گروه‌های مرجع در عاشورا؛ اصحاب + فیلم
آیت‌الله احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری در قسمت نخست از سلسله درس‌گفتارهای «تحلیل اجتماعی واقعه عاشورا» به نقش اصحاب به عنوان یکی از گروه‌های مرجع، در پیشبرد نهضت حسینی پرداخت.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری در سلسله درس‌گفتارهای «تحلیل اجتماعی واقعه عاشورا» به بررسی نقش گروه‌های مرجع در نهضت حسینی پرداخته است که به ترتیب در دهه نخست ماه محرم منتشر می‌شود.
بخش نخست این درس‌گفتار به شرح ذیل است:
تحلیل قیام عاشورایی از خاستگاه توجه به اصول جامعه‌شناختی یک بحث بسیار مهمی برای مطالعه است که در صورت انجام، امکان بهره‌گیری از ظرفیت‌های نهفته و اندیشه‌های قرار گرفته در این نهضت بزرگ را در دسترس نسل کنونی قرار می‌دهد.
درست است که مطالعات زیادی نسبت به عاشورا رخ داده و رخ می‌دهد ولی به نظر می‌رسد با توجه به ماهیت اجتماعی - تاریخی این نهضت، ضرورت دارد ما بر پایه اصولی که حاکم بر فعالیت اجتماعی است و اصولی که کنشگری اجتماعی را ذیل خودش تعریف می‌‌‌کند و یا شکل می‌دهد از خاستگاه توجه به این اصول به سمت این نهضت برویم تا هرچه بیشتر دریابیم امام حسین(ع) با یک جامعه و جوامعی که بعد از آن در دل تاریخ شکل گرفته‌اند روبه‌رو بوده و نیز دریابیم با این جوامع یک حرکت اجتماعی را چگونه شکل داده و چه اصولی را رعایت کرده و لذا این یک فصل مطالعاتی بسیار مهم و جدیدی است و می‌تواند آورده‌های فکری بسیار زیادی را در اختیار نسل کنونی قرار دهد و همچنین یک زاویه جدید برای مطالعه عاشورا محسوب می‌شود.
ذیل تحلیل اجتماعی عاشورا و تحت عنوان اصول حاکم بر جامعه، سلسله مباحث و برنامه‌هایی ارائه شده که پیرامون قیام پیگیری می‌شوند و در ادامه درباره آنها صحبت خواهد شد. درواقع می‌خواهیم مشاهده کنیم چه اصولی بر این نهضت حاکم بوده که ماهیت اجتماعی دارند.
اولین اصل که در این بحث ارائه می‌شود، اصل بهره‌گیری از گروه‌های مرجع است. در جامعه‌شناسی، گروه‌های مرجع فصل مهمی را به خود اختصاص داده‌اند. گروه‌های مرجع تأثیرات اساسی بر جامعه، حرکت جامعه و ارزش‌های جامعه دارند. وقتی می‌خواهند ارزشی را ایجاد یا ترویج دهند یا با ارزشی می‌خواهند یک حرکت متضاد یا مقابلی را شکل دهند، اساساً گروه‌های مرجع در این زمینه قادر به ایفای نقش خواهند بود.
گروه مرجع یک گروه اجتماعی در جامعه محسوب می‌شود که به آن مراجعه می‌کنند و حرف، نگاه و رفتار اینها تأثیرگذار است. البته حیطه نفوذ گروه‌های مرجع، حیطه‌ای است که در یک حد و در یک سطح نیست بلکه بستگی دارد آن گروه مرجع که و چه باشد و از چه جایگاهی برخوردار باشد، چون گروه مرجع دارای جایگاه بوده و جایگاه هست که خیلی مهم است. به عبارتی گروه‌های مرجع همه دارای یک جایگاه نیستند و جایگاه‌های متفاوتی دارند و در زمینه‌های مختلف متفاوت رفتار می‌کنند و شاید زمینه‌ای خیلی مهم باشد و زمینه دیگری از اهمیت کمتر، لذا نفوذ و جایگاه گروه‌های مرجع متناسب با اهمیت این زمینه‌هاست.
گروه‌های مرجع اساساً در تعیین خط مش، مسیر و تأثیرگذاری در حوزه‌های مختلف زندگی اجتماعی دارای نقش هستند. امام حسین(ع) می‌خواستند نهضتی را ایجاد کنند و گروه‌های مرجع در رفتار ایشان محل توجه قرار داشت. طبعاً بخشی از گروه‌های مرجع به نفع و یا در مسیر ارزش‌های امام حسین(ع) بوده‌اند و بخشی دیگر در مقابل و ضد حرکت ایشان پیش رفته‌اند که ضروری است رفتار امام حسین(ع) با هریک از این گروه‌ها مورد مطالعه قرار گیرد.
در این برنامه به دنبال این هستم که یکی، دو گروه مرجع را که امام حسین(ع) بر آن تمرکز داشتند مورد اشاره قرار دهیم و ببینیم اینها چه نقشی در این نهضت ایفا کرده‌اند و اگر نبودند این نهضت با چه خلأها و کاستی‌هایی برخوردار می‌بود. پس اصل بهره‌گیری از گروه مرجع و تمرکز بر آن ملاک است. امام حسین(ع) از دیرباز که می‌خواستند نهضت‌شان را آغاز کنند به فکر ایجاد گروه مرجع بودند و یا اگر گروه مرجعی وجود داشت، به فکر حضوربخشی و نفوذبخشی و تقویت جایگاه آن بودند.
اولین گروه مرجعی که امام حسین(ع) مطرح و به معنایی آن را ایجاد کردند، گروه اصحاب هست؛ اصحاب پیامبر اسلام(ص) وجود داشتند، اصحاب امام علی(ع) وجود داشتند، اصحاب امام حسن(ع) وجود داشتند، اما خود امام حسین(ع) اصحاب ویژه عاشورایی می‌خواستند که این اصحاب به عنوان گروه مرجعی محسوب می‌شدند. ایشان از هنگامی که در مسیر این حرکت قرار گرفتند به افراد پیغام میفرستادند و با آنها صحبت‌هایی خاصی انجام می‌دادند تا این گروه مرجع را ایجاد کنند.
در برنامه بعدی درباره نقش این گروه مرجع و چگونگی شکل‌گیری آن، توضیح می‌دهیم و ارتباط و ربط آن را با نهضت عاشورایی بررسی خواهیم کرد.
انتهای پیام
