اهمیت مستندسازی در ترویج کتاب جدی گرفته شود

به گزارش ایکنا از اصفهان، نشست جمع‌خوانی کتاب‌های «پیش‌پرده کتاب؛ راهنمای تبدیل بینندگان به خوانندگان» و «ترویج کتاب؛ راهنمای عملی» از سلسله‌نشست‌های چهارمین دوره طرح ملی فصل سخن با محوریت نقد و بررسی کتب علوم انسانی، امروز، ۲۳ خردادماه به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان در سالن اجتماعات فرمانداری این شهرستان برگزار شد.

مریم چهرقانی، نویسنده این کتاب‌ها در این نشست با اشاره به صلاحیت‌های حرفه‌ای یک مروج کتاب اظهار کرد: شناسایی جامعه مخاطب و نیازهای آن، شناسایی کتاب‌ها، ظرفیت‌ها و ویژگی‌های آنها، برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی مناسب، آشنایی با تولید محتوای رسانه‌ای و انتشار در شبکه‌های اجتماعی، تسلط به ادبیات فارسی و تبلیغ‌نویسی ترغیب‌کننده و مهارت‌هایی همچون گوش‌دادن فعال، تفکر انتقادی، درک اجتماعی و فن بیان، از جمله ویژگی‌های مورد نیاز یک مروج کتاب هستند.

وی افزود: راهکارهای ترویج کتاب به انواع نظری، زیرساختی و عملی تقسیم می‌شوند. راهکارهای نظری شامل ارائه مشاوره به خوانندگان، سیستم‌های توصیه‌گر (به معنای طراحی الگوریتم‌های توصیه‌کننده بر اساس انتخاب‌های پیشین فرد در پلتفرم‌ها)، نوآوری باز (به این معنا که هر ایده مناسب حتی خارج از حوزه کاری وارد و استفاده شود) و تفکر پلتفرمی هستند. امروز اغلب فعالیت‌های روزمره در بستر پلتفرم‌ها انجام می‌شوند، اما در حوزه کتاب و کتابخوانی فعالیت پلتفرم‌ها بسیار کمرنگ است و جای توجه و پرداخت بیشتر دارد.

این نویسنده با اشاره به راهکارهای عملی گفت: سایت، محصولات ویدئویی، محصولات صوتی، شبکه‌های اجتماعی، انتشار محتوای رایگان، تریلر، آیین‌ها، خبرربایی (به معنای استفاده از اخبار داغ و ترندهای روز برای معرفی کتاب) و کتابخانه سیار، راهکارهای عملی را شامل می‌شوند.

وی با اشاره به اهمیت مستندسازی در حوزه ترویج کتاب بیان کرد: کتابدارها، کتابخانه‌ها، ناشران و سازمان‌های فرهنگی در کشور ما فعالیتی در زمینه مستندسازی ندارند و این باعث می‌شود در حوزه آسیب‌شناسی هم دچار نقصان شوند؛ زیرا مستندسازی ابزار آسیب‌شناسی‌های بعدی است. لذا، مروجان و فعالان حوزه کتاب باید به مسئله مستندسازی نتایج و برنامه‌ها توجه داشته باشند.

چهرقانی نشانه‌های ترویج موفق کتاب را کاربرمحوری، تجربه ترویجی موفق و تداوم آن، همکاری، نظام‌مندی(کاربرد نظام عملیاتی مشخص در فعالیت ترویجی) و استفاده از فضاهای جدید دانست و گفت: یکی از مدل‌ها و نظام‌های ترویج کتاب، مثلث آتش است. حرارت، اکسيژن و سوخت، سه عنصری هستند که آتش را ایجاد می‌کنند و بر اساس همین مدل، در فعالیت ترویجی نیز کتاب به‌مثابه سوخت، دسترسی به کتاب و مطالعه آسان آن به‌مثابه اکسیژن و حرارت به‌مثابه انگیزه‌ای است که مخاطب را وادار به مطالعه کتاب می‌کند و در صورت فراهم‌بودن این سه عنصر، فرایند مطالعه انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه یکی از راهبردهای عملی ترویج کتاب، استفاده از پیش‌پرده یا تریلر کتاب است، تأکید کرد: در حوزه بازاریابی ویدئویی، جذاب‌ترین دعوت به اقدام، دکمه پخش ویدئو است؛ زیرا تبلیغات ویدئویی اثرگذاری بیشتری دارد و یک مؤسسه بازاریابی اعلام کرد احتمال مطالعه یک کتاب در مخاطبانی که تریلر آن را دیده باشند، ۶۴ درصد بیشتر از سایرین است. ویدئو توان داستان‌پردازی، داستان‌گویی و سرگرم‌کنندگی بیشتری دارد و داستان‌پردازی در دنیای امروز حائز بیشترین اهمیت است.

نویسنده کتاب «پیش‌پرده» افزود: یک‌سری اشتباهات کلیدی در اذهان وجود دارد، از جمله اینکه پیش‌پرده‌های کتاب تولیدات گران‌قیمتی هستند، برای کتاب‌های محدودی تولید می‌شوند، مخاطبان دقیق و علمی آن را قبول ندارند و حتماً لازم است به سینماگران برون‌سپاری شود، در حالی که امروز تولید تریلر با امکانات ساده و در دسترس امکان‌پذیر است و از جمله ابزارهای گران محسوب نمی‌شود، برای همه انواع کتاب حتی کتب ادبی قابلیت تولید دارد، مخاطبان علمی هم می‌توانند از آن بهره ببرند، الزاماً نیاز نیست به سینماگران سپرده شود و حتی در صورت برون‌سپاری، سفارش‌دهنده بر آن نظارت خواهد داشت.

وی گونه‌های تبلیغ ویدئویی را برشمرد و گفت: مصاحبه‌های نویسنده، نقد و بررسی‌های ویدئویی کتاب، وی لاگ، دیدگاه ویدئویی،‌ اخبار ویدئویی، پوشش رویدادهای زنده، نمایش‌های پشت صحنه، نظرات و تأیید مشتری و سؤالات پرتکرار، انواع تبلیغ ویدئویی قابل استفاده در فعالیت‌های ترویجی هستند. 

چهرقانی درگیر کردن مخاطب و ارتباط حسی، قابلیت استفاده چندگانه، ساخت آسان و مقرون‌به‌صرفه، فرصت جذب مخاطب هدف، سرگرم‌کردن، سهولت اشتراک‌گذاری، سرعت همه‌گیری و ویروسی‌شدن، سازگاری با فناوری‌های جدید و محبوبیت در شبکه‌های مجازی را از ویژگی‌های پیش‌پرده‌های کتاب بیان کرد.

وی با اشاره به مراحل تولید پیش‌پرده گفت: پیش‌پرده کتاب در قالب‌هایی مثل اسلاید صفحات کتاب، پیش‌پرده آماده، کلاژ(برش و تدوین قطعات فيلم و موسیقی)، تعریف‌کردن پدیدآورندگان کتاب از آن، روایت تأثیر کتاب بر خوانندگان، فیلم‌برداری صحنه‌هایی از کتاب و موشن‌گرافی و در سه مرحله پیش‌تولید، تولید و پس تولید ساخته می‌شوند که هر یک دارای مراحلی هستند و لازم است در هر مرحله، جزئیات به خوبی بررسی و اجرا شوند. با این وجود، برای موفقیت در ساخت پیش‌پرده کتاب لازم است پیش‌پرده‌های زیادی دیده و شروع خوب و دلپذیر برای تریلر در نظر گرفته شود، مدت زمان آن بیش از ۹۰ ثانیه نباشد، به طرح جلد کتاب دقت و افتخارات و جوایز در تریلر ذکر شود.

پریسا عابدی