Hz. İbrahim'in (a.s) büyük imtihanı

Hikaye yeterince büyük. Allah, Hz. İbrahim'e (a.s) oğlunu kurban etmesini emreder. Akla gelen ilk soru, böyle bir emrin amacının ne olduğudur. Ama daha da önemlisi, Hz. İsmail'in böyle bir emre verdiği tepkidir.

Allah'ın peygamberler için çetin imtihanlarından biri de Allah'ın Hz. İbrahim'e (a.s) verdiği evladı ihtiyarlığında kurban etmesini istemesiydi. Sâffât suresinin 101. ayetinde şöyle buyurulur: "Biz de ona yumuşak huylu bir oğlan müjdeledik". Bu çocuk büyüyüp olgunlaştıktan sonra ilâhî imtihan şartları sağlanmıştır.

Sâffât suresinin 102. ayetinde ise şöyle buyurulur: "Çocuk kendisiyle birlikte koşup yürüyecek yaşa gelince İbrahim ona, Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin? dedi. O da, Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın" dedi.

İsmail ilmin zirvesinde önemli bir noktaya işaret ediyor. İsmail baba gel benim boynumu vur demiyor. Aksine sana emredilen şeyi yap diyor. İsmail’in marifeti işi babanın fiilinden ilahi emre devreder. İsmail babasına, "Çocuğunu kurban etmen emredildiyse, sana emrolunanı yerine getir" der. Kulluğun görkemi, söylediği cümlededir.

Baba ve oğul, ruhlarını ve varlıklarını ilahi emre teslim edip teslim olduklarında, İbrahim çocuğu yere bıraktı. Sonra Allah devam etmesini engelledi.

Sâffât 104. ayeti: Biz ona: "Ey İbrahim!" diye seslendik.

Sâffât 105. ayeti: "Gördüğün rüyanın hükmünü yerine getirdin. Şüphesiz biz iyilik yapanları böyle mükâfatlandırırız."

Allah'ın iki emri

İki tür emrimiz var. Bazen eylemin kendisi amaçlanır ve bazen başka bir amaç düşünülür. Meselâ, fiilin kendisine gelince: Gündüzün güneşin gün ortasını aşmasından gecenin karanlığına kadar namazı kıl; bir de sabah namazını; çünkü  sabah namazı şahitlidir. (İsra, 78) demeleri, bu emrin maksadı namazın kendisini eda etmektir ki, ibâdet eden üzerindeki tesiri hâsıl olsun. Ama bazen verilen emirde eylem önemli değil, emrin kendisi önemlidir; İbrahim'in hikayesi gibi. Allah İbrahim'e çocuğunu kurban etmesini emreder, ancak o daha İsmail'i boğazını kesmeden Cebrail bıçağı atar ve her şeyin bittiğini söyler. Emrin kendisinde bulunan fayda aşağıda belirtilmiştir: Bu kesinlikle apaçık bir imtahandı. Böyle bir emir, deney amacıyla ifade edilir.

İkinci nokta, görgü kuralları reformudur ki sapma noktası halk arasında yaygındı. Kurban, yakınlık kelimesini ifade eden ve Allah'a yaklaşma anlamına gelen ilahi dinlerin önemli ritüellerinden biridir. Ve Adem'in zamanından bu yana zaman içinde saptığı ve insanları kurban edildiği bir dönem olmuştur.

Kaynak: Sâffât Suresi tefsiri, Kur'an-ı Kerim müfessiri Muhammed Ali Ensari'nin sözlerinden alınmıştır.

4052985