آموزگار اخلاق + فیلم

شیخ مصلح‌الدین مشرف‌الدین محمدبن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی از بزرگان شعر و ادب پارسی است كه در سده هفتم هجری قمری در شیراز دیده به جهان گشود و از كودكی علوم دینی و ادبی را در مكتب‌خانه فراگرفت و پس از پایان تحصیلات مقدماتی راهی بغداد شد و با حضور در مدرسه نظامیه این شهر و بهره‌بردن از مجلس درس بزرگانی همچون «شهاب‌الدین عمر سهروردی» بر دانش خویش افزود. استاد سخن پارسی پس از آن به فراگیری علوم رایج آن زمان چون تاریخ، سیره نبوی و فن خطابه پرداخت و برای كسب تجربه به شهرهای عراق، شام، حجاز، مكه، بیت المقدس، طرابلس و دمشق رفت و سرانجام در هنگام حكومت «اتابک ابوبكربن سعد» به دیار خویش بازگشت و به خلق آثار ارزشمند «بوستان و گلستان» همت گماشت. كتاب بوستان در 10 باب و در قالب مثنوی نوشته شده است و مطلب‌های آن بیانگر درست زیستن، دوری از خشم، همدلی و شریک‌شدن در دردهای دیگران به‌منظور رسیدن به كمال به شمار می‌رود.

گلستان نیز در یک دیباچه و هشت باب با نثری مسجع(آهنگین) به همراه آرایه‌های زیبای ادبی و نصیحت‌های اخلاقی نگاشته شده است. «كلیات،‌ مواعظ، صاحبیه، قصاید سعدی، مراثی سعدی، مفردات سعدی، كتاب نصیحه الملوک، رساله در عقل و عشق، الجواب، مجالس پنجگانه و هزلیات سعدی» از دیگر اثرهای این سخن سرای نامی محسوب می‌شود. او با بیانی شیرین و مهارتی وصف‌نشدنی، تجربه‌های تلخ و شیرین خویش را در حكایت‌ها و شعرهای خود بیان و بدین‌گونه افراد را برای برخورداری از زندگی سعادتمندانه به خوبی راهنمایی و هدایت می‌كند. سعدی تمامی آثار خویش را در قالب‌هایی همچون قصیده، رباعی، غزل و مثنوی به صورتی ساده و بی‌تكلف سرود و عشق، شور و شوق را در غزل به خوبی مطرح كرد و بدین شكل تصویر نوینی از غزل‌سرایی به وسیله او آغاز شد و در زمان حافظ به تكامل رسید.

نكته‌های دستوری، عنصر وزن و موسیقی در آثار سعدی به صورت كامل رعایت شده است و ایجاز (خلاصه گویی) در شعر و كلام این شاعر وارسته نقش ویژه‌ای دارد. او از موسیقی و عوامل موسیقی ساز در سبک و زبان شعرهایش بهره می‌جوید و آرایه‌های ادبی همچون جناس، واج آرایی، تكرار كلمه‌ها، تكیه‌های مناسب، موازنه‌های هماهنگ و لف و نشرهای مرتب(پیچش و گسترش) را به گونه‌ای هنرمندانه به كار می‌برد. خواننده در شعر این ادیب برجسته، پیش از آن كه متوجه صنعت‌های ادبی به كار رفته شود، جذب زیبایی، هماهنگی و لطافت سروده ها خواهد شد.

طنز و ظرافت نیز جایگاه ویژه‌ای در ساختار سبكی آثار سعدی شیرازی دارد، البته خاستگاه این طنز به نوع نگاه و تفكر این شاعر باز می‌‌گردد، طنز وی سرشار از روح حیات و سرزندگی است و او به یاری این آرایه‌های ادبی، خشكی را از كلام خود دور می‌سازد، پویایی را به آن باز می‌گرداند و این چنین كلام خویش را اثرگذار می‌سازد. جایگاه سعدی در میان بزرگان ادب جهان آن چنان ارزشمند است كه افراد بسیاری، این شاعر بزرگ را مورد ستایش قرار داده‌اند. این سخن سرای بزرگ سال‌های پایانی عمر ارزشمند خود را در خلوت سپری كرد و به نوشتن سروده‌های دلنشین خویش ادامه داد و سرانجام در نیمه دوم سده هفتم هجری خورشیدی رخ در نقاب خاک كشید و به دیار حق شتافت.