قرآن

دغاغله در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان همه مردم را قرآن‌خوان کرد گفت: یکی از مهم‌ترین راه‌ها حمایت از جلسات خانگی قرآن است. افزون بر این، باید روی مدارس هم سرمایه‌گذاری شود. در حال حاضر این مسئله یک معضل است؛ زیرا آموزگاران متولی تدریس قرآن‌ اندک هستند. البته حرکات ارزشمندی در این راستا صورت گرفته است، از جمله اینکه افراد آشنا با قرآن جذب شده‌اند، اما این‌ها کافی نیست و باید این کار با جدیت و قوت بیشتری دنبال شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان فرهنگ حاکم بر کشور مصر را در ایران هم پیاده کرد یا نه؟ بیان کرد: بله، می‌توانیم رویه‌های کشور مصر را در ایران پیاده کنیم، اما باید رغبت و انگیزه ایجاد کنیم، البته یکی از دلایلی که در کشور مصر مردم با قرآن ارتباط خوبی دارند، مسئله زبان است، یعنی بدون واسطه می‌توانند متن را بفهمند که در ایران چنین نیست.

این مدرس پیشکسوت قرآن بیان کرد: اگر بخواهیم این مورد را در عدم انس مردم ایران با قرآن مطرح کنیم، بهانه‌تراشی کرده‌ایم؛ زیرا زبان قرآن زبان ساده‌ای و خدا آن را ساده قرار داده است و کلمات نامأنوس به پانصد کلمه هم نمی‌رسد. این در حالی است که همه ما پانصد کلمه انگلیسی را بلد هستیم و حالا یاد گرفتن پانصد کلمه عربی چندان دشوار نیست و باید خودمان بخواهیم تا این امر محقق شود.

گفت‌وگو از مرتضی اوحدی