Bulgaristan’da Müslümanların ibadet yeri: Cumaya Camii

Cumaya (Dzhumaya) Camii yada Hüdâvendigâr camii Filibe bölgesinde yer alan Balkanlar’daki en eski Osmanlı dini yapılarından biridir ve Müslümanların aktif bir ibadet yeridir. Bulgarlar tarafından Cuma Camii denilen ibadethane Muradiye adıyla da anılmaktadır.

IQNA’nın haberine göre, Cumaya Camii, Plovdiv’deki (Filibe) Müslümanların başlıca ibadet yeridir. Bu cami 40 x 30 metre ölçülerinde olup, eski şehrin batısında yer almaktadır. Cami Filibe şehir merkezine Osmanlı İmaparatorluğu’nun sembolü olacak şekilde 1363-1364 yılları arasında şehir meydanına inşa edilmiştir.

Sultan II. Murad (1421-1451) döneminde eski bina yıkılarak yerine orijinal Cuma Camii yapılmıştır.

Bu camii dikdörtgen yapısı ile bu devirde yapılmış en büyük camilerden biridir.  Yapı tipi itibarıyla erken Osmanlı mimari özellikleri ve dış cephesinin taşlar arasına yatay döşenmiş tuğlalar ile yapılmasıyla Bizans  etkilerinin görüldüğü bir camidir. 

İslam Kültür ve İlişkiler Teşkilatına göre Cumaya Camii, daha sonraki tek kubbeli camilerden farklı olarak çok kubbeli camilerden biridir. Kurşun levhalarla kaplı 9 kubbesi vardır. Ana cephenin kuzeydoğu köşesine bir minare dikilmiştir. Beyaz sıva arka plan üzerinde kırmızı tuğlalardan köşegen kare ağ ile süslenmiştir.

Caminin içindeki muhteşem duvar süslemeleri, zengin bitki süslemeleriyle doludur. Duvardaki resimler muhtemelen 17. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarına aittir.

Cumaya Camii’nin dış ve iç mimarisi karşılaştırıldığında, bu yapı Bursa, Edirne ve Sofya’da 14. ve 15. yüzyıllar arasında inşa edilen yapılara kıyasla en eski dini yapılardan biri olarak kabul edilebilir.

Cumaya Camii, üç nefli büyük bir yapı olarak planlanmıştır. Ortadaki daha geniş nef (sahın-yapılarda sütunlarla yada payelerle ayrılan her bir bölüm, yol), sivri kemerler arasındaki boşluklarda pandantiflerle (bir kubbenin kare planlı yapının üzerine oturmasını sağlayan bir mimari geçiş elemanıdır)  taşınan yarım küresel üç kubbe ile örtülmüştür.

Yanal ve daha dar nefler kemerlerle örtülmüştür. Ana giriş etkileyici bir manzaraya açılıyor ve kubbenin alt kısmı mihrap biçimli bir nişle (mimari yapılarda duvar içinde bırakılan girinti-oyuklar) süslenmiş ve mihrapla son buluyor.

Yeniden yapılandırma döneminde yani 1818-1785 yılları arasındaki külliyeye günümüzde kullanılmayan batı giriş kapısı eklenmiştir.

Bu cami Filibe’de aktif bir ibadet yeri olarak kullanılmaktadır. Müslüman cemaat sadece dini bayramlarda değil hafta boyunca da kullanmaktadır.

                                                  

4103347