از بررسی ویژگی‌های نسخه خطی علامه مجلسی تا مسائل فقهی «حقابه»
ویژگی‌های نسخه خطی منحصر به فرد «صحیفه سجادیه» به خط علامه مجلسی و مسائل فقهی «حقابه» از عناوین مهم سرویس معارف خبرگزاری ایکنا در این هفته بودند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت اخبار متعددی را منتشر کرده است که در ادامه بررسی می‌کنیم.
چالش عدم قطعیت برای استفاده از هوش مصنوعی در پزشکی
راحیل حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
مسئله‌ای که در دنیا بر آن تأکید میشود پردازش و تحلیل تصاویر پزشکی است. از این باب سیستم‌های هوشمند مختلفی مبتنی بر تکنولوژی‌های هوش مصنوعی ارائه شده که می‌توان به سیستم کامپیوتری برای کمک به شناسایی و اندازه‌گیری ضایعات و مشکلاتی همانند میزان گرفتگی رگ‌های قلب یا غده‌های سرطانی کمتر از دو میلی متر اشاره کرد. همچنین هوش مصنوعی به خوبی می‌‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم بودن بیماری‌ها را برای ما روشن کند. البته با چالش‌هایی مواجه هستیم و چالش اصلی ما عدم قطعیت است. در یکی از مطالعاتی که با مشارکت دانشگاه سنت جورج لندن انجام دادیم گزارش کردیم که این عدم قطعیت به میزان زیادی وجود دارد.
چالش دیگر این است که تشخیص‌های متفاوتی راجع به یک مورد مشترک وجود دارد. در یکی از تحقیقات از چهار رادیولوژیستی که مشارکت داشتند و تصاویر پزشکی که در اختیار آنها قرار گرفته بود در مجموع ۱۷۴ غده سرطانی را مشاهده کرده بودند اما فقط تعداد محدودی یعنی ۹۰ مورد از آنها به صورت مشترک بین آنها وجود داشت یعنی حدود پنجاه درصد تفاوت در زمینه تشخیص‌های پزشکی در ارتباط با موضوع مهمی همانند سرطان را شاهد بودیم. این هم مشکلی است که در زمینه طراحی سیستم‌های هوشمند با آن مواجه هستیم و باید برای آن راه حل ارائه کنیم.
شبهات بین‌المللی را با نگاه داخلی پاسخ ندهیم
جواد اسماعیلی، مدیر پژوهش مجتمع بین‌المللی حوزه علمیه
در بحث شکاف بین مردم و روحانیت معتقدم عملاً مردم با بدنه روحانیت زاویه ندارند؛ یعنی اگر روحانیت را با معنویت و تقید و اخلاص بشناسیم مردم با آنها فاصله ندارند و حتی خیلی از افرادی که در ظاهر افراد خاصی هستند، ولی دوست دارند فرزندانشان تقید دینی داشته باشند و چارچوب را رعایت کنند یعنی در باطن مردم این دینداری وجود دارد و با روحانیت اصیل از این جهت مشکلی ندارند. بنده به دوستان طلبه می‌گویم هر وقت شما توانستید به لباس طلبگی زینت و اعتبار بدهید آن وقت ملبس شوید، ولی اگر شما خواستید از لباس اعتبار بگیرید این کار را نکنید. بنابراین وقتی ما از روحانی حرف می‌زنیم می‌گوییم شهید مطهری و مقام معظم رهبری و امام خمینی و آیت الله طالقانی و... زیرا به لباس اعتبار داده و حق این لباس را ادا کردند. بنابراین بین مردم اصیل و روحانیت اصیل مشکلاتی وجود ندارد و مشکل جایی است که روحانیت به آفاتی مانند حب دنیا گرفتار شود.
اگر ساده‌زیستی رهبری را بسیاری از مسئولان و روحانیون مسئول رعایت می‌کردند اعتماد مردم خیلی بیشتر می‌شد و اگر از این حیث به مفاهیم اصیل دینی برگردیم و از امامین انقلاب تبعیت کنیم و الگو بگیریم اعتمادها برخواهد گشت. البته حوزه علمیه در این عرصه کم‌کاری کرده است و شبهات هم وجود دارد و باید با زبان خودش پاسخ داده شود. گاهی برخی حوزویان بدون درک شرایط زمانه به شبهات جوانان پاسخ می‌دهند، ولی ما باید جنس شبهه و شرایط را درک کنیم و بعد پاسخ دهیم. لذا در بحث بین‌الملل اقتضا می‌کند که بدانیم در دنیا چه خبر است. الان شبهات ما جهانی است، ولی ما با دیدگاه داخلی پاسخ می‌دهیم و در پاسخ به شبهات داخل هم نگاه روزآمد نداریم.
اشتغال و فعالیت‌های امام حسین(ع) در دوره امامت پدر و برادر
حجت‌الاسلام والمسلمین جواد ابوالقاسمی، نویسنده، پژوهشگر و استاد حوزه علمیه:
در مورد شغل و زندگانی امام حسین(ع) معروف این است که همه ائمه(ع) به تجارت اشتغال داشتند و بخش ثابتی از زندگی آنان بود و شیعیانی که توانایی این کار را داشتند به این کار تشویق می‌کردند البته در آن دوره پولی که از بیت‌المال مسلمین به دست می‌آمد بین مسلمین تقسیم می‌کردند و کفاف زندگانی آنها را می‌داد زیرا در آن زمان زندگی‌ها محدود و هزینه‌های آن هم محدود بود لذا امام علی(ع) و فرزندانشان مانند بقیه مردم از پول بیت‌المال زندگی خود را اداره می‌کردند.
امام علی(ع) وقتی در کوفه بودند هزار درخت خرما کاشتند که البته با اعجاز امام علی(ع) بلافاصله رشد کرده و بارور می‌شدند. همچنین امام علی(ع) چاه‌های زیادی در بلاد اسلامی حفر کردند و آنها را برای دو فرزندشان وقف کردند لذا این دو امام از جهت مالی بی نیاز بودند و این همه اموال برای زندگی چند خانوار کفایت می‌کرد. البته در عین حال ائمه(ع) همواره فعالیت اقتصادی و معیشتی هم داشته‌اند.
ویژگی‌های نسخه خطی منحصر به فرد «صحیفه سجادیه» به خط علامه مجلسی
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن موسوی بروجردی، پژوهشگر و استاد نسخه‌شناسی:
شهرت توسعه وسیع صحیفه سجادیه در دوره علامه مجلسی پدر و پسر بوده است. این دو تلاش بسیار زیادی برای انتشار صحیفه و توجه مومنین به صحیفه سجادیه کردند. نسخه‌ای که آنها با آن کار می‌کردند و مردم را به خواندن و استنساخ آن تشویق می‌کردند همین روایت مشهور بهاء الشرف بوده است. نسخه‌های خطی که در کتابخانه‌های مختلف ایران داریم غالبش همان نسخه‌هایی است که با یک یا دو واسطه یا وسایط متعدد به نسخه مجلسی برمی‌گشته.
به هر ترتیب ما عکس نسخه را تهیه کردیم، متنش را تایپ کردیم و با دقت تصحیح کردیم. نسخه دارای حواشی بسیار زیادی با خط علامه مجلسی است. اختلافاتی که علامه مجلسی از نسخه‌های بسیار معتبر صحیفه سجادیه مشهور و غیر مشهور ثبت و ضبط کرده، بسیار بااهمیت است. ما تمام این نکات ریز و درشت را در تصحیحی که از این نسخه داشتیم منعکس کردیم.
آیت‌الله احمد مبلغی، استاد درس خارج حوزه علمیه:
هر فردی حق آب دارد و اسلام قبل از آنکه بشر به اینجا برسد، بیان کرده است و در اینجا بحث موات و انفال و بحثی جدی‌تر و به عنوان ماده حیات بشر است و دین چنین نظریه‌ای می‌دهد.منشأ حقابه، ملکیت مشترک است، در این صورت باید سهم‌بندی شود؛ اگر دیدگاه ملکیت پایداری دارد، حقابه شکل می‌گیرد. گاهی نهری از یک شهر به شهر دیگر می‌رود و اینها حقابه مشترک دارند و این هم منشأ حقابه فردی و خانوادگی هم میشود؛ بنابراین ملکیت مشترک و پایدار و حقابه مشترک انواع حقابه است. برخی وقتی بحث حقابه مطرح میشود، طبق نگاه قدیم می‌گویند قابل اجرا نیست، ولی معتقدم حقابه منطق قویم و قوی فقهی دارد ولی باید به روز شود.
دانشگاه اسلامی به برخی ظواهر محدود شده است
حجت‌الاسلام والمسلمین عباس ایزدپناه، عضو هیئت علمی دانشگاه قم:
درباره اینکه در چهل و چهار سال گذشته تا چه اندازه به دانشگاه اسلامی نزدیک شده‌ایم باید گفت که جواب بنده این است که بسیار اندک و فقط در حد ظواهر اسلامی؛ برای مثال تدریس دروس عمومی، برگزاری نماز جماعت و وجود مساجد در دانشگاه‌ها، از جمله این اقدامات است. البته برخی از این ظواهر در دانشگاه‌های غربی و برخی کشورهای سکولار اسلامی هم دیده می‌شوند چراکه کسی به صورت فردی با افراد برخورد نمی‌کند مگر اینکه نادانی‌هایی مثل برخورد پلیس فرانسه یا کانادا صورت گیرد اما معمولاً اگر در دانشگاه‌های سکولار، دانشجویی نماز بخواند کسی با وی کاری ندارد ولی در آنجا در عرصه آموزش و پژوهش هیچ نشانی از قرآن و اهل بیت(ع) وجود ندارد.
معتقدم که غیر از یک سلسله ظواهر که آنها هم از طرف دولت حمایت میشود چیز دیگری در عمل شاهد نبوده‌ایم و توفیق و موفقیتی در زمینه دانشگاه اسلامی نداشته‌ایم در حالی که در زمان پهلوی هم دانشجویان مذهبی توفیقات زیادی در دانشگاه‌ها داشتند لذا معتقدم که موفقیت‌های ما در دوران بعد از انقلاب اسلامی در زمینه دانشگاه اسلامی بسیار اندک بوده است.
مطالعات تمدنی راهبر زندگی مردم باشد، نه بازتاب‌دهنده آن
حجت الاسلام محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع):
اندیشه پیشرفت در اروپا از قرن ۱۷ شروع و اواخر قرن بیستم رو به افول رفت، زیرا یکسری ناکارآمدی‌هایی در تمدن غرب ایجاد شد. ما در سطح کشورمان اگر بخواهیم مطالعات تمدنی را به زندگی روزمره گره بزنیم نتیجه خوبی ندارد؛ مطالعات تمدنی باید راهبر زندگی مردم باشد و نه بازتاب‌دهنده زندگی روزمره مردم همچنین بارتاب‌دهنده دستاوردهای نظام نیست و باید در گستره جهان اسلامی به آن بپردازیم. اگر این مطالعات در پیوند با امت اسلامی دنبال شود، پویایی خود را حفظ خواهد کرد و امیدواریم به برکت این سامانه در این عرصه رشد کنیم. مطالعات تمدنی باید نقطه آغاز و پیشران برنامه‌های توسعه در کشور باشد. امیدوارم سامانه ارتباط قوی خود را با سایر نهادهای کشور برقرار کند، به خصوص از ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی استفاده کنیم.
انتهای پیام
