اولویت عمل به دعوت در سیره پیامبران/ حد پوشش زنان در قرآن کریم + صوت

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، دکتر محمد علی انصاری، مفسر قرآن کریم در ادامه سلسله جلسات تفسیر قرآن کریم در حسینیه انصاری شهر تهران به تشریح و تبیین مفاهیم آیه 59 سوره مبارکه  احزاب پرداخت.

فعل امر «قل» در ابتدای آیات نشانگر اهمیت مضمون آیه است

محمد علی انصاری در ابتدای این جلسه با اشاره به آیه ۵۹ سوره مبارکه احزاب: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا / اى پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوششهاى خود را بر خود فرو‌تر گیرند این براى آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیک‌تر است و خدا آمرزنده مهربان است ﴿۵۹﴾» گفت: همانطور که در جلسات پیشین نیز گفته شد در آیات قبلی سوره احزاب،  خطاب به نبی اکرم و یا به امت است و در آیه ۵۹ نیز خطاب پروردگار به نبی اکرم است؛ همیشه در مواجهه با فعل امر «قل» اشاره شده است که همه آیات شریفه قرآن از ابتدا تا انتهای آن مقول قول است، خداوند فرموده است بگو و پیامبر گفته است و این امری بدیهی است اما در مواردی که فعل قول به ظاهر گفته می‌شود و بازگو می‌گردد آشکار است که در این موارد اهمیت بیشتری در مضمون کلام دیده می‌شود، مواردی است که حاجت به تقویت بیشتری بر قلب و جان پیامبر در انتقال مطلب است، به همین خاطر خداوند سبحان گویی با پشتوانه فزون‌تری به رسولش می‌فرماید که بگو، و این آیه نیز از همین دسته است.

اولویت عمل به دعوت در سیره پیامبران

وی گفت: خداوند فرمود، بگو «قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ»، پیامبر بگو همسرانت و دخترانت و به زنان مومنین از امت «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ» که فرو گیرند بر خویش جلابیبشان را؛ خطاب و فرمانی را پیامبر می‌فرماید که بناست به امت گفته شود اما قبل از اینکه به امت گفته شود، ابتدا به همسران و دختران خود بگو آنگاه به دیگران. در روش تربیتی خداوند با رسولان خود این نکته آشکار است که ابتدا در بیان، انتقال و عمل به آموزه‌های دینی، پیامبران الهی موظفند که خویشتن خویش را مودب کنند و آنچه را خداوند سبحان می‌خواهد به آن عمل کنند و بار‌ها در آیات قرآن می‌بینم که خداوند می‌فرماید «آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْک» ابتدا باید خود پیامبر به هر آنچه می‌گوید ایمان داشته باشد و به هر آنچه که دیگران را به آن دعوت می‌کند خود در ابتدا عمل کند و این نکته بسیار مهمی در باب تربیت و پرورش است و مع الاسف هنگامی که نهادهای تربیتی و پرورشی چنین سیاستی را در پیش نمی گیرند، در باب پرورش و تربیت هرگز موفق نخواهند شد و تا به گفته خود عمل ننمایند، موفق نمی‌شوند و چنین روشی ناکام است و موفقیتی در پس آن نیست. کامیابی پیامبران الهی در آن است که به آن‌چه که می‌گویند به تمام روح و جان مومنند و به همین خاطر می‌توانند در جان‌ها نفوذ کنند و مفاهیم الهی را منتقل کنند.

انصاری در ادامه افزود: به همین خاطر می‌بینیم اول بحث خود پیامبر و نزدیکان ایشان است. نظیر آنچه که پیرامون نماز آمده است، پیامبر ابتدا اهلت را به نماز وادار کن و بر این وادار کردن و فراخواندن، پافشاری و ایستادگی کن، و آنگاه به دورتر‌ها و بستگان و عشیره هم خواهد رسید، آنگاه به شهر و دیار تو و سپس برای همه بشریت پیام تو لازم الاجرا و قابل انتقال است.

تقدم رتبی برای عمل به دستورات الهی / تربیت باید در عمل والدین متبلور باشد

وی خاطر نشان کرد: نکته دومی که در اینجا حائز اهمیت است، این است که پیامبر این دستورات الهی را ابتدا به همسران خویش و سپس به دخترانش می‌گوید. یعنی یک تقدم رتبی بین همسران و دختران دیده می‌شود و این نکته ظریفی است که گویا اگر بنا باشد دختران شایسته‌ای از بطن خانواده به جامعه پای بنهند نخست رسالت سنگینی به دوش مادران است و هنگامی که مادران عاملان به آموزه‌هایشان و تربیت شده باشند اثر بسزایی در تربیت فرزندان خویش دارند و البته مسلم است که این امر تنها به مادر اختصاص ندارد، اما به دلیل اینکه اینجا موضوع در ارتباط با زنان است نقش ازواج و مادران برجسته می‌شود، وگرنه پدر و مادر زمانی می‌توانند در تربیت فرزندان موفق باشند که بیش از آن که تربیت آن‌ها گفتاری باشد، جنبه رفتاری و دیداری داشته باشد. فرزندان والدین را نمی‌شنوند بلکه آن‌ها را می‌بینند و تربیت از نهاد و درون والدین به نهاد فرزندان منتقل می‌شود نه از برون و گفتار. مع الاسف ما توقع زیادی از گفتار داریم.
مفسر قرآن کریم با اشاره به تربیت عملی والدین و عمل به گفته‌هایشان افزود: در مقام تربیت باید توقع را از گفتار کم کرد و به رفتار توجه بیشتری نشان داد. تربیت مقوله یاد دادنی نیست، یاد گرفتنی است و یاد گرفتن از عمل اتفاق می‌افتد و از مشاهده عمل و رفتار و به این جهت نقش مادران و پدران بسیار زیاد و فراوان است. «وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ»؛ پیامبر حال به زنان مومنین بگو؛ چه بگوید و طبق این آیه شریفی چه چیزی را باید آموزش دهد؟ «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ»، پیامبر بگو «ادناء» کنند، ادناء به معنای فرو گرفتن، برتن کنند و بپوشانند بر خویش؛ پیامبر به همسرانت و دخترانت و زنان مومنین امت تا طول قیامت جلباب بر تن کنند که این امر محدود و منحصر به زنان عصر پیامبر نیست بلکه تداوم دارد.
وی با اشاره به آیه ۳۱ سوره نور گفت: در این آیه آمده است که باید زنان خمر و خمار خویش را به گونه‌ای بر جیوب خویش بزنند که جویبشان را بپوشانند و آیه دیگری که در این باب آمده است آیه ۵۹ سوره احزاب است و این دو آیه حد و مقدار پوشش زن را در قرآن کریم نشان می‌دهد.
صوت کامل جلسه 5شنبه 30 مهرماه را بشنوید.