فلسفه عزاداری برای حضرت سیدالشهدا(ع) تبلور جبهه حق است

زنده داشتن یاد و تاریخ پرشکوه نهضت حسینی الهام‌بخش روح انقلابی و ستم‌ستیزی است. یعنی احیای نهضت عاشورا موجب زنده نگه‌داشتن و ترویج دائمی مکتب قیام و انقلاب در برابر طاغوت‌ها و تربیت‌کننده و پرورش‌دهنده روح حماسه و ایثار است.

عزاداری برای اهل بیت(ع) به‌ویژه برای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) موجب احیای یاد و نام آنها و در کنار آن فرهنگ و مکتب و هدف آنان است. به‌عبارت دیگر در شکل یک پیوند روحی راه آنان به جامعه الهام گشته و پیوستگی پایداری بین پیروان مکتب و رهبران آن برقرار می‌سازد و دیگر گذشت قرون و اعصار نمی‌تواند بین آنان جدایی افکند. همین مسئله موجب نفوذ‌ناپذیری امت از تأثیرات و انحرافات دشمنان می‌شود و مکتب را همچنان سالم نگه می‌دارد و یا تحریفات را به حداقل می‌رساند. لذا استعمارگران برای نابودی ملل اسلامی می‌کوشند رابطه آنان را با تاریخ پر افتخار صدر اسلامی قطع کنند تا با ایجاد این خلأ زمینه القای فرهنگ خود را فراهم آورند. اینها از آثار اجتماعی عزاداری است و آثار روانی و تربیتی دیگری نیز دارد.

خبرنگار ایکنای سمنان، گفت‌وگویی با داوود صائمی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و رئیس دانشکده علوم قرآنی شاهرود داشته است که در ادامه می‌‎خوانیم؛

ایکناـ فلسفه و حکمت عزاداری برای امام حسین(ع) چیست؟

اصل موضوع گریه برای امام حسین(ع) و عزاداری در میان اهل بیت بسیار اهمیت دارد زیرا تنها امامی است که به‌طور خاص برای گریه و عزاداری برایشان سفارش شده است تا بدین وسیله علاوه بر مصائبی که به امام رفته حرکت تاریخی و نام ایشان برای مردم گوشزد شود که فلسفه عزاداری را می‌توان در هفت عنوان بیان کرد.

نکته اول، این عزاداری سفارش شده تا به‌صورت جلسه و روضه خانگی برپا شود که اکنون بسیار رونق داشته و موجب برکات فراوانی هم است و در جمعیت‌های بالاتر محور پیشبرد اهداف نظام اسلامی و وحدت در جامعه است و ما حول یک ارزش واقعی نه ارزش توهمی به‌نام اباعبدالله الحسین(ع)، به‌نام مبارزه با استکبار و به‌نام اسلام ناب دور این محور جمع می‌شویم که خود یک مسیر و نماد مشخص است.

نکته دوم، وقتی ما دو ماه به‌طور خاص برای امام حسین(ع) عزاداری می‌کنیم به‌صورت خودکار به جامعه تلقین می‌شود که مبارزه سیاسی باید زنده باشد بحث جبهه حق و باطل باید باشد و هر ساله گوشزد شود که اسلام ما سیاسی است نمی‌شود گفت ما امام حسین(ع) را دوست داریم و برایشان گریه می‌کنیم ولی در مقابل یزدیان زمان و ظالمان جهان ایستادگی نمی‌کنیم پس درس و حکمتی که این عزاداری مبارزه سیاسی اسلام یعنی تبلور جبهه حق است و هرساله به ما یادآوری می‌شود که جبهه حق جبهه امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) است. لذا خط جبهه حق و جبهه باطل در این مبارزه سیاسی هرساله مشخص می‌شود.

نکته سوم، هر باری که برای امام عزاداری می‌کنیم به‌صورت ناخودگاه از مظلوم دفاع می‌کنیم و از ظالم بیزاری داریم. در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که می‌فرمایند: «مَنْ أَصْبَحَ لَا یهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیسَ مِنْهُمْ وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلًا ینَادِی یا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یجِبْهُ فَلَیسَ بِمُسْلِمٍ» به نقل از کتاب شیخ حسین انصاریان؛ این حدیث به این معناست که هرکس صبح کند و به امور مسلمانان اهمیت ندهد، از آنها نیست و هرکس صدای کمک‌خواهی مسلمانی را بشنود و به یاری او نشتابد، مسلمان نیست. بدون تفاوت نمی‌توان از کنار مسائل جامعه رد شویم ما هر ساله در مجالس امام حسین(ع) به خودمان گوشزد می‌کنیم که اگر مردم آن زمان بی‌تفاوت نبودند شاید امام شهید نمی‌شدند. شرط مسلمان بودن این است که نسبت به سایر انسان‌ها بی‌تفاوت نباشیم و مسئولیت داشته باشیم.

نکته چهارم، گریه برای سلامت روان انسان مهم است وقتی برای حضرت سیدالشهدا(ع) گریه می‌کنیم تزکیه‌نفس پیدا می‌کنیم و دلهای ما از قساوت خالی می‌شود زیرا قساوت نفس آفت بدی است؛ اشک برای امام روح ما را تصفیه می‌کند همین است وقتی که از مجلس امام خارج می‌شویم احیای مجدد می‌شویم سبک شده تصفیه روح و تزکیه نفس و عدم قساوت قلب برای ما رخ می‌دهد.

نکته پنجم، عموم مردم فرصت ندارند به‌دنبال معارف بروند اما به واسطه عزای امام حسین(ع) جمع می‌شوند و معارف دین و ناب اسلام و تشیع در این مجالس برایشان بازگو می‌شود.

نکته ششم، ما پیوند عاطفی و محبتی با امام داریم علاقه عاطفی که مردم بین خود و امام حسین(ع) ایجاد می‌کنند بسیار در پیشبرد اهداف اسلام مؤثر است در طول 1400 سال همیشه دیدیم و شنیدیم که حب ما نسبت به اهل بیت موجب تبعیت از ایشان است پس محبت شرط تبعیت است و اگر تابع اهل بیت(ع) هستیم زیرا حب و رشته محبت و عاطفه را نسبت به ایشان داریم. اگر ادعا می‌کنیم خدا را دوست داریم باید از اهل بیت تبعیت کنیم. ما که دوستدار امام حسین(ع) هستیم آرام آرام تابع ایشان خواهیم شد.

نکته هفتم، اسلام با عزاداری و جلسه برای امام حسین(ع) حفظ شده است چون ماجرای سیدالشهدا(ع) تمام شاخصه‌های اسلام ناب را دارد لذا وقتی در مجلس روضه ناب قرار می‌گیریم به‌صورت خودکار مسلمان تربیت می‌شویم. مجلس امام حسین(ع) موجب حفظ اسلام ناب محمدی شده است. آنچنان عزاداری برای ایشان مهم است که خط محوری و شاخص ماست به گونه‌ای که وقتی ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) اتفاق می‌افتد امام خودشان را متصل به سالار شهیدان خواهند کرد که بر این اساس اسلام به واسطه عزاداری بر ایشان حفظ و حراست شده است.

ایکنا ـ مهمترین بعد شخصیتی امام حسین(ع) که در روز عاشورا تجلی یافت، کدام است؟

مهمترین بُعد شخصیتی امام در روز عاشورا، انسانیت و اخلاقی ایشان است چون کاملاً اخلاق‌مدارانه عمل کردند. امام در این روز نه یک‌بار بلکه چندین بار برای دشمن سخنرانی کردند. خودشان را معرفی و تبیین کرده و اهدافشان را کاملاً شفاف بیان کردند. همانطور که می‌دانیم در جنگ دو طرف معمولاً دنبال اخلاق نیستند حضرت اباعبدالله الحسین(ع) کاملاً اخلاق‌مدارانه رفتار کردند؛ در بحبوحه جنگ وفای به عهد را فراموش نکردند. در سپاه دشمن برخی از اقوام امام هم بودند که امام سعی در هدایت ایشان داشت. امام حسین(ع) تا لحظه آخر دشمن را هدایت کرد. نکته بعدی اینکه ایشان بسیار به یاران خود توجه داشتند. حتی غلام سیاهی که جزو یارانشان بود در لحظه شهادت وی را به آغوش کشیدند. امام عفو و بخشش بسیار دارند زمانی که حربن یزید ریاحی پشیمان شد حضرت ایشان را بخشیدند. این مجموعه ابعاد اخلاقی و انسانی امام حسین(ع) در روز عاشورا بود و درسی که به همه آزادگان جهان دادند، فرموند اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید که ان‌شالله در عمل پیرو ایشان باشیم.

اعظم نظری