سینمای دینی فراتر از مرزها / جای خالی کودکان در سینمای دینی احساس می‌شود
تقویت سینمای دینی جهت هم آوردی با سینمای هالیوود ضرورت دارد و لازم است هنرمندان این عرصه فراتر از مرزهای ایران فکر کنند. قشری‌نگری یکی از مشکلات عرصه سینمای دینی است که باید مورد توجه هنرمندان عرصه تولید فیم قرار گیرد.
سینما رسانه‌ای دیداری شنیداری مبتنی بر فناوری است که با استفاده از ابزار هنر مفاهیم و موضوعات خاصی را به نمایش می‌گذارد. در سال‌های دور سینما را پدیده‌ای علمی صنعتی می‌دانستند که در سال‌های جنگ جهانی اول این صنعت به رونق تجاری و وسیله‌ای نمایشی برای سرگرم کردن مردم تبدیل شد. از آن سال‌ها به بعد این هنر تکامل یافت تا بدین شکل امروزی به دست ما رسید.
سینما موضوعات مختلف را در دل خود جای می‌دهد و سعی دارد که به موضوعات مهم روز اشاره داشته باشد. سینمای دینی در سال‌های اخیر از رونق بیشتری نسبت به سال‌های قبل برخوردارست، اما همه می‌دانیم تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد. استقبال مردم از مشاهده فیلم‌های دینی بسیار زیاد است واین امر با سریال‌هایی همچون یوسف پیامبر(ع)، امام علی(ع)، روز واقعه، سفیر، مختارنامه و ... به اثبات می‌رسد. حوزه سینمای دینی علی‌رغم انجام خدمات بسیار پس از پیروزی انقلاب با کمبودهایی مواجه است که مرتضی مختاری، پیشکسوت و داور ملی مسابقات قرآن در گفت‌و‌گویی صمیمانه به آن پاسخ می‌دهد.
ایکنا - تعریف شما از اهمیت سینما چیست؟
اهمیت سینما به عنوان یک رسانه منبع تبلیغی و ترویجی بسیار مهم است. خیلی از هنرمندان این عرصه بر این باورند که تفکیک سینمای دینی با غیر دینی نادرست است. رسالت سینما به عنوان یکی از هنرهای مهم ایجاد تعهد دینی، تبلیغ و ترویج مفاهیم دینی است. از این رو سینما در فرهنگ اسلامی مروج اخلاق و ارزش‌های الهی بوده و در سال‌های پس از انقلاب به این امر مهم تاحد بسیاری توجه شده است، اما برای رسیدن به اهداف باید کارشناسی‌تر پیش رویم.
ایکنا - آیا می‌توان بخشی از سینما را در قالب سینمای دینی تعریف کرد؟
بله. سینما با وجود اینکه دارای معنا و مفهوم کلی است، اما دارای زیرشاخه‌هایی است که سینمای دینی می‌تواند یکی از آنان باشد. به نظر من اصل و اساس سینمای دینی باید بر محور مباحث مذهبی، معارفی، قرآنی استوار باشد و مفاهیم دینی را به گونه‌ای در اذهان مخاطب و مردم تداعی کند که تنها تصویرگر مفاهیم نبوده؛ بلکه تجلی‌گر باشد و مخاطب با مشاهده فیلم یا سریال تجلی دین را در اخلاق و رفتار مشاهده کرده و ذره ذره در وجودش شکل گیرد. امام راحل فرمودند«ما با سینما مخالف نیستیم، بلکه با فحشا مخالفیم» فرمایش ایشان دلالت بر این مهم دارد که سینما به ویژه سینمای دینی باید عاری از هرگونه فحشا باشد. شهوت، خشونت، ابتذال، استحاله فرهنگی و فحشا در سینمای دینی هیچ جایگاهی ندارد.
ایکنا- منظور از سینمای دینی چیست؟
منظور از سینمای دینی این نیست که مفاهیم، معارف دینی و قرآنی عیناً بازگو شود. مفاهیم در هنر سینما باید به صورت غیر مستقیم به مخاطب القا شود. ابزار هنری کمک می‌کند تا معارف دینی واضح‌تر در اختیار افراد قرار گیرد؛ لذا لازم است مبانی الهی با بهره‌گیری از ابزار در خدمت آموزش ارزش‌های انسانی و اخلاقی انسانی حتی در غیر از اسلام قرار گیرد. اعتقاد دارم سینمای دینی در حد گستره انسان‌هاست. اگر فیلمی مُبلغ ارزش‌های دینی از نگاه دیگر ادیان الهی نیز باشد در قالب سینمای دینی تعریف می‌شود.
ایکنا – سینمای ایران در 40 سال اخیر چه تغییراتی داشته است؟
سینمای دینی در طول 40 سال اخیر متحول شده است و حرکت‌های خوبی افتاده است و نگرش تهیه‌کنندگان، کارگردانان، فیلم‌نامه‌نویسان به سمت سینمای دینی رفته است، اما به طور یقین کافی نیست و پس از گذشت 4 دهه کاستی‌ها و نواقصی در سینما به چشم می‌خورد. ترویج و تبلیغ احکام مربوط به مسلمانان محدود نمی‌شود، بلکه تبلیغ و ترویج ارزش‌های انسانی و ارزش‌های الهی در سینمای دینی مدنظر است.
قشری‌گری وسطحی‌نگری در سینمای ایران دیده می‌شود، به طور مثال با فرا رسیدن ماه رمضان و محرم چندین فیلم و سریال با مضمون 100 درصد دینی ساخت و تولید می‌شود، اما با گذشت این ایام خبری از فیلم‌های دینی نیست. فیلم دینی، فیلمی نیست که نمادی ظاهری و یا مفهوم کلی از دین را در برگیرد، بلکه سینمای دینی باید مفهوم عبارات‌هایی همچون انصاف، عدالت، امر به معروف و .. را به تصویر کشد. اهداف دین باید در سینمای دینی مورد توجه باشد. اعتقاد دارم برای پرداختن به سینمای دینی هنرمندان باید دغدغه داشته باشند، متأسفانه رواج الفاظ نامناسب در سینما و حتی سریال‌های خانوادگی شبکه‌های مختلف سیما زیاد است و گاه اثرات بدی بر نوجوانان می‌گذارد.
سینمای دینی سینمایی است که گنجینه‌های دین را یافته و در اختیار مخاطب قرار دهد. اگر ذخائر پیدا شده و از دل آن با ابزار هنر فیلم ساخته شود می‌توان امیدوار بود که سینما، سینمایی دینی باشد. سمت و سوی فیلم‌هایی همچون محمد رسول‌الله(ص)، مریم مقدس، امام علی(ع)، روز واقعه، سفیر دینی است و خوشبختانه مردم نیز از این فیلم‌ها استقبال می‌کنند.
ایکنا - سینمای دینی با چه کمبودهایی مواجه است و دارای چه مشکلاتی است؟
اشکالی در کار است که گاه هنرمندان عرصه سینما کم‌کاری‌های خود را پشت فقدان امکانات و کمی بودجه مخفی می‌کنند. یکی از آسیب‌های عرصه سینما فقدان یا کمی توجه به تربیت نیروی انسانی است، جوان خوش‌فکر، خلاق و ایده پرداز باید دو آموزش هنر و دین را در کنار هم داشته باشد تا بتواند فهم درست از دین را در کنار ذوق هنری قرار دهد. برخی از فیلم‌های سال‌های اخیر همچون ماجرای نیم‌روز، شبی که ماه کامل شد و ... دارای ظرافت‌هایی است که در فیلم‌های قبل مشاهده نمی‌شود.
ضرورت توجه دولت به ساخت فیلم با مضامین و مفاهیم دینی احساس می‌شود. تقویت سینما باعث ارتقای سطح مبانی دینی در جامعه و حتی رونق اقتصادی می‌شود. رقیب سرسخت سینمای دینی سینمای هالیوود است، سینمای دینی همواره با این غول ابرقدرت سینما در حال هم‌آوردی و مبارزه است. آنان با دلارهایی که هزینه می‌کنند قدرت را در جهت شبه پراکنی و ایجاد مباحث ضدارزشی تلاش دارند و سینمای ما متأسفانه نتوانسته خود را به حدی رساند که بتواند با آنان مقابله کند.
حرکت سینمای دینی باید فراتر از مرزها باشد. تعداد کمی از کارگردانان، نویسندگان و حتی بازیگران فرا مرزی را در مسیر نادرست و انحراف پیمودند. اگر دولت عزم جدی داشته باشد می‌تواند به سمتی حرکت کند که سینمای دینی به اهداف خود برسد. مقام معظم رهبری نیز اعتقاد دارند که سینما باید معارف دین را تبلیغ کند. ورود مستقیم به موضوع دین شاید برای برخی از مردم کسل کننده باشد، به طور مثال فیلمی با محوریت زیارت برای سالروز ولادت امام رضا(ع) پخش می‌شود، موضوع فیلم از اول مشخص است و برای مخاطب جذابیتی ندارد، در صورتیکه اگر فیلم القای مفهم عطوفت و مهربانی باشد بازخورد خوبی خواهد داشت.
برای سینمای دینی و رونق آن باید وقت گذارد و خدمات ویژه صورت گیرد. ضعف عمده در سینمای دینی، فیلم‌نامه است، اگر تربیت نیروی انسانی در رشته‌های مختلف انجام شود، وجود متون قوی در فیلم‌نامه به تولید فیلم فاخر کمک می‌کند. خوشبختانه ایران از نظر متون فاخر سرآمد است، اما متنی قوی و عزم جدی می‌خواهد. البته ناگفته نماند برای تقویت سینمای دینی باید به تأمین منابع مالی نیز توجه کرد. سینمای دینی در حرکت بوده و در راه قراردارد، اما نیاز به عزم جدی برای شتاب بیشتر، تحقق ظرایف و آسیب‌زدایی است. وزارت ارشاد نیز در صدورمجوزها دقت کرده و برای رفع آسیب‌ها از افراد متخصص کمک گیرد.
ایکنا - وضعیت سینمای دینی ویژه کودکان چگونه است؟
سینمای دینی کودکان را فراموش کرده است و این امر نکته مهمی است و اگر بتوانیم مباحث دینی را از طریق فیلم، انیمیشن به کودکان آموزش دهیم، قطعا بازخورد خوبی در جامعه خواهیم دید. جامعه غرب با انیمیشن هر مفهومی را که علاقمند است در جهان ترویج می‌دهد، اما جای خالی کودکان در سینمای دینی ما احساس می‌شود.
انتهای پیام
