از کارکرد سیاسی صلوات تا درخواست جهاد دانشگاهی از وزارت علوم

سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.

کارکرد سیاسی صلوات

حجت‌الاسلام جواد محدثی، نویسنده و پژوهشگر دین:

گاهی دعاکردن خودش توفیق الهی و هبه و عنایت حضرت حق است زیرا خیلی از افراد اصلا توفیق دعاکردن هم پیدا نمی‌کنند و خدا را نمی‌شناسند و او را صدا نمی‌زنند ولی همین که ما توفیق داشته باشیم خدا را صدا بزنیم عنایت خداوند است. آغاز این دعا با صلوات بر پیامبر و خاندان اوست؛ اللهم صل علی محمد و آل محمد، این آموزه و ادب اهل بیت (ع) است که به ما هم یاد داده‌اند تا ما همیشه پیامبر و اهل بیت(ع) را به خاطر داشته باشیم زیرا ولی نعمتان ما و اولیای ما هستند و حق بزرگی به گردن ما دارند و عنایات الهی از مسیر وساطت آنها به ما می‌رسد و البته جنبه سیاسی هم دارد. در ادعیه صحیفه می‌بینیم هرفرازی با صلوات شروع می‌شود که مقابله فرهنگی با شرایط آن دوره است که برای شیعه ایجاد کرده بودند زیرا بردن نام اهل بیت(ع) در آن دوره ممنوع بود و شیعه‌زدایی می‌کردند و امام سجاد(ع) به ما می‌آموزد تا پیوسته از خاندان اهل بیت(ع) یاد کنیم تا فضای منزوی‌کردن اهل بیت(ع) از بین برود.

دیدگاه آیت‌الله ری‌شهری درباره شفابخشی سوره حمد

حجت‌الاسلام علی راد، استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران:

از منظر آیت‌الله ری‌شهری اگر حدیثی با مبانی عقلی، نه عقل خودبنیاد تعارض داشته باشد آن را غیرمعتبر می‌داند؛ وقتی ویژگی‌های صراط مستقیم را برمی‌شمارد بر لزوم هماهنگی آن با موازین عقلی و علمی تاکید کرده و آورده است که اساس در دستورات انبیاء چیزی ضد عقل وجود ندارد. بنابراین گزارشهایی که عقل آن را صددرصد رد کند مورد قبول نیست. همچنین در احادیث مرتبط با حمددرمانی و شفابخشی سوره حمد، بحث مفصلی دارد و چون از نظر سند، حدیث صحیح است وارد مفهوم محتوا شده و مفهومی قابل انطباق با عقل ارائه کرده است و ایشان قائل به تاثیر فی‌الجمله به نحو اقتضای سوره حمد در شفا هستند؛ یعنی نمی‌توان شفابخشی آن را رد کرد، ولی اگر شرایط وجود داشته و موانع منقضی باشد محقق خواهد شد.

حضرت موسی با چه ذکری بنی اسرائیل را از دست فرعونیان نجات داد؟

آیت‌الله علی‌اکبر سیفی مازندرانی، از اساتید درس خارج حوزه علمیه قم:

امام عسکری(ع) در روایتی ماجرای شکافته شدن دریا برای بنی اسرائیل را بازگو می‌کند. معنای روایت این است که هنگامی‌که موسی در پی گریز از فرعون به دریا رسید، خداوند عزّوجلّ به او وحی کرد: به بنی‌اسرائیل بگو دوباره مرا به یگانگی یادکنید و در قلب‌هایتان، یاد محمّد سرور تمامی بندگان زن و مرد مرا بگذرانید و مجدداً در دل‌هایتان ولایت علی (ع)، برادر محمّد و ولایت خاندانش را تکرار کرده و بگویید: «خداوندا! به حقّ شکوه ایشان، ما را از روی این آب بگذران» تا این‌گونه آب برایتان به خشکی تبدیل شود.

پس موسی این سخن خدا را به بنی‌اسرائیل گفت. آنان گفتند: «آیا ما را به کاری وامی‌داری که آن را ناپسند می‌داریم؟ مگر نه این است که ما به‌خاطر ترس از مرگ از دست فرعونیان در گریزیم؟ حال تو می‌خواهی با گفتن این کلمات ما را به میان این دریای خروشان بفرستی درحالی‌که نمی‌دانیم با انجام این کار، چه بر سر ما خواهد آمد؟»

آینده‌پژوهی قرآنی سابقه تمدنی دارد

غلامرضا گودرزی، معاون آموزشی دانشگاه امام صادق(ع):

آینده‌نگری سابقه دیرینه داشته است و وقتی در بستر آکادمیک قرار گرفته عمر ۸۰ ساله دارد؛ آینده‌پژوهی از نگاه قرآنی، سابقه تمدنی دارد و آثار افرادی مانند مرحوم آقای ابطحی که آثار خوبی در مهدویت داشتند و آثار علمای دیگر شیعه دال بر آینده‌نگری است و حتی ادبیات عرب و آثاری که درباره آن تولید شده مؤید این مسئله است. بنابراین اینکه بگوییم بشر مدت‌ها به آینده بی‌توجه بوده‌، درست نیست. آینده‌پژوهی از موضوعاتی است که از حوزه عمومی‌تر شروع و وارد سازمان‌ها می‌شود. از این رو آینده‌نگری علوم انسانی معنا دارد؛ البته ما بیشتر در این زمینه قرار است روندها را ببینیم و بررسی کنیم؛ یعنی آینده علوم انسانی، دستیابی به سؤالات اندیشمندان آن حوزه است که چراغی برای استادان روشن می‌کند.

وزارت علوم به جهاددانشگاهی در راه‌اندازی رشته‌های تخصصی کمک کند

حسن مسلمی نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی:

کمکی که از وزارت علوم می‌خواهیم این است که به ما رشته‌های تخصصی بدهند نه رشته‌های معمولی که باعث مزاحمت ما برای دانشگاه‌های دیگر شود. ما نباید شبیه دیگر دانشگاه‌ها کار کنیم بلکه باید رشته‌های خاص راه‌اندازی کنیم. پارک علوم و صنایع نرم، کاری تازه است و در این حوزه هم می‌توانیم کارهای ارزنده‌ای انجام دهیم. اقدام دیگری که باید انجام شود ورود به عرصه بین المللی و جذب دانشجوی خارجی است.

ملاقات با امام زمان(عج) در زمان حاضر ممکن است

آیت‌الله سیدعلی میلانی:

مصداق جمله «إِمَّا خَائِفاً مَغْمُوراً» ولی عصر(عج) است. امام زمان(عج) یقینا هستند، در این عالم حضور دارند، فرزند امام عسکری(ع) هستند و برکات وجود ایشان استمرار دارد. البته بحث می‌شود که در زمان غیبت می‌شود با امام زمان(عج) ملاقات کرد یا نه که به اعتقاد بنده می‌شود و واقع هم شده است. حتی در زمان خود ما واقع شده است. از معاصرین کسانی خدمت ولی عصر(عج) رسیدند که مقداری از خاطراتشان را پدر ما آقای سیدنورالدین میلانی یادداشت کردند که نزد بنده موجود است. اجمالا هرگز نباید کسی راجع به غیبت امام زمان(عج) ولو طول کشیده باشد تشکیک کند.

اینکه علت غیبت چیست، حکمتش چه بوده است و اینکه در زمان غیبت چگونه می‌شود از حضرت استفاده کرد و چه آثاری بر وجود حضرت مترتب می‌شود، چیزی است که خود امیرالمومنین(ع) اشاره می‌کنند؛ «لِئَلَّا تَبْطُلَ حُجَجُ اللَّهِ وَ بَيِّنَاتُهُ». اگر حجت وجود نداشته باشد ولو غائب، آیات خداوند متعال و بینات خداوند متعال باطل خواهد شد و خداوند متعال تعهد کرده است آیات و بینات او واضح باشد، همچنان ادامه داشته باشد تا مردم در قیامت به خداوند احتجاج نکند بلکه خدا بر آنها حجت داشته باشد.

راهکارهای مواجهه با شرور طبیعی و رنج‌های زندگی؛ از تئودیسه تا تسلای الهی

حجت‌الاسلام حمیدرضا شریعتمداری، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب:

مواجهه‌ علمی که در طول تاریخ در خصوص شرور صورت گرفته است ذیل عنوان تئودیسه مطرح می‌شود. در سنت‌های قدیم مسئله این بوده است؛ ماهیت شر چیست و آنجا که پای خدا وسط می‌آمده بحث این بود که شرور با عدل الهی نمی‌سازد، با حکمت الهی نمی‌سازد، با رحمت الهی نمی‌سازد لذا از همان زمان تئودیسه‌ها شروع شد که به معنای نظریات عدل الهی است. افرادی که این نظریات را مطرح کردند گاهی منکر وجود شر شدند و گفتند شر امر توهمی و عدمی است و واقعیتی به نام شر نداریم یا در نسبت به انسان شر محسوب می‌شود. در برخی از مواجهات برهانی چنین بیان شده است که اتفاقا شر امری اجتناب‌ناپذیر است و از لحاظ معرفت‌شناسانه تا شر نباشد خیر را تشخیص نمی‌دهیم و قدر و منزلت خیر را تلقی نمی‌کنیم. همچنین ممکن است شری به انسان برسد ولی خیر عظیم‌تری نصیب انسان شود.