خودشناسی و هستی‌شناسی در دوره جوانی بروز می‌یابد
مدیر پژوهش صداوسیمای مرکز گیلان گفت: هويت‌پذیری در دوران جوانی با رویکردی قوی‌تر ظاهر شده و خودشناسی و هستی‌شناسی بروز پیدا می‌کند به طوری که بر روی ذهنیت و اعمال جوان به‌ویژه در آینده تأثیر بسزایی می‌گذارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمودرضا هامونی حقیقت، مدیر پژوهش صداوسیمای مرکز گیلان به‌مناسبت روز جوان در گفت‌و‌گو با ایکنا از گیلان بیان کرد: در شكل‌گيری شخصيت هر انسانی، مقطع جوانی از ویژگی و اهميت خاصی برخوردار است.
وی با بیان اینکه به جرئت می‌توان گفت كه استواری شخصيت هر انسان در سنين نوجوانی و سپس در جوانی قوام گرفته و شکل می‌یابد، گفت: این نکته حائز اهمیت است که شاکله‌ها در این سن به هر نحوی كه شكل گيرد، غالباً به همان صورت تثبیت شده و ادامه می‌یابد و به همين دليل در روايات بر اهميت اين مقطع تأكيد بسیاری شده و حوزه‌های جدید روانشناسی هم اين دوره را بخش اساسی در زندگی و حیات روحی و ذهنی انسان می‌دانند.
این مدرس دانشگاه در گرایش تاریخ تمدن اسلامی با اشاره به سخنی از پیامبر اکرم که فرمودند «به شما درباره نوباوگان(نوجوانان) و جوانان به نيکی سفارش می‌كنم، زیرا آن‌ها دلی رقيقتر و قلبی آماده‌تر برای پذیرش فضیلت‌ها دارند»، بیان کرد: هويت‌پذیری در این سن با رویکردی قوی‌تر ظاهر شده و خودشناسی و هستی‌شناسی بروز پیدا می‌کند و بر روی ذهنیت و اعمال جوان به‌ویژه در آینده تأثیر بسزایی می‌گذارند. به همین دلیل در روایات نیز از نوجوان و جوان به نهال نورس تعبیر شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که جوانان در راستای تعالی و رسیدن به فضایل اخلاقی، چگونه و از چه شخصیت‌هایی می‌توانند الگو بگیرند، مطرح کرد: همانطور که گفته شد شخصیت‌سازی در این دوران به بالندگی و رشد می‌رسد، در مقوله هویت و شخصیت به این نکته توجه نمی‌شود که انسان هویت‌ساز و شخصیت‌ساز نیز هست. باروری ذهن نوجوان از دوران کودکی با تخیلات و ترکیب عناصر ایده‌آل شکل می‌گیرد، یعنی به دنبال دستیابی به برترین قابلیت‌هایی هستند که بتوانند خود را با آن تطبیق دهند و خود را در آن تعریف کنند لذا باید گفت که او ذاتاً به دنبال زیباترین، برترین، جسورترین، قوی‌ترین و غیره الگوهای تعریف شده در اطرافش است.
هامونی حقیقت ادامه داد: الگوها مهم هستند اما مهم‌تر از آن شناساندن درست الگوها مطابق با فرهنگی است که کودک، نوجوان و جوان در آن شکل می‌گیرند. در فرهنگ ملی و دینی ما چنین عناصری فراوان هستند اما با توجه به تغییر در شکل پرداخت الگوها در فضای رسانه‌ای و پدیده‌های جدید تبلیغی در فضای سینمای رئال و غیر آن همچون رئالیسم جادویی و فضای ابررسانه‌ای، مجازی و واقعیت مجازی، تمامی ساحت‌های سنتی تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین الگوها نیاز به بازپروری و عرضه در فضاهای اینچنینی دارند.
مدیر پژوهش صداوسیمای مرکز گیلان افزود: قطعاً عنصر عاشورا، نمادها و نشانه‌های موجود در آن که در طول زمان هم جنبه ملی پیدا کرده‌اند و هم از جنبه دینی باارزش هستند که می‌توانند با پژوهش و دقت در مفاهیم جذاب درونی آن و برگزیدن قالب‌های جدید، به نقش الگویی آنان استمرار بخشید. اما بسیار باید دقت کرد تا برخلاف آنچه تبلیغ می‌شود از تعارض بین الگوهای ملی و دینی با توجه به اشتراکات بسیار زیاد آنان در مقوله مفاهیم الهی و انسانی، جلوگیری شود تا مفهوم هویت هماهنگ با عناصر ملی و دینی همچون بستر سبک زندگی ایرانی اسلامی شکل گیرد.
این کارشناس ارشد حوزوی با اشاره به اهمیت مغتنم شمردن ایام جوانی، ابراز کرد: شعارزدگی در این موارد بسیار گسترده است اما آنچه مهم است تفاهم بر سر معنای زندگیست. این معنا چه درست درک شود و چه اشتباه، تأثیر خود را بر زندگی می‌گذارد. معمولاً جوان پختگی لازم را در طول زمان بدست می‌آورد اما فضای خانواده و جامعه می‌تواند او را زودتر به نتیجه درست برساند. آنچه در جامعه وجود دارد جوانان بسیاری هستند که اکثرا انگیزه‌های درستی دارند. هرچند تعارض دیدگاه‌ها در نسل گذشته و جوانان حاضر به‌ظاهر باعث بوجود آمدن نوعی گسست در نسل گذشته و حال شده اما به نظرم آمارها و نشانه‌ها هنوز دلالتی بر وجود تعارض جدی ندارند.
وی تصریح کرد: بی‌قیدی و بی‌مسئولیتی منجر به بزه و رفتارهای ناهنجار می‌شود که با توجه به گستردگی رسانه‌ها بلافاصله تجمیع و منتشر می‌شوند. لذا برداشت ظاهری متأسفانه متوقف بر این موضوع شده که جوانان امروز، بروز ناسازگاری دارند اما به هیچ وجه اینگونه نیست زیرا آنچه زشت است و مطابق با عرف نیست به‌سرعت دیده می‌شود و آنچه هنجار است، به دلیل طبیعی بودن، دیده نمی‌شود. لذا همین عامل خود تاثیر بسیار منفی در روحیه جوان و عدم اعتماد به نفس او به دلیل احساس عدم پذیرش اجتماعی است.
هامونی حقیقت در پاسخ به این سؤال که وظایف ما در رفتار با نسل جوان و ایجاد انگیزه و امید در آنان چیست، گفت: آنچه که باید برای جامعه و جوانی که در این جامعه زندگی می‌کند تبیین شود، توجه به مفهومی است به نام قدرت انتخاب. در واقع زمانی زندگی معنا می‌یابد که فرد احساس کند خودش در بدست آوردن آن نقش داشته است که این مفهوم دارای لوازم و آثاری است. مهم‌ترین این لوازم، تاکید بر نقش فرد در شکل‌دهی آینده خود است. این موضوع نقش‌ها را پررنگ کرده و لازمه‌های جبری و قهری را که در بسیاری از موارد بهانه‌ای برای رفتارهای نابهنجار ایجاد می‌کنند، کنار می‌زند. با توجه به این مفهوم، فرد خود را مسئول عواقب افعال خود می‌داند، لذا به‌جای نفی جامعه و انزوا به بازسازی شخصیتی خود می‌پردازد.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: قطعا این فضاسازی از خانواده شروع می‌شود و در دوران تحصیل قوام می‌یابد لذا آنچه مهم است ایجاد این حس اعتماد به نفس و قدرت انتخاب در کنار مفاهیم ارزشمند اخلاقی است تا احساس شادکامی، به‌راحتی تحت تأثیر شرایط دیگر قرار نگیرد. تأثیرپذیری‌های مفرط در فضای اجتماعی آنچنان تقابل و تعارضی در ذهنیت افراد ایجاد می‌کند که دلیل بسیاری از تغییرات رفتاری است.
وی افزود: فضاسازی برای بالا بردن سرانه مطالعه و توجه به سیر پژوهشی و مطالعاتی در فضای آموزش به‌جای تأکید بر حفظ کردن مفاهیمی که تأثیری در سبک زندگی و آینده عموم جامعه ندارند، مطالعه و تفکر در قرآن که کتاب انسان است و توجه به عرفان اسلامی که در ادبیات ایران و از زبان شاعران بزرگ ایران و سایر متون ادبی شکل گرفته، مطالعه در زندگی شخصیت‌های بزرگ ایرانی ـ اسلامی و جهانی، مطالعه داستان‌ها و رمان‌های ارزشمند ایران و جهان، ترغیب به هنر در اقسام مختلف آن، ترغیب به دیدن فیلم‌های ارزشمند و تجزیه و تحلیل آن، توجه به ورزش و توجه به تاریخ ارزشمند ایران می‌تواند این بستر را تقویت کند.
انتهای پیام
