بیمه اسلامی امارات و رشد در بازار مالی

به گزارش ایکنا، موضوع تأمین مالی اسلامی و شاخه‌های مرتبط با آن یکی از حوزه‌های بزرگ اقتصاد جهانی در سال‌های اخیر است. برخلاف تصورات موجود که تأمین مالی اسلامی را به ارائه وام بدون بهره و صرفاً عملیات‌های بانکی بدون بهره (ربا) محدود می‌کند، صنعت تأمین مالی اسلامی تقریباً تمام بخش‌های مرتبط با تأمین مالی را در بر می‌گیرد و این شامل حوزه بیمه هم می‌شود.

بیمه اسلامی که به نام تکافل در صنعت تأمین مالی اسلامی شناخته می‌شود، با بیمه مرسوم (بیمه‌های بازرگانی متداول) از نظر جبران زیان‌های مالی مشابهت دارد، ولی چون تعدادی از اندیشمندان مسلمان بیمه مرسوم را با شریعت ناسازگار و آن را دارای عناصر غَرَر (بی‌اطمینانی و جهل) و مَیْسِر (قِمار) و ربا می‌دانند، تکافل را به جای آن معرفی کرده‌اند که علاوه بر آن که کارکرد بیمه‌های مرسوم را دارد، از آن سه مشکل به دور بوده و نهادی مالی ـ اخلاقی به شمار می‌آید.

واژه تکافل از قرآن و سنت (از واژه عربی کفالت) گرفته شده که به معنای ضمانت مشترک و هدف آن مشارکت و کمک دو جانبه میان اعضای گروه مشخصی است. در عمل، تکافل به عنوان روشی مبتنی بر ضمانت مشترک اعضای یک گروه در برابر ضرر‌ و زیان‌های احتمالی وارد بر هر یک از آنها مطرح می‌شود.

اعضای این گروه در صورتی که برای فردی مشکل و یا حادثه‌ای رخ دهد، بر ضمانت و وثیقه مشترک اتفاق نظر داشته و مجموع منابع جمع‌ شده را برای جبران خسارت به فرد ضرر دیده می‌پردازد. تمامی اعضای گروه تلاش می‌کنند تا فرد نیازمند را حمایت کنند. در این وضعیت ریسک ناشی از سرمایه‌گذاری وجوه تنها متوجه شرکت تکافل نبوده و برخلاف بیمه‌های تجاری معمول، همه اعضاء به اندازه سهم خود از سود و زیان فعالیت‌ها متأثر خواهند شد.

همچنین در پایان سال مالی اگر مازادی ناشی از فعالیت‌های تکافلی باقی‌ مانده باشد، در میان اعضاء تقسیم می‌شود.

صنعت تکافل یا بیمه اسلامی ویژگی‌هایی دارد که این صنعت را از صنعت بیمه‌های بازرگانی رایج متمایز می‌کند. برای مثال عملیات تکافل در مقایسه با عملیات بیمه‌های بازرگانی رایج از شفافیت مالی برخوردار بوده و همچنین برخلاف بیمه‌های رایج، تکافل شوندگان در مازاد پذیره‌نویسی و سود سرمایه‌گذاری‌ تکافل نیز سهیم هستند.

1979: سال تولد تکافل مدرن

با وجود اینکه در بسیاری از بازارهای غربی مانند ایالات متحده و کانادا، تکافل یک اصطلاح ناآشنا است، اما مفهوم جدیدی نیست. کتاب «بیمه اسلامی تکافل: مفاهیم و مسائل تنظیمی» (In Takaful Islamic Insurance: Concepts and Regulatory Issues) خاطرنشان می‌کند که اولین بیمه تکافل مدرن در سال 1979 به وجود آمده است.

در این سال یک شریعت‌شناس سودانی تلاش کرد تا یک مشکل فقهی را حل کند و به این پی ببرد که چگونه ممکن است تجارت بیمه،‌ غرامت و به طور کلی ضمانت‌ها از نظر شرعی ممکن شود.

در پاسخ به این سؤال، اولین شرکت تکافل جهان توسط بانک اسلامی فیصل سودان و پس از آن شرکت بیمه اسلامی عرب در دبی ایجاد شد. در سال 1984 قانون تکافل مالزی اجرایی و تکافل مالزی تأسیس شد.

از آن زمان، تکافل بیشتر رشد خود را در کشورهای با جمعیت مسلمان بالا از جمله عربستان سعودی، بحرین، پاکستان و اندونزی شاهد بوده است. 

صالح ملائکه، رئیس اپراتور بیمه اتکایی اسلامی BEST Re در گفت‌وگویی که با رویترز در سال 2009  داشت، گفت که جمعیت سراسر جهان متعلق به دین اسلام، پتانسیل زیادی برای رشد صنعت تکافل دارد.

خاورمیانه؛ میزبان بزرگترین شرکت تکافل دنیا

مسلمانان به دلیل داشتن جمعیت زیاد به‌طور بالقوه برای همه بازارها مورد توجه هستند. صنایع مختلف از جمله صنعت تأمین مالی اسلامی و به تبع آن تکافل تلاش می‌کنند که از این بازار به نفع خود بهره‌مند شوند.

این بازار بزرگ و متنوع باعث شده که شرکت‌های زیادی در کشورهای مختلف اسلامی و غیراسلامی در حوزه تکافل فعالیت داشته باشند. یکی از بزرگترین شرکت‌های صنعت تأمین مالی جهان در حوزه تکافل «شرکت سلامة» (SALAMA) است که به عنوان شرکت خدمات‌دهی مطرح است.

سلامه که در سال 1979 تأسیس شد،‌ یک شرکت تکافل مستقر در دبی است و این شرکت و شرکت‌های تابعه آن در امارات، الجزایر، مصر، سنگال و عربستان سعودی فعالیت می‌کنند. در واقع سلامه، شرکت تخصصی تکافل امارات متحده عربی و یکی از معدود اپراتورهای تکافل است که طیف گسترده‌ای از خدمات بیمه عمومی، خانوادگی و بهداشتی را به افراد، خانواده‌ها و شرکت‌ها اعم از داخلی و بین‌المللی ارائه می‌دهد.

سلامه در حوزه تکافل به عنوان یک شرکت معتبر چند بار برنده جایزه شده است. از جمله آنها می‌توان به جایزه بهترین اپراتور تکافل در جوایز تجارت و مالی اسلامی (Islamic Business & Finance Awards) 2019، اشاره کرد.

پیش از این هم سلامه در سال‌های 2015 برنده جایزه بهترین اپراتور خانوادگی تکافل – ME  در جوایز بازرگانی و مالی اسلامی (Islamic Business & Finance Awards) شده بود. سلامه همان سال جایزه شرکت خانوادگی تکافل را در مراسم جوایز صنعت بیمه خاورمیانه (Middle East Insurance Industry Awards) به دلیل ارائه طیف متنوعی از محصولات فردی و گروهی، همراه با ابزارهای نوآورانه برای افزایش دسترسی به مشتری، دریافت کرده بود. انتخاب به عنوان بهترین شرکت تکافل (در منطقه خاورمیانه) در جوایز بین‌المللی تکافل در سال 2012 دیگر موفقیت بزرگ سلامه به شمار می‌رود.

سود مالی سرشار سلامه

سلامه در سال مالی 2022، 45.27 میلیون درهم (12.869 میلیون دلار) سود خالص ثبت کرد که نتیجه استراتژی شرکت برای گسترش موقعیت رهبری خود در صنعت تکافل امارات متحده عربی بود.

جاسم الصدیقی، رئیس شرکت سلامه در مورد این نتایج اولیه اظهار کرد: ما با اجرای استراتژی موفقیت‌آمیز افزایش مشارکت، دیجیتالی کردن و ایجاد راه حل‌های جدید برای در دسترس قرار دادن تکافل برای بخش‌های مختلف بازار پیشرفت، یک سال رشد خوب را ارائه کردیم.

الصدیقی گفت: مشارکت‌های گسترده و پیشرفت‌های تجربه دیجیتال و مشتریان بیشتر نشان‌دهنده تعهد ما به ارائه ارزش فوق‌العاده به بیمه‌گذاران و سهامداران است. ما خوشبین هستیم که سلامه به عنوان شرکتی پیشرو در صنعت تکافل امارات متحده عربی برای برای رشد پایدار و ثبات، موقعیت خوبی دارد.